Οικόπεδα: στην πλατφόρμα και ανώνυμες καταγγελίες – Οδηγός για ιδιοκτήτες

Στην πλατφόρμα δηλώσεων καθαρισμού οικοπέδων από τους ιδιοκτήτες, που τηρούν τη νομιμότητα και υλοποιούν τα μέτρα για την πρόληψη από πυρκαγιές άνοιξε και η εφαρμογή που δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες να προβαίνουν ψηφιακά σε καταγγελίες για ακαθάριστα οικόπεδα, οι οποίες μπορούν να γίνονται και ανώνυμα. Οδηγός 20 ερωτήσεων και απαντήσεων τι ισχύει για τα μέτρα.

Στην πλατφόρμα “ακαθάριστα οικόπεδα”, που έθεσαν σε εφαρμογή τα Υπουργεία λιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης , όπως προβλέπει η σχετική υπουργική απόφαση παράλληλα με τη «Δήλωση Καθαρισμού Ιδιοκτησίας» άνοιξε και η νέα εφαρμογή «Ψηφιακές Καταγγελίες», που δίνει τη δυνατότητα ψηφιακής καταγγελίας από πολίτες για ακαθάριστα οικόπεδα.

Οι καταγγελίες είναι δυνατόν να γίνουν τόσο επώνυμα, όσο και ανώνυμα αφού ο χρήστης μέσω της πλατφόρμα προηγουμένως συνδεθεί στο taxis net και ταυτοποιηθεί. Οι  πολίτες θα μπορούν να κάνουν ανώνυμες καταγγελίες δηλαδή χωρίς να δημοσιοποιούνται τα στοιχεία τους – εφόσον το επιλέξουν από την εφαρμογή – αλλά σε περίπτωση κατάχρησης ή ψεύτικης αναφοράς θα είναι δυνατός ο εντοπισμός τους μέσω της αρχικής ταυτοποίησης. Οι καταγγελίες θα κοινοποιούνται στην Πυροσβεστική Υπηρεσία αλλά και στους οικείους Δήμους όπου οι αρμόδιοι υπάλληλοι των υπηρεσιών θα μπορούν να κάνουν ελέγχους.

Δυσκολος ο εντοπισμός των ιδιοκτητών

Θα φανεί στην πράξη εάν οι ανώνυμες καταγγελίες πολιτών θα λειτουργήσουν ως μοχλός πίεσης προς αδιάφορους ιδιοκτήτες να καθαρίσουν τα οικόπεδα τους, όπως φαίνεται ότι σκέφτηκαν αυτοί που θεσμοθέτησαν τη σχετική εφαρμογή, ή θα γίνει κατάχρηση της δυνατότητας από βροχή αδιευκρίνιστων καταγγελιών, που τελικώς θα εμπλέξουν σε περιπέτειες ανύποπτους ιδιοκτήτες και θα επιβαρύνουν το έργο των Δήμων και της Πυροσβεστικής, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Σημειώνεται ότι δεν έχει γίνει ακόμη η σύνδεση της πλατφόρμας για τα οικόπεδα με το Κτηματολόγιο και Δήμοι και Πυροσβεστική θα αδυνατούν να εντοπίσουν τους καταγγελλόμενους ιδιοκτήτες ιδίως σε χιλιάδες ιδιοκτησίες ανά τη χώρα που  έχουν κληρονομικές και ιδιοκτησιακές εκκρεμότητες.

Πως γίνεται η καταγγελία

Όσοι θελήσουν να κάνουν καταγγελία για ακαθάριστα οικόπεδα μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά την αναφορά ή καταγγελία τους και να παραλάβουν την απάντηση στην προσωπική τους θυρίδα στο gov.gr ως εξής:

Μέσω της πλατφόρμας για τα ακαθάριστα οικόπεδα  στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://akatharista.apps.gov.gr συνδέονται με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασής τους στο TaxisNet ή τους κωδικούς e – Banking.

Καταχωρούν και επιβεβαιώνουν στην εφαρμογή τα στοιχεία που απαιτούνται, επισυνάπτουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και υποβάλλουν την αναφορά ή την καταγγελία τους.

Ακολούθως μετά την υποβολή, η αναφορά ή καταγγελία αποστέλλεται ηλεκτρονικά στη θυρίδα του Πυροσβεστικού Σώματος, στην αρμόδια Διοίκηση Πυροσβεστικών Υπηρεσιών για έλεγχο και ολοκλήρωση της διαδικασίας. Επίσης ενημερώνονται και οι υπηρεσίες Περιβάλλοντος των Δήμων που έχουν επιφορτιστεί με τις καταγγελίες των πολιτών.

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας οι πολίτες ενημερώνονται με e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση που έχουν καταθέσει ή και SMS στον αριθμό κινητού τηλεφώνου, που έχουν δηλώσει στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας, στο emep.gov.gr.

Η απάντηση αποστέλλεται στην προσωπική θυρίδα του πολίτη στο gov.gr και φέρει τα χαρακτηριστικά εγκυρότητας του gov.gr, δηλαδή μοναδικό κωδικό αριθμό σε αλφαριθμητική μορφή και σε μορφή QR, καθώς και προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και έχει ισχύ όταν διακινείται τόσο ως ηλεκτρονικό έγγραφο, όσο και ως έντυπο έγγραφο.

Οδηγός 20 ερωτήσεων απαντήσεων για τους ιδιοκτήτες οικοπέδων

1. Ποιοι είναι υπόχρεοι υποβολής δήλωσης καθαρισμού;

Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε:

1. περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
2. περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,
3. εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ.(α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και
4. εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας .

2. Εξαιρούνται κάποιοι από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης καθαρισμού;

Από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι φυτεμένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων, πολυκατοικιών, κ.α. των περιοχών και εκτάσεων της ερώτησης 1.

3. Είμαι υποχρεωμένος σε αρνητική δήλωση εφόσον δεν είμαι υπόχρεος;

Όχι δεν υπάρχει υποχρέωση αρνητικής δήλωσης εφόσον δεν είστε υπόχρεος.

4. Ποιο χρονικό διάστημα πρέπει να καθαρίζω

Σύμφωνα με τα οριζόμενα της υποπερ. 26 της περ. β’ της παρ. Ι του άρθρου 75 του ν.3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (Α’ 114), και το άρθρο 53Α του ν.4662/2020 (Α΄27), οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους και να τους συντηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου.

5. Τι προβλέπει ο καθαρισμός;

Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει:

1. Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
2. Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.
3. Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου.
4. Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
5. Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
6. Ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.

6. Μέχρι πότε πρέπει να υποβάλλω τη δήλωση; Τι ισχύει ειδικά για το έτος 2024;

Οι υπόχρεοι για την υποβολή υπεύθυνης δήλωσης οφείλουν μέχρι την 30η Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή αυτής στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας του άρθρου 53Α του ν.4662/2020 (Α΄ 27), μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.) (akatharista.apps.gov.gr), ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους.

Για το πρώτο έτος σύστασης του μητρώου ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής υπεύθυνης δήλωσης των υπόχρεων ορίζεται η 30η Ιουνίου 2024 (υπ’ αριθ. ΥΠ 790/27.05.24 Απόφαση Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Β’ 2987).

7. Το οικόπεδο ανήκει σε περισσότερους από έναν ιδιοκτήτες. Απαιτείται να κάνουν δήλωση καθαρισμού όλοι οι ιδιοκτήτες;

Όχι, αρκεί ένας εκ των ιδιοκτητών να υποβάλει δήλωση καθαρισμού.

8. Δεν γνωρίζω τον ΚΑΕΚ του οικοπέδου μου, πως μπορώ να τον βρώ;

Για την εύρεση του ΚΑΕΚ μπορείτε να συνδεθείτε στην ψηφιακή υπηρεσία του Ελληνικού Κτηματολογίου.

Συμβουλευτείτε τις Οδηγίες χρήσης / Δήλωση καθαρισμού.

9. Συμπληρώνω τον ΚΑΕΚ του οικοπέδου μου αλλά μου εμφανίζεται το μήνυμα «Δεν βρέθηκε οικόπεδο ή δεν έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση του». Τί λύσεις έχω;

Σε περίπτωση που δεν έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση του οικόπεδου Θα πρέπει να επιλέξετε «Συντεταγμένες (πρότυπο ΕΓΣΑ’87)». Συμβουλευτείτε τις Οδηγίες χρήσης / Δήλωση καθαρισμού.

Σε περίπτωση που έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση του οικόπεδου και παρόλα αυτά εμφανίζεται το παραπάνω μήνυμα, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι στο οικόπεδο έχει μεταβιβαστεί η υψηλή κυριότητα (π.χ στα τέκνα). Επομένως, υπόχρεοι για τη Δήλωση Καθαρισμού είναι οι έχοντες την υψηλή κυριότητα.

10. Συμπληρώνω τις συντεταγμένες (Χ,Υ) του οικοπέδου μου αλλά μου εμφανίζεται το μήνυμα «Οι συντεταγμένες που εισάγατε ανήκουν σε οικόπεδο που δεν έχει ακόμα καταχωρηθεί στο Ελληνικό Κτηματολόγιο». Μπορώ να συνεχίσω τη δήλωση καθαρισμού;

Ναι, μπορείτε να συνεχίσετε κανονικά τη διαδικασία συμπληρώνοντας όλα τα υποχρεωτικά πεδία της δήλωσης.

11. Στην καρτέλα «Ενέργειες Πυρασφαλείας» συμπληρώνω μόνο τα πεδία που έχω ολοκληρώσει και δεν μπορώ να επιλέξω το πεδίο «Υποβολή»;

Στην τελευταία καρτέλα του Μητρώου Δήλωσης Καθαρισμού είναι υποχρεωτική η συμπλήρωση και των έξι επιλογών. Εφόσον κάποια από τις ενέργειες που αναγράφονται δεν έχετε την υποχρέωση να προβείτε, επιλέγετε «ΟΧΙ/ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ».

12. Υπέβαλα τη δήλωση αλλά διαπίστωσα ότι έχω συμπληρώσει λάθος κάποιο/α από τα πεδία. Υπάρχει τρόπος ακύρωσης της υποβληθείσας δήλωσης;

Όχι, δεν υπάρχει τρόπος ακύρωσης/συμπλήρωσης/διόρθωσης της υποβληθείσας δήλωσης.

13. Τι κυρώσεις υπάρχουν σε μη υποβολή δήλωσης;

Στους υπόχρεους που δεν υποβάλλουν τη δήλωση, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ.

14. Τι κυρώσεις υπάρχουν σε υποβολή ψευδούς δήλωσης;

Η υποβολή ψευδούς δήλωσης στο Εθνικό Μητρώο, ως προς την τήρηση της σχετικής υποχρέωσης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο (2) ετών και χρηματική ποινή εκατόν ογδόντα (180) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες. Το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από εβδομήντα (70) ευρώ, ούτε ανώτερο από εκατό πενήντα (150) ευρώ.

15. Υπέβαλα τη δήλωση καθαρισμού στο Μητρώο (akatharista.apps.gov.gr). Απαιτείται να την αποστείλω και στον δήμο;

Όχι, ο δήμος έχει πρόσβαση στην εφαρμογή και δεν απαιτείται να κάνετε κάποια άλλη ενέργεια.

16. Σε περίπτωση μη δήλωσης δίνεται συγκατάθεση για αυτεπάγγελτο καθαρισμό;

Σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού, τεκμαίρεται ως παρασχεθείσα η συναίνεση του υπόχρεου στη διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου του από τον οικείο δήμο.

17. Είμαι υποχρεωμένος αφού καθαρίσω να απομακρύνω τα υπολείμματα καθαρισμού;

Οι υπόχρεοι οφείλουν για την απομάκρυνση τυχόν άλλα εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων καθώς και στην ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού. Επιπροσθέτως ακολουθούν τα προβλεπόμενα των διατάξεων του ν.4819/2021 (Α΄ 129) και της υπό στοιχεία ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/199776/2429/2021 κοινής υπουργικής απόφασης (Β΄ 5888), αναφορικά με τις υποχρεώσεις των πολιτών για τα απόβλητα κηπουρικών εργασιών και τις υποχρεώσεις ως προς την καθαριότητα των πεζοδρομίων.

18. Από ποιους διενεργείται ο έλεγχος;

Για την ορθή τήρηση του Μητρώου: α) καθιερώνεται η διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων, και β) ανατίθεται στο πυροσβεστικό σώμα και στους οικείους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), από κοινού ή μεμονωμένα, να διενεργούν ελέγχους και με χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων καταγραφής ή απεικόνισης της τήρησης των μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, ανά ιδιοκτησία.

19. Ποιες αρμοδιότητες έχει ο οικείος δήμος;

Στις αρμοδιότητες των Δήμων περιλαμβάνονται:

• Η ενημέρωση των υπόχρεων, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο, για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, όπως μεανάρτηση στην ιστοσελίδα και στον πίνακα ανακοινώσεων του οικείου Δήμου, αποστολή ενημερωτικού υλικού στην ταχυδρομική ή ηλεκτρονική διεύθυνση του υπόχρεου ή τυχόν αντικλήτου του, ενημερώσεις στα καταστήματα του Δήμου ή των Δημοτικών Διαμερισμάτων, σε τοπικούς φορείς και συλλόγους, σε συνεργασία με την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία.
• Kαθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μάϊου έως και 31 Οκτωβρίου, η διενέργεια αυτεπάγγελτης αυτοψίας, εξέτασης καταγγελιών για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας (Υ.Κ.Κ.Π.Π.), το οποίο και ενημερώνει για τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών.
• Η ανεύρεση των στοιχείων των υπόχρεων, ο οικείος Δήμος δύναται να ανατρέχει στα δεδομένα που αντλούνται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 53Α του ν.4662/2020 (Α΄ 27), από τα αρχεία του, από τα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου κλπ.
• Η διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου σε κάθε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δήλωσης καθαρισμού από τους υπόχρεους.
• Η υποβολή αίτησης προς την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία για τη διενέργεια αυτοψίας, σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους και σε περίπτωση βεβαίωσης από την αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία τυχόν συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων.
• Ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός από τον οικείο Δήμο για την άμεση άρση του κινδύνου, σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

20. Ποιες αρμοδιότητες έχει η αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία;

Στις αρμοδιότητες των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών περιλαμβάνονται:

• Η ενημέρωση με κάθε πρόσφορο μέσο του οικείου Δήμου, σε περίπτωση που από τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου από όργανα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ή/και τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων στους υπόχρεους που υπέβαλαν θετική δήλωση στο Εθνικό Μητρώο τήρησης μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας, διαπιστωθεί η μη συμμόρφωση των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης.
• Η διενέργεια αυτοψίας κατόπιν αίτησης του οικείου δήμου σε περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους, για τη διαπίστωση ή μη συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς στους ως άνω χώρους.
• Η βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, προκειμένου να πραγματοποιηθεί από τον οικείο Δήμο, ο αυτεπάγγελτος καθαρισμός.