Σχέδιο Κυκλικής Οικονομίας: οι 66 δράσεις που “ξεκλειδώνουν” το ευρωπαϊκό χρήμα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Με συνολικά 66 δράσεις για την περίοδο 2021-2025, η υλοποίηση των οποίων αποτελεί συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και προϋπόθεση για την αξιοποίηση των διατιθέμενων πόρων από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και  Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης σε ελληνικά έργα και προγράμματα ολοκληρώθηκε  το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία, με έμφαση στις κατασκευές, τη βιομηχανία και τη νέα οικονομία της ανακύκλωσης.

Το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία, με τη μορφή  Οδικού Χάρτη τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση από τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος & Υδάτων,  Κωνσταντίνο Αραβώση, η οποία  θα διαρκέσει έως 12 Απριλίου και ώρα 18.00. Δείτε εδώ στο opengov.gr 

Το τελικό κείμενο  του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία αναμένεται να θεσμοθετηθεί ως αυτοτελές νομοθέτημα. Παράλληλα οι προβλέψεις του να ενσωματωθούν στην εγχώρια νομοθεσία και τους κανονισμούς, ώστε οι διαδικασίες προκηρύξεων  διαγωνισμών και εν γένει του πλαισίου παραγωγής έργων και προγραμμάτων στη χώρα μας να είναι εναρμονισμένες με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, ως προϋπόθεση επιλογής και χρηματοδότησης τους για την επόμενη πενταετία.

Οι άξονες

Το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας διαρθρώνεται σε πέντε κύριους άξονες, οι οποίοι είναι :
• Βιώσιμη παραγωγή και βιομηχανική πολιτική
• Βιώσιμη κατανάλωση
• Λιγότερα απόβλητα με μεγαλύτερη αξία
• Οριζόντιες δράσεις
• Ειδικές δράσεις για βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα

Οι δράσεις

Ειδικότερα, στο νέο σχέδιο δράσης της Ελλάδας, περιλαμβάνονται σε μορφή οδικού χάρτη 66 δράσεις για την περίοδο 2021-2025 εκ των ο­ποίων :

α) οι 45 αφορούν τιε βασικές πτυχές της κυκλικής οικονομίας: παραγωγή, κατανάλωση, από­βλητα και οριζόντια θέματα, (όπως διακυβέρνησης κά).

β) οι 21 αφορούν βασικά προϊόντα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα:

• Ηλεκτρονικά και ΤΠΕ,
• Μπαταρίες και οχήματα,
• Συσκευασία,
• Πλαστικά,
• Υφάσματα,
• Κατασκευές και κτήρια,
• Τρόφιμα, νερό και θρεπτικές ουσίες.

Οι λεπτομέρειες εξειδίκευσής του θα καθορίζο­νται ανά δράση από κάθε επισπεύδοντα φορέα διυπουργικά κατά περίπτωση και σε διαβούλευση με φορείς ενώ σε περιφερειακό επίπεδο, σταδια­κά μέσω των αντίστοιχων Περιφερειακών Σχεδί­ων.

Σε περίπτωση που υπάρξει σημαντική μεταβολή των δεδομένων όπως από αναθεώρηση του σχε­δίου της  ΕΕ, τότε μπορούν να αναθεω­ρούνται ή να προστίθενται δράσεις στον Οδικό Χάρτη, ύστερα από διαβούλευση υπό τον συντο­νισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Το νέο σχέδιο, εκτός από τα θέματα ορι­ζοντίων δράσεων που αφορούν σε θέματα της  πολιτείας, όπως διακυβέρνησης, νομοθεσίας, οργάνωσης και εφαρμογής, περιλαμβάνει σειρά δράσεων με κύριους αποδέκτες τιε επιχειρήσει και τους πολίτες μέσα από υφιστάμενα αλλά και νέα καινοτόμα και ψηφιακά μοντέλα.

Οικονομία με μηδενικά απόβλητα».

-«Στόχος του οδικού χάρτη για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία είναι ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας σε ένα «πράσινο», αειφόρο, κυκλικό και αναπτυξιακό πρότυπο, που θα δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον, νέων θέσεων εργασίας και ανάπτυξης νέων καινοτόμων τεχνολογιών στις παραγωγικές δομές και δραστηριότητές της» σημειώνει ο γενικός γραμματέας ΥΠΕΝ Κων/νος Αραβώσης αναφέροντας ότι: .

-«Τα βασικά χαρακτηριστικά της κυκλικής οικονομίας είναι η αποδοτικότητα των πόρων, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, η ανθεκτικότητα των προϊόντων και ο οικολογικός σχεδιασμός τους, η καινοτομία στις αγορές ανακυκλωμένων υλών, η ανάπτυξη αγορών δευτερογενών υλικών, η αλλαγή των καταναλωτικών συνήθειών μας και όλα αυτά στοχεύουν στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και σε μια οικονομία με μηδενικά απόβλητα».

Χρηματοδοτικό πλαίσιο

Το Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία συνοδεύεται από χρηματοδοτικό πλαίσιο υλοποίησης του, καθώς απαιτεί μια ση­μαντική κινητοποίηση οικονομικών πόρων προερ­χόμενων από διαφορετικά χρηματοδοτικά εργα­λεία.

Σχετικά σημειώνεται ότι «οι πόροι αυτοί μπορούν να λειτουργήσουν ως επιταχυντές της μετάβασης για τις επιχειρήσεις, τις τοπικές αρχές, τους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς, τους περιβαλλοντικούς φορείς και τους φορείς της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας».

Εντός του 2021 θα διαμορφωθεί ειδικό σχέδιο χρηματοδότησης δράσεων κυκλικής οικονομίας που θα αξιοποιεί δημόσιους πόρους της  ΕΕ όπως ενδεικτικά: ΕΣΠΑ 2021-2027, Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, εθνικούς πόρους, που προκύπτουν από θεσμοθετημένα τέλη, εισφορές όπως ενδει­κτικά τέλος ταφής, εισφορά προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος πλαστικών μιας χρήσης, ει­σφορά πλαστικής σακούλας και λοιπούς πόρους από ειδικά προγράμματα της Ελλάδας  και Διε­θνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων.

Το ενιαίο Ευρωπαϊκό πλαίσιο κανόνων (EU Tax­onomy) επίσης αναμένεται να διευκολύνει τη ροή ιδιωτικών κεφαλαίων με θετικό αποτύπωμα στο περιβάλλον, την οικονομία και το κλίμα και να επιταχύνει τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία.

Στόχος είναι να υπάρξει ιεράρχηση και συνέργειες των ανωτέρω δημόσιων και ιδιωτικών πόρων ώστε να κατευθυνθούν σε δράσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας για την κυκλική οικονομία, τιε επιχειρήσεις, το περιβάλλον, την κοινωνία.

Συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Το νέο Σχέδιο Δράσης Κυκλικής Οικονομίας  2021-2025 , ως «ομπρέλα», όπως επίσης  ο Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030 και το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, ως επιμέρους εξειδικεύσεις αποτελούν τα  τρια βασικά σχέδια της Ελλάδας για την πορεία προς την Κυκλική Οικονομία . Το νέο Σχέδιο Δράσης Κυκλικής Οικονομίας έχει προκύψει μετά από προκατακρτική διαβούλευση με Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας  και  τη συνεργασία της Διυπουργικής Επιτροπής Κυκλικής Οικονομίας.

Ο γενικός γραμματέας ΥΠΕΝ Κων/νος Αραβώσης σημειώνει ότι «στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας και των δεδομένων που προκύπτουν από την εφαρμογή των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες της Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος & Υδάτων ήταν η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης Κυκλικής Οικονομίας. Ο συντονισμός της Γενικής Γραμματείας μας περιελάμβανε εκτενή διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς, την εμπλοκή τεχνικού συμβούλου και την τελική διαμόρφωση του Οδικού Χάρτη, ο οποίος θα αποτελέσει την επικαιροποιημένη στρατηγική της χώρας για την Κυκλική Οικονομία για τα έτη 2021 – 2025.
Ο παρών Οδικός Χάρτης συζητήθηκε λεπτομερώς και στο Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας, όπου συμμετέχουν οι εκπρόσωποι παραγωγικών φορέων, παράλληλα με την Διυπουργική Επιτροπή καθώς και στις 2 Υποεπιτροπές που έχουν συσταθεί και συνεδριάζουν υπό τον συντονισμό του Γενικού Γραμματέα: α) την Επιτροπή για “Sustainable Financing” και β) την Επιτροπή Βιομάζας, και παραδόθηκε σε τελική μορφή τον Δεκέμβριο του 2020
Ο Οδικός Χάρτης είναι σε συμμόρφωση με το νέο Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία που εκδόθηκε το Μάρτιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε συμμόρφωση με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που προωθούνται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσον αφορά τα απόβλητα, τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων και τα πλαστικά μιας χρήσης».

Διυπουργική και Εθνικό Συμβούλιο

Με συντονισμός του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της  Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων στη Διυπουργική Επιτροπή συμμετέχουν: Υπουργείο Οικονομικών, Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υπουργείο Τουρισμού και η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων.

Στο Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας συμμετέχουν: Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας, Συμβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Σύνδεσμος Εξαγωγέων, Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος, Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων, Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Σύνδεσμος Βιομηχανιών Παραγωγής Υλικών Συσκευασίας, Ελληνικός Σύνδεσμος Παραγωγών Βιοαερίου, Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος, Σύνδεσμος Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων, Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση – WWF Ελλάς, Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας, Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης.