ΣτΕ: άκυρα τα πρόστιμα αυθαιρέτων σε κατασκευαστές για παραδομένα έργα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Οι εργολήπτες κατασκευαστές απαλλάσσονται από τα πρόστιμα για αυθαίρετες κατασκευές, όταν έχουν παραδώσει το έργο στον κύριο, νομέα, η κάτοχο του και έχουν αποξενωθεί από τη φυσική εξουσία των κατασκευών που το απαρτίζουν.

Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, (ΣτΕ 1167/2020, που εκδικάστηκε με πρόεδρο τον  Γ. Παπαγεωργίου και  εισηγητή τον Χρ. Ντουχάνη) έκρινε « μη νόμιμο πρωτόκολλο Δασάρχη για την επιβολή ειδικής αποζημίωσης» για την διατήρηση αυθαιρέτων κατασκευών εντός δασών ή δασικών ή αναδασωτέων εκτάσεων, που αφορούν στις εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού του Δήμου Λαυρεωτικής που είχαν κηρυχθεί αυθαίρετες και κατεδαφιστέες.

Στο σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ,   επισημαίνεται ότι το πρόστιμο του δασάρχη «μη νομίμως εκδόθηκε σε βάρος της (κατασκευαστικής) εταιρείας αυτής, εφόσον κύριος των ανωτέρω εγκαταστάσεων ήταν ο Δήμος Λαυρεωτικής και όχι η εφεσίβλητη, η οποία, όπως είχε προβληθεί µε την αίτηση ακυρώσεως και επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, είχε παραδώσει το έργο ήδη από το έτος 1997»

Η νέα απόφαση αλλάζει τα δεδομένα για τα πρόστιμα σε κατασκευαστές και κατ επέκταση μηχανικούς και τεχνικούς που εμπλέκονται σε έργα με αυθαίρετες κατασκευές, εφόσον τα έχουν παραδώσει στους ιδιοκτήτες τους. Φέρνει τους φορείς που υλοποιούν έργα αντιμέτωπους με αυξημένες υποχρεώσεις στην επίβλεψη και παραλαβή των έργων και δίνει μήνυμα στις Πολεοδομίες και τα Δασαρχεία και τις άλλες εμπλεκόμενες υπηρεσίες να ασκούν άμεσα και όχι ετεροχρονισμένα το ελεκτικό και διοικητικό έργο τους.

Η απόφαση

Στο κείμενο της απόφασης του ΣτΕ (περίληψη) σημειώνεται ότι:

«Η υποχρέωση καταβολής ειδικής αποζημίωσης για την διατήρηση αυθαιρέτων κατασκευών εντός δασών ή δασικών ή αναδασωτέων εκτάσεων συντρέχει εις ολόκληρον για καθέναν από τους υπόχρεους κύριο, νοµέα ή κάτοχο των κατασκευών αυτών, ως κατόχου νοουμένου οιουδήποτε προβαίνει σε οποιαδήποτε διακατοχική πράξη. Η υποχρέωση αυτή βαρύνει επίσης τον εργολάβο που ανήγειρε τις κατασκευές αυτές, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι κατά το χρονικό διάστηµα, στο οποίο ανάγεται η υποχρέωση καταβολής της εν λόγω ειδικής αποζηµίωσης, αυτός εξακολουθεί να είναι κύριος, νομέας ή κάτοχος των ως άνω αυθαιρέτων κατασκευών.

Δεν είναι επιτρεπτή η έκδοση σε βάρος του εργολάβου πρωτοκόλλου ειδικής αποζηµίωσης, η οποία ανάγεται σε χρόνο που ο εργολάβος έχει παραδώσει το έργο στον κύριο ή νοµέα του και έχει, µε τον τρὀπο αυτό, αποξενωθεί από τη φυσική εξουσία επί των κατασκευών που το απαρτίζουν, αποβάλλοντας, έτσι, την ιδιότητα του κατόχου, η οποία θα τού επέτρεπε να παραδώσει οικειοθελώς προς κατεδάφιση τις κατασκευές ή να τις κατεδαφίσει ο ίδιος, οπότε και θα απαλλασσόταν.

Όταν, συνεπώς, εκδίδεται πρωτόκολλο επιβολής της εν λόγω ειδικής αποζηµίωσης εις βάρος εργολάβου, η µη συνδροµή της προϋπόθεσης αυτής (δηλαδή να διατηρεί ο εργολάβος μία από τις ιδιότητες του κυρίου, νοµέα ή κατόχου κατά το χρόνο στον οποίο ανάγεται η επιβαλλόµενη ειδική αποζηµίωση), συνιστώσα αυτοτελή πλημμέλεια του εν λόγω πρωτοκόλλου, νομίμως ελέγχεται κατά την εκδίκαση αιτήσεως ακυρώσεως κατά του πρωτοκόλλου αυτού, χωρίς το δικαστήριο να δεσμεύεται κατά τούτο απὀ τα κριθέντα επί της αιτήσεως ακυρώσεως κατά της προηγηθείσης πράξεως κατεδαφίσεως, διότι η κρίση αυτή αφορά χρονικό διάστηµα διαφορετικό από εκείνο για το οποίο εκδόθηκε το επίμαχο πρωτόκολλο (ΣΤΕ, 7058/2016).

Νομίμως, εποµένως, κρίθηκε από το διοικητικό εφετείο ότι το προσβληθέν µε την αίτηση ακυρώσεως πρωτόκολλο του Δασάρχη Λαυρίου, µε το οποίο επιβλήθηκε στην εφεσίβλητη εταιρεία ειδική αποζημίωση για τη διατήρηση κατά το χρονικό διάστηµα 27.8.2008 – 26.8.2009 των αυθαιρέτων εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού του Δήμου Λαυρεωτικής που είχαν κηρυχθεί αυθαίρετες και κατεδαφιστέες, μη νομίμως εκδόθηκε σε βάρος της εταιρείας αυτής, εφόσον κύριος των ανωτέρω εγκαταστάσεων ήταν ο Δήμος Λαυρεωτικής και όχι η εφεσίβλητη, η οποία, όπως είχε προβληθεί µε την αίτηση ακυρώσεως και επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία του φακέλου, είχε παραδώσει το έργο ήδη από το έτος 1997».

Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.