Σήμα κινδύνου για τη Βεγορίτιδα – Τι δείχνουν αναλύσεις του ΑΠΘ

Την άμεση λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της Βεγορίτιδας ζητά ο Σύλλογος Προστασίας της λίμνης της δυτικής Μακεδονίας, κάνοντας λόγο για πρακτικές και επιλογές που οδήγησαν σε «επαναλαμβανόμενη κυριαρχία επιβλαβών κυανοβακτηρίων» στα νερά της, όπου μεταξύ άλλων αναπτύσσεται αλιεία, αλλά και δραστηριότητες αναψυχής, όπως κολύμβηση.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή ανακοίνωση του συλλόγου, ο πρόεδρός του Νικόλαος Μούλας, έκανε λόγο για ανησυχητικά αποτελέσματα που προκύπτουν από τις δειγματολοψίες στα νερά της λίμνης, κατόπιν ανάλυσης των δειγμάτων από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

«Συνεχίζουμε και κάνουμε αναλύσεις των υδάτων, με δειγματοληψίες που γίνονται παρουσία συμβολαιογράφου, δικηγόρου και μελών του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου, ώστε κανείς να μη μπορεί να πει ότι η διαδικασία δεν είναι αυτή που πρέπει να είναι. Από σήμερα δε, οι δειγματοληψίες θα γίνονται καθημερινά και τα δείγματα θα αποστέλλονται στο ΑΠΘ προς ανάλυση» εξήγησε ο κ.Μούλας, ενώ αναφερόμενος στην παρουσία κυανοβακτηρίων και μάλιστα επιβλαβών, σημείωσε ότι αυτή οφείλεται στο φορτίο που δέχεται η λίμνη από το Ρέμα Σουλού, αλλά και από το τεχνητό κανάλι της Λίμνης Πετρών, το οποίο συνδέεται με τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα.

Ο ίδιος υπενθύμισε ότι το περασμένο φθινόπωρο τα μέλη του συλλόγου κατέθεσαν μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης (σ.σ.για τη ρύπανση που προκαλείται στη λίμνη από την ανεξέλεγκτη διοχέτευση των λυμάτων πέντε κοινοτήτων της περιοχής), η οποία στη συνέχεια παραπέμφθηκε στην Κοζάνη. «Μέσα στις επόμενες ημέρες θα επισκεφτούμε ξανά την εισαγγελία, με νέα στοιχεία» γνωστοποίησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ πρόσθεσε ότι οι εκθέσεις για τις μετρήσεις του ΑΠΘ στη λίμνη έχουν ήδη σταλεί σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (συνολικά 34 αποδέκτες), αλλά μέχρι στιγμής δεν υπήρξε κάποια απάντηση.

Ο σύλλογος κοινοποίησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ σχετικά έγγραφα του ΑΠΘ (Τομέας Βοτανικής, Τμήμα Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών), το τελευταίο με ημερομηνία 11/7/2018, όπου αναφέρεται ότι έγινε μικροσκοπική ανάλυση στα δείγματα νερού που ελήφθησαν από τη Βεγορίτιδα στις 9/7/2018 και στη διάρκεια του Ιουνίου. Στο έγγραφο αναφέρεται: «(…)Τα δορυφορικά δεδομένα της ερευνητικής μας ομάδας δείχνουν άνθιση κυανοβακτηρίων από τον Μάιο. Επιπλέον, η αφθονία και κυριαρχία των κυανοπράσινων κυανοβακτηρίων στην υπολειμματική βιομάζα του φυτοπλαγκτού στις 9 Ιουλίου και 26 Ιουνίου από τον έντονο κυανοπράσινο χρωματισμό της λίμνης, υποδηλώνει ότι κύριοι υπεύθυνοι για τον χρωματισμό είναι τα κυανοβακτήρια. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ένα μέρος των μικροοργανισμών του φυτοπλαγκτού βρέθηκαν νεκροί, υποδηλώνοντας την προηγούμενη υπέρμετρη αύξησή τους».

Σε άλλο σημείο του εγγράφου αναφέρεται ότι «έχει γίνει εισαγωγή και εγκατάσταση ειδών κυανοβακτηρίων, που δεν υπήρχαν στη Βεγορίτιδα μέχρι το 1988, τα οποία είναι άφθονα στις τρεις λίμνες (σ.σ. Πετρών, Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη)» ενώ επισημαίνεται ότι με βάση όλους τους παράγοντες «η λανθασμένη κατά τη γνώμη μας (των ερευνητών) οικολογική ταξινόμηση της λίμνης Βεγορίτιδας ως “καλή” στερεί τη λίμνη από άμεσες παρεμβάσεις που είναι αναγκαίες για την αποκατάσταση της σε καλή οικολογική κατάσταση και την προστασία της. Αξιολογούμε ότι η αύξηση των κυανοβακτηρίων, η οποία καταγράφεται από το 2008 ενισχυμένη ως προς τη συμμετοχή επιβλαβών ειδών, θα αποτελεί χαρακτηριστικό της λίμνης και στο μέλλον εάν δεν εφαρμοστούν μέτρα οικολογικής αποκατάστασης με στόχο τη μείωση των επιβλαβών κυανοβακτηρίων».

Η ερευνητική ομάδα που υπογράφει το κείμενο αναφέρει ακόμη ότι «καταγράφηκε αύξηση των επιβλαβών ειδών Anabaena (Dolichospermum) flos-aquae, Aphanizomenon flos-aquae και ειδών του γένους Microcystis. Καθόσον η Λίμνη Βεγορίτιδα χρησιμοποιείται για αναψυχή και ανήκει στα ύδατα κολύμβησης της χώρας, πρωταρχικής σημασίας είναι η προστασία της ανθρώπινης υγείας, σύμφωνα με την Οδηγία 2006/7/ΕΚ, εκτός από την προστασία και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος (Οδηγία 2000/60/ΕΚ) (…) Πέρα από τα προληπτικά μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας (σ.σ. τα οποία περιγράφονται νωρίτερα στο έγγραφο) απαιτούνται άμεσα μέτρα που θα διακόψουν τα αίτια που προάγουν την αύξηση των επιβλαβών κυανοβακτηρίων (…). Το εισερχόμενο νερό στη λίμνη Βεγορίτιδα από τη λίμνη Πετρών πρέπει και μπορεί να απαλλαγεί πριν εισέλθει στη Βεγορίτιδα (εκτός των λιμνών) από τα επιβλαβή κυανοβακτήρια και τις κυανοτοξίνες». Το έγγραφο υπογράφουν οι: Μαρία Μουστάκα (καθηγήτρια ΑΠΘ), ‘Αρης Κυπαρίσσης (αν. καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), Ευαγγελία Μιχαλούδη (επίκουρος καθηγήτρια ΑΠΘ) και Ματίνα Κατσιάπη (δρ βιολογίας ΑΠΘ).

Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου η Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας είχε συστήσει στους λουόμενους να αποφύγουν την έκθεση στα νερά της Βεγορίτιδας, μετά την εμφάνιση του φαινόμενου δυσχρωματισμού . Η απόφαση είχε ληφθεί -όπως είχε τότε επισημανθεί από τα αρμόδια στελέχη- για προληπτικούς λόγους, προκειμένου να φανεί πώς θα εξελιχθεί το φαινόμενο, καθώς -όπως είχε υπογραμμιστεί- οι συστηματικές μετρήσεις που είχαν γίνει από τον Απρίλιο 2018 στη Βεγορίτιδα και άλλη μία λίμνη της περιοχής με θεσμοθετημένη πλαζ για κολύμβηση, δεν είχαν δείξει κάτι το ανησυχητικό, που να αφορά τους δείκτες για την υγιεινή και ασφάλεια των λουομένων._