ΣτΕ: αυθαίρετες οικοδομές, στον αέρα συμβόλαια, εάν πέσει ο ΝΟΚ στην Ολομέλεια

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σε καθεστώς πολεοδομικής ανασφάλειας και με υψηλό ρίσκο στο προσεχώς μέλλον να κριθούν αυθαίρετες και κατεδαφιστέες χτίζονται χιλιάδες οικοδομές  με τα μπόνους δόμησης του ΝΟΚ και γίνονται αγοραπωλησίες διαμερισμάτων. Πρόκειται για τις οικοδομικές άδειες, στο διάστημα από την άνοιξη του 2023, που εκδόθηκαν δύο αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ, οι οποίες θέτουν αιτιάσεις αντισυνταγματικότητας των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ έως και τις αρχές του 2025, που αναμένεται η οριστική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Αποκαλυπτική είναι η επίσημη απόφαση (αριθμός 101/2024), που φέρνει στο φως το ecopress, της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία καταρρίπτει την πολιτική του υπουργείου Περιβάλλοντος για την εφαρμογή των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ, αναστέλλει την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής και δικαιώνει τον Γρηγόρη Κωνστανέλλο, δήμαρχο του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, που εξέδωσε εσωτερική διαταγή (εντέλλεσθε), με την οποία αναστέλλεται η έκδοση από την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου αδειών, που κάνουν χρήση των κινήτρων στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του ΝΟΚ.

Tο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο θέτει ευθέως σε αμφισβήτηση τη νομιμότητα των οικοδομικών αδειών με τα μπόνους του ΝΟΚ, που υλοποιούνται στον συγκεκριμένο Δήμο και συνακόλουθα  σε όλες τις περιοχές της χώρας, έως την οριστική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ, όπως προκύπτει από το προσφάτως καθαρογραμμένο επίσημο κείμενο της απόφασης της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (αριθμός 101/2024), που εκδίκασε στις 27 Ιουνίου 2024 προσφυγή του δημάρχου Γρηγόρη Κωνστανέλλου και του  Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης κατά του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και εκδόθηκε η απόφαση στις 12 Ιουλίου 2024.

«Ανάκληση οικοδομικών αδειών ως παράνομων»

«Εφόσον οι διατάξεις αυτές του ΝΟΚ κριθούν και οριστικά ως αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου», η απόφαση  της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, αναφερόμενη στις οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί νόμιμα από ΥΔΟΜ ή με προέγκριση μηχανικού και υλοποιούνται με τα μπόνους του ΝΟΚ σημειώνει ότι: «ενδέχεται να γεννηθεί επιπλέον και υποχρέωση ανάκλησης των σχετικών οικοδομικών αδειών ως παράνομων». Όπως επίσης ότι «η χορήγηση, μέχρι τη δημοσίευση απόφασης της Ολομελείας του Δικαστηρίου, πολεοδομικών προσαυξήσεων κατά την έκδοση των οικοδομικών αδειών με εφαρμογή των άρθρ. 15 (παρ. 8) και 19 (παρ. 2 περ. α΄) του ΝΟΚ θα προκαλέσει τη δημιουργία ευρείας έκτασης και μη αναστρέψιμων, ή πάντως δυσχερώς επανορθώσιμων, πραγματικών καταστάσεων».

«Ανυπολόγιστες συνέπειες για τους καλόπιστους τρίτους που θα αποκτήσουν εμπράγματα δικαιώματα στα ακίνητα»

«Γεγονός που θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για τον αιτούντα Δήμο και τους ενδιαφερομένους, αλλά και για τους καλόπιστους τρίτους οι οποίοι θα έχουν αποκτήσει στο ενδιάμεσο διάστημα εμπράγματα δικαιώματα στα ακίνητα που θα ανεγερθούν βάσει των εν λόγω οικοδομικών αδειών», λέει η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας θέτοντας θέμα και για τα συμβόλαια αγοράς ακινήτων στις οικοδομές, που χτίζονται το επίμαχο διάστημα με τα μπόνους του ΝΟΚ.

Αυθαίρετα και κατεδαφιστέεα

Και τονίζει η ίδια απόφαση για τις οικοδομές που υλοποιούνται το επίμαχο διάστημα της πολεοδομικής ανασφάλειας με τα μπόνους του ΝΟΚ ότι «η νομιμοποίηση ή διατήρηση των οποίων μετά την 28.7.2011 δεν είναι πλέον συνταγματικώς ανεκτή (βλ. ΣτΕ 1858/2015 Ολομ., βλ. ιδίως, σκ. 22-23), για την άρση δε της βλάβης του αιτούντος Δήμου θα απαιτηθούν κατεδαφίσεις κτισμάτων».

Δικαίωση του δημάρχου Δήμου 3 Β

Η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, που συνεδρίασε σε συμβούλιο στις 27 Ιουνίου 2024, με την εξής σύνθεση: Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Ρωξάνη Γιαννουλάτου, Δημήτριος Βασιλειάδης, Σύμβουλοι. Γραμματέας η Δημητρία Τετράδη, Γραμματέας του Ε΄ Τμήματος. Και εισηγητή τον Σύμβουλο Δημήτριο Βασιλειάδη δικαιώνει τον Γρηγόρη Κωνστανέλλο, δήμαρχο του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, αναφέροντας ότι:

– «Η Επιτροπή, σταθμίζοντας το δημόσιο συμφέρον και το συμφέρον του αιτούντος Δήμου κρίνει ότι συντρέχει λόγος αναστολής εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, έως ότου εκδοθεί απόφαση επί της εκκρεμούς αίτησης ακυρώσεως, προκειμένου να αποτραπεί η δημιουργία πραγματικής κατάστασης, της οποίας η άρση, όπως βασίμως προβάλλεται από τους αιτούντες, θα ήταν δυσχερής σε περίπτωση ευδοκίμησης της αίτησης ακυρώσεως (πρβλ. ΕΑ 252/2018, 297/2011, 676/2010 κ.ά.)».

H Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας δικαιώνει πλήρως τον Δήμαρχο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, κ. Γρηγόρη Κωνσταντέλλο στη δικαστική διαμάχη του με το ΥΠΕΝ και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής

Οδηγός οι απόφάσεις του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου

Στο σκεπτικό που αναπτύσσεται στην απόφαση με σημείο αναφοράς τις αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος στις δίκες του ΝΟΚ για νοικοδομικές άδειες του Δήμου Αλίμου και έως την οριστική κρίση της Ολομέλειας που είναι προγραμματισμένη συνεδρίασης της τον Οκτώβριο και αναμένεται να εκδώσει την απόφαση της έως τις αρχές του 2025,  ειδικότερα σημειώνεται ότι:

-«Επειδή, με την 293/2024 απόφαση του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου διατυπώνεται η γνώμη του Τμήματος περί αντιθέσεως των άρθρων 10 (παρ. 1 περ. α΄), 15 (παρ. 8 περ. γ΄ και δ΄), 19 (παρ. 2 περ. α΄) και 25 παρ. 1 του ν. 4067/2012 (ΝΟΚ) στο Σύνταγμα και η υπόθεση παραπέμπεται προς οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου (δικάσιμος ενώπιον της Ολομελείας 11.10.2024, πρβλ. επίσης την αυτή δικάσιμο και ΣτΕ 310/2024, ομοίως παραπεμπτική στην Ολομέλεια). Όπως προκύπτει από τα προαναφερθέντα στοιχεία του φακέλου, μετά τη δημοσίευση των αποφάσεων του Δικαστηρίου, στην Υπηρεσία Δόμησης του αιτούντος Δήμου κατατίθενται αιτήσεις για την έκδοση οικοδομικής άδειας, με τις οποίες ορισμένοι από τους ενδιαφερομένους ζητούν την εφαρμογή των πολεοδομικών προσαυξήσεων («κινήτρων») δυνάμει των ανωτέρω διατάξεων του ΝΟΚ».

-«Εντούτοις, εφόσον οι διατάξεις αυτές του ΝΟΚ κριθούν και οριστικά ως αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου, η αθρόα, εν τω μεταξύ, έκδοση οικοδομικών αδειών και η ανέγερση κτιρίων βάσει των εν λόγω διατάξεων του ΝΟΚ, οι οποίες προβλέπουν αυξήσεις βασικών πολεοδομικών μεγεθών (ύψους κτιρίου, αριθμού ορόφων και συντελεστή δόμησης) κατά τη χορήγηση της οικοδομικής άδειας καθ’ υπέρβαση των αντίστοιχων πολεοδομικών μεγεθών που προβλέπονται στο ισχύον σχέδιο πόλεως της περιοχής, θα προκαλέσει, πράγματι, ανεπανόρθωτη βλάβη στον αιτούντα Δήμο, συνισταμένη στη δημιουργία πραγματικών καταστάσεων που δυσχεραίνουν τον εν εξελίξει πολεοδομικό σχεδιασμό, σε αλλοίωση του οικιστικού περιβάλλοντος της περιοχής και της πολεοδομικής φυσιογνωμίας των οικισμών του Δήμου καθώς και σε επιδείνωση των όρων διαβίωσης των κατοίκων του»

-« Εξάλλου, στην περίπτωση αυτή ενδέχεται να γεννηθεί επιπλέον και υποχρέωση ανάκλησης των σχετικών οικοδομικών αδειών ως παράνομων (πρβλ. ΣτΕ 2176/2004 Ολομ., 2177/2004 Ολομ., 1036/2021 7μ. κ.ά.), γεγονός που θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για τον αιτούντα Δήμο και τους ενδιαφερομένους, αλλά και για τους καλόπιστους τρίτους οι οποίοι θα έχουν αποκτήσει στο ενδιάμεσο διάστημα εμπράγματα δικαιώματα στα ακίνητα που θα ανεγερθούν βάσει των εν λόγω οικοδομικών αδειών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, σε περίπτωση κατά την οποία οι προαναφερθείσες διατάξεις του ΝΟΚ κριθούν και οριστικά ως αντίθετες προς το άρθρο 24 του Συντάγματος, η χορήγηση, μέχρι τη δημοσίευση απόφασης της Ολομελείας του Δικαστηρίου, πολεοδομικών προσαυξήσεων κατά την έκδοση των οικοδομικών αδειών με εφαρμογή των άρθρ. 15 (παρ. 8) και 19 (παρ. 2 περ. α΄) του ΝΟΚ θα προκαλέσει τη δημιουργία ευρείας έκτασης και μη αναστρέψιμων, ή πάντως δυσχερώς επανορθώσιμων, πραγματικών καταστάσεων, διότι θα έχει ως αποτέλεσμα την ανέγερση κτισμάτων στην περιφέρεια του αιτούντος Δήμου, η νομιμοποίηση ή διατήρηση των οποίων μετά την 28.7.2011 δεν είναι πλέον συνταγματικώς ανεκτή (βλ. ΣτΕ 1858/2015 Ολομ., βλ. ιδίως, σκ. 22-23), για την άρση δε της βλάβης του αιτούντος Δήμου θα απαιτηθούν κατεδαφίσεις κτισμάτων».

Το ΣτΕ δικαιώνει τους Δήμους, που μπλοκάρουν τα μπόνους του ΝΟΚ

Μπλόκο στην χορήγηση όρων δόμησης και στις προεγκρίσεις οικοδομικής άδειας 

Σχετικά με το ιστορικό της υπόθεσης στην οποία πρωτοστατεί ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος Δήμαρχός του Δήμου 3Β και αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ ο οποίος άνοιξε το δρόμο των δικαστικών μέτρων κατά των μπόνους του ΝΟΚ σε άλλους Δήμους της Αττικής, όπου επίσης έχουν «παγώσει» με αποφάσεις του ΣτΕ οι οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ και έχουν δικαιωθεί οι Δήμοι καταρρίπτοντας σχετικές αποφάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής στην απόφαση αναφέρεται ότι:

«Με την αίτηση αυτή ζητείται η αναστολή εκτελέσεως της 31984/12.4.2024 απόφασης του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, με την οποία, ύστερα από αυτεπάγγελτο έλεγχο νομιμότητας κατά το άρθρ. 226 του ν. 3852/2010, ακυρώθηκε το 13289/ 26.3.2024 έγγραφο του δεύτερου αιτούντος, με το οποίο δόθηκε εντολή στους προϊσταμένους των Υπηρεσιών Δόμησης του Δήμου να μην χορηγούν βεβαίωση όρων δόμησης ή να απορρίπτουν τη σχετική αίτηση του ενδιαφερομένου για την έκδοση προέγκρισης οικοδομικής άδειας, κάθε κατηγορίας, σε περίπτωση κατά την οποία με την αίτηση γίνεται χρήση των οικοδομικών κινήτρων που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 10 (παρ. 1), 15 (παρ. 8) και 19 (παρ. 2 περ. α) του ν. 4067/2012. Κατά της ως άνω προσβαλλομένης οι αιτούντες έχουν ασκήσει αίτηση ακυρώσεως (αρ. κατ. Ε1024/22.4.2024), για την εκδίκαση της οποίας, με την από 25.4.2024 πράξη της Προέδρου του Ε΄ Τμήματος, ορίσθηκε δικάσιμος η 6η Νοεμβρίου 2024. Εξάλλου, με την από 14.5.2024 πράξη της Προέδρου του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου έγινε δεκτό το αίτημα έκδοσης προσωρινής διαταγής και ανεστάλη η εκτέλεση της 31984/ 12.4.2024 απόφασης του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, μέχρι την έκδοση της απόφασης της Επιτροπής Αναστολών επί της κρινόμενης αίτησης».