Στον πάγο έως το 2025 τα μπόνους του ΝΟΚ για δόμηση και ύψη των κτιρίων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Πριν καθαρογραφεί και δημοσιευτεί επίσημα αρχίζει να παράγει αποτελέσματα και νέο κύκλο ανασφάλειας δικαίου στις κατασκευές η απόφαση του Τμήματος του ΣτΕ για τη δίκη του ΝΟΚ , που αφορά στα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων και το πολεοδομικό κεκτημένο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ 4067/2012) για νέες και υφιστάμενες οικοδομικές άδειες στο σύνολο των αστικών περιοχών στα κέντρα και την περιφέρεια της χώρας.

Νεότερη ενημέρωση: Δύο αποφάσεις «καρμπόν» εξέδωσε το Ε΄Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εκδικάζοντας δύο διαφορετικές προσφυγές κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, για τα μπόνους δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Και οι δύο αποφάσεις παραπέμπουν να κρίνει τη συνταγματικότητα η μη των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ η Ολομέλεια του ΣτΕ. Ποιές διατάξεις κρίνονται καταρχήν αντισυνταγματικές και αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ακύρωσης της εφαρμογής τους. Δείτε εδώ στο ecopress

-Οριστική απόφαση από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με μείζονα σύνθεση για τη συνταγματικότητα ή μη των βασικών διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) για τα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων αναμένεται να βγει μέσα στο 2025, αναφέρουν στο ecopress νομικοί και τεχνικοί παράγοντες, που παρακολουθούν στενά την υπόθεση.

-Εν αναμονή της οριστικής απόφασης του ΣτΕ  όλα δείχνουν ότι μέχρι την τελική έκβαση της δίκης στην Ολομέλεια του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου, δηλαδή για τουλάχιστον έναν χρόνο  μπαίνουν στον πάγο τα μπόνους του ΝΟΚ για τη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, επισημαίνουν οι ίδιοι παράγοντες.

Η απόφαση με αριθμό 293/2024, του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας,  με πρόεδρο τον Θεόδωρο Αραβανή, εισηγητή τον Δημήτρη Πυργάκη και αυξημένη επταμελή σύνθεση έδρας, η οποία με σημαντικές αιτιάσεις συνταγματικότητας παραπέμπει την υπόθεση για τελική κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ αφορά σε προσφυγή κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με αίτημα να ακυρωθεί οικοδομική άδειας κατηγορίας 3 της ΥΔΟΜ του Δήμου Αλίμου, για την ανοικοδόμηση πολυκατοικίας, η οποία εκδόθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις  του ν.4067/2012 (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – ΝΟΚ), οι οποίες προσβλήθηκαν στο ΣτΕ, ως  αντισυνταγματικές, αντίθετες σε διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και ανεφάρμοστες στην επίμαχη περίπτωση.

Η επόμενη ημέρα μετά την απόφαση του Τμήματος στη «δίκη του ΝΟΚ»

Αναλυτικά οι νομικοί και τεχνικοί παράγοντες εξηγούν ότι η απόφαση με αριθμό 293/2024, του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας που εκδόθηκε το πρωί της 6ης Μαρτίου 2024, πριν καθαρογραφεί και γίνει επισήμως γνωστό το περιεχόμενο της αρχίζει να παράγει αποτελέσματα, τα οποία συγκλίνουν στην προκαταβολική αδρανοποίηση των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ ως εξής:

-Παγιώνεται η στάση αναμονής που τηρούν οι Υπηρεσίες Δόμησης, δηλώνοντας αδυναμία να δίνουν προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών με βάση τις διατάξεις του ΝΟΚ για τα μπόνους δόμησης και τα ύψη των κτιρίων, διαπιστώνοντας νομοθετικό κενό, μετά από σειρά δικαστικών αποφάσεων, που έχουν προηγηθεί και ενόψει των εξελίξεων που προοιωνίζεται η νέα απόφαση του Ε΄ Τμήματος στην τελική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Η περιπέτεια  με την υπόθεση του γνωστού ξενοδοχείου της Ακρόπολης, που αφενός μεν τμήματα του έχουν κριθεί κατεδαφιστέα από το ΣτΕ αφετέρου δε εγείρονται απαιτήσεις υπέρογκων αποζημιώσεων της ιδιοκτησίας του ακινήτου από το δημόσιο και αναζητούνται ευθύνες της Πολεοδομίας Αθηνών, καθώς το σύνολο του κτιρίου είχε ανεγερθεί με νόμιμες οικοδομικές άδειες λειτουργεί ως απαγορευτικό παράδειγμα για νέες άδειες του ΝΟΚ. Στο μεταξύ  η εφαρμογή των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ έχει ήδη υποστεί «ρωγμές», από αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που ακύρωσε οικοδομική άδεια στην περιοχή των Αμπελοκήπων Δείτε εδώ στο ecopress.

-Ενισχύεται η στάση που έχουν διαμορφώσει οι Δήμοι με μονομερείς αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων τους να ακυρώσουν την εφαρμογή του ΝΟΚ για τα μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων προκαταβολικά και στην πράξη.

Σημειώνεται ότι από  τον Μάιο του 2023  το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ) πήρε ομόφωνη απόφαση για κατάργηση των κινήτρων δόμησης στα ύψη και τις επιφάνειες των κτιρίων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), σε «όλες οι περιοχές με χρήσεις γης «αποκλειστικής κατοικίας» αλλά και το σύνολο των περιοχών που διαθέτουν τα κατά τα ανωτέρω πολεοδομικά χαρακτηριστικά». Ζητούν μάλιστα να νομοθετηθεί από το ΥΠΕΝ ως γενικής εφαρμογής για όλους τους Δήμους  η νομοθετική ρύθμιση κατάργησης των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ για τις Δημοτικές Ενότητες της Φιλοθέης, Παλαιού Ψυχικού και Εκάλης, που προώθησε το ΥΠΕΝ και  ψηφίστηκε στη Βουλή ως τροπολογία στο νόμο για του Δήμους (ν. 5043/2023 (Α’ 91/13.4.2023). Δείτε εδώ στο ecopress

Τι κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος 

Τα βλέμματα όλων στρέφονται για άλλη μία φορά προς το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος,  καθώς έχει πλέον κυρίαρχο ρόλο και αρμοδιότητα να καθορίσει τις εξελίξεις και να εγγυηθεί συνθήκες ασφάλειας πολεοδομικού δικαίου αλλά και ισονομία στην εφαρμογή ή μη των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ που δοκιμάζονται στις δικαστικές διαδικασίες έως την τελική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Το ΥΠΕΝ, ναι μεν άνοιξε τρύπα στο ΝΟΚ με την ειδική ρύθμιση εξαίρεσης που νομοθέτησε για τις Δημοτικές Ενότητες της Φιλοθέης, Παλαιού Ψυχικού και Εκάλης αλλά είναι ο βασικός υπερασπιστής των βασικών διατάξεων για τα μπόνους δόμησης  στη «δίκη του ΝΟΚ» στο ΣτΕ. Ως πληρεξούσιος του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας στη «δίκη του ΝΟΚ» στο ΣτΕ παρενέβη η Μαγδαληνή Καραγεώργου Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία τάχθηκε υπέρ του κύρους και της ορθότητας «της εφαρμογής κατά την έκδοση της επίμαχης άδειας, αφενός των διατάξεων των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ, με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα, υπό τη μορφή προσαύξησης του συντελεστή δόμησης ή/και του ύψους κτιρίου, για την εισαγωγή φιλοπεριβαλλοντικών χαρακτηριστικών κατά τη δόμησή του∙ και αφετέρου των διατάξεων του άρθρου 11 παρ. 6 περ. ιδ και ιστ, οι οποίες, σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2 αρ. 28 και 38 και το άρθρο 16 παρ. 5, παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής εσωτερικών εξωστών (παταριών) και κλειστών εξωστών (έρκερ), χωρίς τα πρώτα (πατάρια) να θεωρούνται όροφοι και με μη προσμέτρηση του εμβαδού αμφοτέρων στο συντελεστή δόμησης».

Παράλληλα  ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΝ Νίκος Ταγαράς έχει εκδώσει υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, προς «άρση του κλίματος αμφιβολιών και αβεβαιότητας», που έχει δημιουργηθεί μετά από ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις, ώστε να συνεχιστεί η έκδοση οικοδομικών αδειών με τα «μπόνους» δόμησης στα ύψη των κτιρίων κατά ΝΟΚ. τονίζοντας ότι:

-«Η έλλειψη ενημέρωσης, επεξήγησης και παροχής στη Δικαιοσύνη, εκ μέρους της Διοίκησης του συνόλου των αναγκαίων στοιχείων, των παραμέτρων και της κατά περίπτωση ειδικότερης τεχνικής φύσεως επιχειρηματολογίας για την κάθε κρινόμενη διοικητική πράξη, σε συνδυασμό με την εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου δόμησης, έχει οδηγήσει σε έκδοση αποφάσεων, που κλονίζουν το επί σειρά ετών εφαρμοζόμενο από τις πολεοδομικές υπηρεσίες θεσμικό πλαίσιο περί ύψους των κτιρίων». Δείτε εδώ στο ecopress

Η τύχη των νέων ρυθμίσεων του ΥΠΕΝ για το ΝΟΚ

Στο μεταξύ ενόψει των αναμενόμενων εξελίξεων στο ΣτΕ το ΥΠΕΝ έχει ετοιμάσει νομοθετική ρύθμιση για να προσαρμοστεί στην απόφαση του ΣτΕ, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων ότι  ο ΝΟΚ δε θα ισχύει για περιοχές οι οποίες βάσει προεδρικών διαταγμάτων ή υπουργικών αποφάσεων έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ειδικής προστασίας. Ως τέτοιες περιοχές ορίζονται αυτές που διαθέτουν αρχαιολογικούς χώρους, οι ιστορικούς τόπους, οι παραδοσιακούς οικισμούς και παραδοσιακά τμήματα πόλης. Επίσης η νέα ρύθμιση θα αφορά περιοχές που το ύψος τους έχει καθοριστεί βάσει με γνώμονα την αντιμετώπιση της σεισμικής επικινδυνότητας, λόγω ασφάλειας εναέριας κυκλοφορίας, πλησίον αεροδρομίων, ή περιπτώσεις διατηρητέων κτιρίων και μνημείων.

ΥΠΕΝ: δεκατρείς αλλαγές στον ΝΟΚ για τα ύψη και τα υπόγεια των κτιρίων

Οι νέες ρυθμίσεις που έχει ετοιμάσει το ΥΠΕΝ για το ΝΟΚ προορίζονται να ενταχθούν στο νέο νομοσχέδιο του υπουργείου,  στο οποίο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η μεταβατική νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση και την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης. Το ΥΠΕΝ  έχει ανακοινώσει το υπουργείο ότι θα θέσει προσεχώς σε δημόσια διαβούλευση.

Το ανοιχτό προηγούμενο της εκτός σχεδίου δόμησης 

Είναι ωστόσο πλέον αβέβαιο εάν και τι θα περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ σχετικά με τα μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του ΝΟΚ. Ο λόγος είναι ότι το υπουργείο δεν είναι σε θέση να νομοθετήσει ώστε να εναρμονιστεί με τις αποφάσεις του ΣτΕ, πριν καθαρογραφεί η απόφαση του Τμήματος και ενόψει της τελικής κρίσης της Ολομέλειας του δικαστηρίου.

Αυτός ακριβώς είναι άλλωστε ο λόγος που το ΥΠΕΝ, αναμένοντας την καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ πήγε πίσω τη νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση, μετά από την ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ για οικοδομική άδεια 17 χρόνια μετά την έκδοση της, σε γήπεδο άνω των τεσσάρων στρεμμάτων στην Πάτμο.

Το αποτέλεσμα είναι να έχουν παγώσει οικοδομικές άδειες, επενδύσεις και συμβόλαια. Να επικρατεί πολεοδομική σύγχυση. Και παράλληλα άλλες πολεοδομίες να εκδίδουν άδειες και άλλες όχι. Έτσι απειλούνται μαζικά φαινόμενα τύπου Πάτμου και Cocomat στην εκτός σχεδίου δόμηση.

Εκτός σχεδίου δόμηση: φαινόμενα τύπου Πάτμου και Cocomat

-Θα προλάβει άραγε το ΥΠΕΝ τις εξελίξεις, πριν επαναληφθούν τα ίδια φαινόμενα και με τα μπόνους του ΝΟΚ …. ;