Φρενάρει η δόμηση στα νησιά-νέα απόφαση για «τυφλό» οικόπεδο στη Σαντορίνη

Νέα δικαστική απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, που  ακύρώνει οικοδομική άδεια μεγάλης τουριστικής επένυσης σε «τυφλό» οικόπεδο, που δεν είχε πρόσωπο σε νομίμως υφιστάμενη κοινόχρηστη οδό στη Σαντορίνη, προστίθεται σε δύο πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, που ενισχύουν την νομολογία των περιορισμών δόμησης, με κριτήρια τον χωροταξικό, πολεοδομικό σχεδιασμό και την φέρουσα ικανότητα των νησιών.

Συγκεκριμένα με τις υπ’ αριθ. Α110 και Α111/2022 αποφάσεις του, που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά δικαίωσε την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), αποδεχόμενο τις αιτήσεις ακύρωσης που η ΕΛΛΕΤ είχε ασκήσει, και ακυρώνοντας την οικοδομική άδεια με την οποία είχε επιτραπεί η ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας στην περιοχή «Λαγκάδια-Μεγαλοχωρίου» επάνω από την παραλία της Βλυχάδας στην Θήρα, καθώς και τις αναθεωρήσεις της.

Το δικαστήριο ακύρωσε την προσβληθείσα οικοδομική άδεια για τον λόγο ότι το γήπεδο, εντός του οποίου επετράπη με αυτήν η ανέγερση των κτιρίων, δεν είχε πρόσωπο σε νομίμως υφιστάμενη κοινόχρηστη οδό (δημοτική ή κοινοτική) αναγνωρισθείσα με πράξη αρμοδίου για τον πολεοδομικό σχεδιασμό κρατικού οργάνου. Δηλ.: δεν μπορεί να εκδοθεί άδεια σε μέρος όπου δεν υπάρχει επίσημος αναγνωρισμένος δρόμος. Τα εκτός σχεδίου γήπεδα δεν κατοχυρώνουν δικαίωμα να χτίζονται επειδή συνορεύουν με ιδιωτικούς ή αγροτικούς δρόμους.

Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται  εξ’ άλλου οι δύο πρόσφατες τοποθετήσεις του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ):

(α) η απόφαση (164/2022) που ακύρωσε τις προβλεπόμενες επεκτάσεις οικισμών από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Πάρου, 10 χρόνια μετά την έγκρισή του και

(β) η γνωμοδότηση στο Πρακτικό Επεξεργασίας ενός ΕΣΧΑΣΕ (Ειδικό Σχέδιο Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης) ενός Σύνθετου Τουριστικού Καταλύματος στην Μύκονο (Π.Ε.196-2021)

Η νέα αυτή νομολογία, σημαντική για όλο το νησιωτικό πλέγμα της χώρας, φέρνει και πάλι στο προσκήνιο το θέμα της φέρουσας ικανότητας των νησιών,  τονίζοντας ότι οι “πιέσεις οικιστικής ανάπτυξης” που αποσκοπούν στην τουριστική και παραθεριστική εκμετάλλευση εκτάσεων δεν δικαιολογούν αφ΄ εαυτών την δημιουργία οικιστικών  επεκτάσεων, την ανατροπή του ισχύοντος σχεδιασμού μέσω των ειδικών αδειοδοτικών καθεστώτων, την έλλειψη σχεδιασμού του οδικού δικτύου, και εν τέλει την ανάγκη συνεκτίμησης της φέρουσας ικανότητας ενός τόπου και των ορίων που θέτουν οι φυσικοί πόροι με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη.

Η υπόθεση της Βλυχάδας

Σε ανακοίνωση της ΕΛΛΕΤ για την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά σχετικά με την ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας στην περιοχή «Λαγκάδια-Μεγαλοχωρίου» επάνω από την παραλία της Βλυχάδας στην Θήρα σημειώνεται ότι «η απόφαση δικαιώνει τους κόπους, την αγωνία, την προσπάθεια, την επιμονή, τη συνέπεια, τη δύναμη όλων εκείνων που συμμετείχαν στον αγώνα αυτό, στο νησί αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα, και αποτελεί σταθμό στην περιβαλλοντική ιστορία της Σαντορίνης. Αποτελεί νίκη σε μια υπόθεση που θεωρήθηκε αρχικά χαμένη, αλλά και μήνυμα ότι η συσπείρωση της κοινωνίας των πολιτών με γνώμονα το πραγματικό συμφέρον του τόπου, μπορεί να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα.

Η περιοχή της Βλυχάδας χαρακτηρίζεται από ένα θεαματικό τοπίο με κύριο στοιχείο τους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς και αποτελεί μία από τις τελευταίες περιοχές (ίσως την τελευταία) του νησιού, που δεν έχουν ακόμη υποστεί τις βαρύτατες συνέπειες της έντονης οικοδομικής δραστηριότητας. Το μοναδικό φυσικό τοπίο της Βλυχάδας έχει ήδη πληγεί από τις αρχικές εργασίες. Όμως, με την απόφαση αυτή, η κατασκευή της ξενοδοχειακής μονάδας δεν μπορεί να συνεχισθεί και ελπίζουμε η πολιτεία να ανοίξει το δρόμο για ενέργειες που αφορούν στην αποκατάσταση του τοπίου. Η ΕΛΛΕΤ θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις στην περιοχή.

Η υπόθεση της Βλυχάδας κατέδειξε την ανάγκη άμεσης προστασίας αυτών των ευαίσθητων τοπίων με απαγόρευση δόμησης, πρόταση που καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρη εν όψει της εκπόνησης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για τη Σαντορίνη».

Η ΕΛΛΕΤ αναφέρει ότι χαιρετίζει αυτές τις εξελίξεις και θα εργαστεί για την ουσιαστική ενσωμάτωση της νομολογίας περί φέρουσας ικανότητας, συμπεριλαμβανομένης της διαφύλαξης των ευαίσθητων τοπίων, στο θεσμικό οπλοστάσιο του χωρικού σχεδιασμού,  και ιδίως στο πολυαναμενόμενο, υπό έκδοση, Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό και στο επικείμενο πρόγραμμα Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων.