ΣτΕ: τελικό ξεκαθάρισμα του ρόλου των Δήμων στις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, που κρίνει τη συνταγματικότητα ή μη των μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) μπαίνει να ξεκαθαριστεί  στην τελική απόφαση του δικαστηρίου, εάν μπορούν ή όχι οι Δήμοι να ζητούν στο παρόν  και στο μέλλον ακύρωση των οικοδομικών αδειών, που έχουν εκδώσει οι Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) των Δήμων τους και συνακόλουθα εξετάζονται τα όρια της ευθύνης των κατασκευαστών και μηχανικών στην έκδοση των οικοδομικών αδειών, μέσω του «e-  άδειες» του ΤΕΕ.

Η κρίση της Ολομέλειας στο θέμα, εάν οι Δήμοι αποτελούν την εκδούσα αρχή, που ενεργά αναμειγνύεται στην διαδικασία έκδοσης των αδειών η όχι, είναι καθοριστικής σημασίας για την τελική έκβαση της μεγάλης δίκης του ΝΟΚ.

-Στην περίπτωση που το δικαστήριο κρίνει ότι αυτό συμβαίνει, αυτομάτως τίθεται θέμα «ενδοστρεφούς» δίκης. Κάτι που οδηγεί τις προσφυγές της πλευράς των Δήμων κατά της συνταγματικότητας των μπόνους του ΝΟΚ σε τροχιά ακύρωσης και σε ανατροπή των δικαστικών αποφάσεων αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ, που πέτυχαν στο ΣτΕ και εφαρμόζουν οι Δήμοι, έως την τελική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

-Η αναγνώριση ή μη της έκδοσης των οικοδομικών αδειών ως διοικητικών πράξεων των Δήμων στην τελική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ συνδέεται  και με την αναζήτηση ευθυνών στον πόλεμο αγωγών αποζημιώσεων, που αναμένεται να εκδηλωθεί την επόμενη ημέρα της δίκης, σε περίπτωση ακυρωτικής απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ για τις επίδικες οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, με εμπλεκόμενους τους Δήμους και το ελληνικό δημόσιο, θιγόμενους ιδιοκτήτες, επενδυτές, κατασκευαστές και μηχανικούς.

«Zήτημα απαράδεκτης ενδοστρεφούς δίκης», στην πρώτη γραμμή της παρέμβασης κατασκευαστών στο ΣτΕ

Κατά της δυνατότητας των Δήμων να προσφεύγουν για την ακύρωση οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ, που οι ίδιοι έχουν εκδώσει μέσω των ΥΔΟΜ που λειτουργούν στους Δήμους τους, ρίχνει το κύριο βάρος της, η πλευρά των κατασκευαστών, στο τελικό υπόμνημα, που κατέθεσε στην Ολομέλεια του ΣτΕ, που φέρνει στο φως το ecopress

Σε υπόθεση μίας από τις τέσσερις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ για κτίριο στον Άλιμο, που εκδικάζονται στο ΣτΕ, στην οποία είναι αντίδικοι οι κατασκευαστές της οικοδομής με τον τοπικό Δήμο, η πλευρά των κατασκευαστών θέτει στην πρώτη γραμμή της παρέμβασης της στο δικαστήριο «ζήτημα απαράδεκτης ενδοστρεφούς δίκης» σημειώνοντας ότι:

-«Όπως έχουμε εξαρχής αναφέρει, κατά την άποψή μας, η άσκηση της συγκεκριμένης αίτησης ακύρωσης από τον Δήμο Αλίμου και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου κατά της οικοδομικής μας άδειας, την οποία εξέδωσε ο ίδιος ο Δήμος είναι απαράδεκτη, διότι εγείρει ανεπίτρεπτα ενδοστρεφή δίκη».

Αν το ΣτΕ δεχθεί την προσφυγή του Δήμου «εκτίθεται σε μεγάλο κίνδυνο η ασφάλεια δικαίου»

Στο τελικό υπόμνημα του πληρεξούσιου δικηγόρου Ανδρέα Παπαπετρόπουλου, που κατατέθηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ από την πλευρά των κατασκευαστών αναπτύσσονται επιχειρήματα υπέρ της συνταγματικότητας των κινήτρων στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του ΝΟΚ. Πρωταρχικά τίθεται «ζήτημα ενδοστρεφούς δίκης», σύμφωνα με τεκμηρίωση, που αναφέρεται στον τρόπο και τη διαδικασία έκδοσης των οικοδομικών αδειών και υπογραμμίζεται ότι:

«Η κρινόμενη ενδοστρεφής αίτηση ακύρωσης του Δήμου Αλίμου δεν πρέπει να γίνει δεκτή, καθότι σε αντίθετη περίπτωση εκτίθεται σε μεγάλο κίνδυνο η ασφάλεια δικαίου».

Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι:

-«Διανοίγεται ο δρόμος, ώστε η διοίκηση αντί να ανακαλεί τις παράνομες πράξεις που αδιαμφισβήτητα εκδίδει η ίδια, τηρώντας την υποχρέωση πλήρους και τεκμηριωμένης αιτιολόγησης του παρανόμου (έτσι ώστε να εξασφαλίζεται επαρκώς και η προστασία του διοικουμένου να προσφύγει κατά της ανάκλησης), να προβαίνει στην άσκηση αιτήσεων ακυρώσεως».

Σημειώνεται ακόμη ότι: «για το συγκεκριμένο έχει adhoc κριθεί από την υπ’ αριθ. 2629/2001 απόφαση του Δ΄ Τμήματος ΣτΕ  ότι (βάσει του προγενέστερου καθεστώτος έκδοσης οικοδομικών αδειών), ήταν απαράδεκτη η άσκηση αίτησης ακύρωσης από τον οικείο ΟΤΑ κατά πράξης που εκδίδεται από την πολεοδομία».

Οι συνέπειες για κατασκευαστές, αγοραστές νεόδμητων ακινήτων και οικοπεδούχους σε αντιπαροχή

Για τις  συνέπειες που συνεπάγεται η αποδοχή από το ΣτΕ ως παραδεκτής της αίτησης ακύρωσης του Δήμου, στο υπόμνημα των κατασκευαστών επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι:

-«Διανοίγει το δρόμο, ώστε ο Δήμος καταστρατηγώντας εντελώς αρχές που διέπουν την δράση της χρηστής δημόσιας διοίκησης και κυρίως την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της προηγούμενης ακρόασης, αλλά και όλων των κανόνων ανάκλησης διοικητικών πράξεων, να μπορεί να προσβάλλει πράξεις που εκδίδει η Υ.ΔΟΜ. του».  

-«Ανατρέπεται η εμπιστοσύνη που επέδειξαν οι κατασκευαστές, ως δικαιούχοι της άδειας, όσο και τα πρόσωπα που έχουν συμβληθεί με αυτούς  (οικοπεδούχοι που έδωσαν τα οικόπεδά τους αντιπαροχή ή που κατεδάφισαν υφιστάμενα κτίσματα, αλλά και καλόπιστοι τρίτοι αγοραστές) ότι – αν μη τι άλλο – το ίδιο το όργανο που τους χορήγησε μια πράξη, δεν θα την προσβάλει ενώπιον του Δικαστηρίου άνευ όρων, όταν ακόμη και η ανάκληση παράνομων διοικητικών πράξεων υπόκειται σε συγκεκριμένους αυστηρούς όρους!»

-«Ανατρέπονται, τα δικαιώματα των καλόπιστων τρίτων, ιδιοκτητών που γκρέμισαν τα κτίσματά τους και τώρα διαθέτουν αδόμητα μόνο οικόπεδα που προόριζαν να δομήσουν κατά ΝΟΚ».

-«Ανατρέπονται, τα δικαιώματα,  φυσικών και νομικών προσώπων που προέβησαν στην αγορά υπό ανέγερση και νεόδμητων κατοικιών για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασής τους».

Παράλληλα επισημαίνεται «γενικότερη ανατροπή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου για τις οικοδομές, δώδεκα χρόνια μετά από την θέση του ΝΟΚ σε ισχύ». Και υπογραμμίζεται ότι:

-«Πρόκειται συγκεκριμένα για το συνταγματικής περιωπής δικαίωμα των προσώπων αυτών στην ιδιοκτησία, αλλά και στην κατοικία, σε συνδυασμό με το δικαίωμα της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης τους ότι το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει επί δωδεκαετίας και βάσει αυτού εκδίδονται πλήθος οικοδομικών αδειών, δηλαδή ατομικών διοικητικών πράξεων με τεκμήριο νομιμότητας».

Χωρίς τη βεβαίωση όρων δόμησης από την ΥΔΟΜ παντελώς αδύνατη η ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διαδικασίας έκδοσης οικοδομικής αδείας

Σχετικά με την ενεργό συμμετοχή των Δήμων στην έκδοση των οικοδομικών αδειών από τις ΥΔΟΜ των Δήμων, στην παρέμβαση των κατασκευαστών αναπτύσσονται επιχειρήματα, όπως:

-«Ουδεμία νομοθετική διάταξη υφίσταται που να χορηγεί ρητώς στον οικείο Δήμο και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του το δικαίωμα να στρέφονται ενδοστρεφώς, με αίτηση ακυρώσεως κατά οικοδομικών αδειών που εκδίδονται από την Υπηρεσία Δόμησής του (Υ.ΔΟΜ.)»

-«Από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την έκδοση οικοδομικών αδειών, ακόμη και για αυτές της κατηγορίας 3 που εκδίδονται (και) χωρίς προέγκριση, προκύπτει σαφώς η ενεργός ανάμειξη της εκδούσας αρχής στην διοικητική διαδικασία», λέει το υπόμνημα και εξηγεί συγκριμένα ότι:

-«Από τη συνδυαστική ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 38 παρ. 2 περ. β του ν. 4495/2017, 44 παρ. 1 του ν. 4495/2017 και 45 παρ. 1 του ν. 4495/2017 συνάγεται σαφώς ότι ακόμη και στις περιπτώσεις αδειών της κατηγορίας 3 που εκδίδονται χωρίς προέγκριση, προκειμένου ο εκάστοτε υπεύθυνος μηχανικός να αναρτήσει τα σχέδια και τα διαγράμματα, ώστε να εκδοθεί η οικοδομική άδεια, πρέπει να έχει ήδη λάβει από την Υ.ΔΟΜ., τη βεβαίωση περί των ισχυόντων όρων δόμησης στο υπόψιν οικόπεδο. Χωρίς τη βεβαίωση όρων δόμησης είναι παντελώς αδύνατη η ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διαδικασίας έκδοσης οικοδομικής αδείας. Άρα, η οικοδομική άδεια χορηγείται σύμφωνα ακριβώς με τους όρους Δόμησης που η ίδια η Υ.ΔΟΜ. έχει προηγουμένως βεβαιώσει ότι ισχύουν. Ουκ ολίγες είναι δε οι φορές που η Υ.ΔΟΜ. αρνείται την χορήγηση βεβαίωσης όρων δόμησης. Πρόκειται δηλαδή για προληπτικό έλεγχο της οικοδομικής άδειας από την Υ.ΔΟΜ., ήτοι από τον οικείο Δήμο».

-«Εν συνεχεία, όμως, γίνεται και κατασταλτικός έλεγχος. Η συμμόρφωση της οικοδομικής άδειας και της υπό ανέγερση οικοδομής με τους όρους που καταρχάς εγκρίθηκαν από το Δήμο, ελέγχονται από την Διεύθυνση Ελέγχου Δόμησης και τους αρμόδιους Ελεγκτές».

-«Η  Υ.ΔΟΜ. διατηρεί σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα ανάκλησης οικοδομικών αδειών. Ακόμη όμως και η ανάκληση οικοδομικής άδειας υπόκειται προφανώς στους κανόνες ανάκλησης ευμενών πράξεων, μπορεί δηλαδή να λάβει χώρα νομίμως μόνο εφόσον η ανακαλούμενη άδεια είναι παράνομη και σε κάθε περίπτωση, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος από την έκδοσή της».

Η αυτόματη από το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ, με ευθύνη και υπογραφή μηχανικού δεν αναιρεί την ιδιότητα της ΥΔΟΜ, ως εκδότη της άδειας

 Το ίδιο υπόμνημα αντικρούει την  προπεμπτική  απόφαση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ (293/2024),  προς την Ολομέλεια του ΣτΕ που έκρινε, ότι: «η άσκηση του ένδικου βοηθήματος από τον Δήμο δεν δημιουργεί απαράδεκτη ενδοστρεφή δίκη επειδή η οικοδομική άδεια δεν αποτελεί πράξη της ΥΔΟΜ εν στενή εννοία, καθότι εκδίδεται με ηλεκτρονικό τρόπο και με ευθύνη μηχανικού, με αποτέλεσμα να μην κατελείπεται στην διοίκηση η δυνατότητα να αρνηθεί την εφαρμογή διατάξεων τις οποίες κρίνει ως αντισυνταγματικές (εν προκειμένω τις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ)».

Η πλευρά των κατασκευαστών συντάσσεται με την μειοψηφήσασα γνώμη της Συμβούλου Χρ. Μπολόφη, που έκρινε ότι: «το γεγονός πως οι οικοδομικές άδειες εκδίδονται αυτομάτως από το ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ με ευθύνη και υπογραφή μηχανικού δεν αναιρεί την ιδιότητα της οικείας Υ.ΔΟΜ. ως εκδότη της άδειας, τα όργανα της οποίας υποχρεούνται άλλωστε σε έλεγχο της εκδοθείσας πράξης σε περίπτωση καταγγελίας και είναι αρμόδια για την ανάκλησή της».

-«Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, το ΣτΕ να δέχεται ότι αρμοδίως και νόμιμα ο Δήμος μπορεί να αποφασίζει ότι η Υ.ΔΟΜ αναστέλλει την έκδοση οικοδομικών αδειών κατά ΝΟΚ, επειδή θεωρεί τις διατάξεις αντισυνταγματικές και ταυτόχρονα, στην υπό κρίση περίπτωση, να μην δεχτεί ότι η άσκηση αίτησης ακύρωσης από τον Δήμο κατά πράξης που εκδίδει ο ίδιος (διά της ΥΔΟΜ του) είναι απαράδεκτη ενδοστρεφής δίκη;» τίθεται το ερώτημα, σχετικά με την απόφαση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ (293/2024).

Καi τονίζεται ότι: «το σκεπτικό της 293/2024 απόφασης έχει ανατρέψει όμως η ίδια η πραγματικότητα», αναφέροντας σχετικά ότι:

-«Τόσο ο Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης όσο και ο Δήμος Κηφισιάς, με αποφάσεις Δημοτικού Συμβουλίου ανέστειλαν την έκδοση οικοδομικών αδειών κατά ΝΟΚ, ακριβώς λόγω της πεποίθησης του διοικητικού οργάνου, δηλαδή του Δήμου, ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ αντίκεινται στο Σύνταγμα. Και στις δύο περιπτώσεις, μετά από προσφυγή των θιγομένων στον Επόπτη ΟΤΑ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων κρίθηκαν παράνομες. Οι Δήμοι προσέβαλαν τις αποφάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο ΣτΕ και το Δικαστήριο, σε αμφότερες τις περιπτώσεις χορήγησε προσωρινή διαταγή αναστολής εκτέλεσης της απόφασης της Αποκεντρωμένης, επαναφέροντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε ισχύ την αναστολή χορήγησης οικοδομικών αδειών από τους συγκεκριμένους Δήμους, ακριβώς επειδή οι Δήμοι θεωρούν αντισυνταγματικές και ανεφάρμοστες τις διατάξεις του ΝΟΚ.Έγινε δηλαδή δεκτό ότι οι Δήμοι αποτελούν την εκδούσα αρχή που ενεργά αναμειγνύεται στην διαδικασία έκδοσης των αδειών και ως διοικητικό όργανο δικαιούται να αρνηθεί την εφαρμογή διατάξεων που θεωρεί αντίθετες στο Σύνταγμα».

Επιπροσθέτως αναφέρεται στο υπόμνημα  ότι:

-«H Κ.Ε.Δ.Ε. στο κατατεθέν δικόγραφο παρέμβασής της στην παρούσα δίκη χαρακτηριστικά αναφέρει ότι «σε συνέχεια και σε άμεση συμμόρφωση προς τις ως άνω αποφάσεις, η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων της Αττικής και μελών της Ένωσής μας, οι οποίοι υφίστανται και τις πλέον αμεσότερες συνέπειες από την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, μεταξύ των οποίων κα ο εν θέματι Δήμος Αλίμου, προέβησαν σε διοικητικές ενέργειες (αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων και υπηρεσιακές εντολές Δημάρχων), ούτως ώστε οι οικείες Υπηρεσίες Δόμησης να αναστείλουν την έκδοση οικοδομικών αδειών (και συγκεκριμένα είτε προεγκρίσεων αδειών είτε βεβαιώσεων όρων δόμησης) οι οποίες έκαναν χρήση των ανωτέρω διατάξεων».

-«Ο ίδιος ο αιτών Δήμος Αλίμου κατόπιν «εντέλλεσθε» έχει αναστείλει τις οικοδομικές εργασίες σε πλήθος οικοδομών εντός των ορίων του, ακριβώς επειδή θεωρεί τις διατάξεις του ΝΟΚ αντισυνταγματικές».

Και υπογραμμίζεται ως συμπέρασμα ότι:

-«Άπαντες δηλαδή, ακόμη και οι ίδιοι οι Δήμοι, θεωρούν ότι οι Υ.ΔΟΜ. δεν είναι παρά ένα όργανο του Δήμου, υπό τον πλήρη έλεγχο και την εποπτεία του εκάστοτε Δημάρχου και άρα ότι επί της ουσίας το διοικητικό όργανο που εκδίδει τις οικοδομικές άδειες, ανεξαρτήτως της διαδικασίας, είναι ο ίδιος ο Δήμος».

Σε άλλο σημείο του υπομνήματος, σχετικά με την επίδικη άδεια, η οποία εκδόθηκε από μηχανικό χωρίς προέγκριση της ΥΔΟΜ Δήμου Αλίμου, σημειώνεται ότι ακόμη και στην περίπτωση που ο Δήμος λαμβάνει γνώση μόνο μετά από τον έλεγχο της καταβολής των οικείων εισφορών, μετά την οποίο οριστικοποιείται η άδεια, «η αίτηση ακύρωσης έχει ασκηθεί εκπρόθεσμα, όχι εντός της προβλεπόμενης δίμηνης προθεσμίας αλλά «98 ημέρες μετά από την ημέρα που έλαβε σε κάθε περίπτωση επισήμως γνώση η ΥΔΟΜ του Δήμου Αλίμου».

«Καμία από τις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ δεν αντίκειται ούτε στην Οδηγία 2001/42, ούτε στο άρθρο 24 του Συντάγματος»

«Καμία από τις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ δεν αντίκειται ούτε στην Οδηγία 2001/42, ούτε στο άρθρο 24 του Συντάγματος», υπογραμμίζεται στο υπόμνημα της πλευράς των κατασκευαστών και επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι:

-Με τον ΝΟΚ δεν γίνεται κανένας σχεδιασμός των σύγχρονων πόλεων ή του οικιστικού περιβάλλοντος. Ούτε ορίζονται ούτε και τροποποιούνται οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες και χρήσεις γης. Καθορίζονται μόνο κάποιοι γενικοί κανόνες σχετικά με τα νέα κτίρια. Μάλιστα, αυτό το οποίο κυρίως καθορίζεται από το ΝΟΚ, είναι τα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια των πολεοδομικών μεγεθών, όπως η κάλυψη, ο όγκος και το ύψος και κατά τα λοιπά, καθορίζονται περιορισμοί και δίδονται κίνητρα, προκειμένου τα νέα κτίρια να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλικά προς το περιβάλλον και ενεργειακώς εκσυγχρονισμένα. Υπό αυτό το πρίσμα, με τον ΝΟΚ δεν γίνεται κανένας σχεδιασμός. Πολλώ δε μάλλον ο ΝΟΚ δεν αποτελεί σχέδιο υπό τις νομοθετικές και νομολογιακές, ενωσιακές επιταγές. Αντίστοιχη γνώμη διατυπώνεται άλλωστε με τις παραπεμπτικές αποφάσεις 310/2024 και 1186/2024 της επταμελούς Σύνθεσης του Ε΄ τμήματος του ΣτΕ

-Ο ΝΟΚ ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί σχέδιο ή πρόγραμμα, ούτε όμως σε καμία περίπτωση υποκαθιστά ή τροποποιεί τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι χρήσεις γης, οι όροι αρτιότητας, οι συντελεστές δόμησης και όγκου, ο μέγιστος αριθμός ορόφων και το μέγιστο ύψος των κτιρίων καθορίζονται και πρέπει να καθορίζονται από το εκάστοτε ισχύον πολεοδομικό σχέδιο ή από προεδρικό διάταγμα όρων δόμησης.

-Η παράλειψη της διοίκησης να εκσυγχρονίσει τα ισχύοντα πολεοδομικά σχέδια και τα διατάγματα όρων δόμησης που ισχύουν για την κάθε περιοχή είναι ανεξάρτητη από την ισχύ του ΝΟΚ και ενδεχομένως, αυτοτελώς ακυρωτέα. Ο ΝΟΚ έχει διαφορετικό ρυθμιστικό πλαίσιο και έχει θεσπιστεί σε πλήρη συμμόρφωση με τον ανώτερο σχεδιασμό και με τις ενωσιακές και συνταγματικές επιταγές. Υπό αυτό το πρίσμα δεν θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικές με την αειφόρο ανάπτυξη και την ανέγερση των κτιρίων με φιλοπεριβαλλοντικά κριτήρια. Οι ρυθμίσεις του είναι ειδικότερες των πολεοδομικών σχεδίων και αφορούν το εκάστοτε υπό ανέγερση κτίριο, το οποίο κατ’ εξαίρεση μόνο, θυσιάζοντας κάλυψη (από την επιτρεπόμενη βάσει των ειδικών σχεδίων) ή εκμεταλλεύσιμη δόμηση (για την δημιουργία φυτεμένου δώματος), προσαυξάνει τον συντελεστή δόμησης, ή το μέγιστο ύψος του, σε τέτοια κλίμακα, που κατά τον νομοθέτη και τα δεδομένα που έλαβε υπόψιν του, είναι αδύνατο να υπονομεύσει το οικιστικό ή το φυσικό ή το πολιτιστικό περιβάλλον.

-Αυτό το οποίο οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι απαιτείται να γίνει σε επίπεδο δήμων, η εξιδιασμένη δηλαδή μελέτη κατά πόσο η εφαρμογή των κινήτρων είναι επωφελής για μια περιοχή ή τείνει να αλλοιώσει το πολεοδομικό της κεκτημένο, στην πραγματικότητα το κάνουν ούτως ή άλλως τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, που προβλέπονται στο άρθρο 7 του ν. 4495/2017 και μάλιστα σε επίπεδο κάθε μίας συγκεκριμένης οικοδομής! Τόσο στο άρθρο 10 όσο και στο άρθρο 15 του ΝΟΚ γίνεται ρητή αναφορά ότι πριν από την χορήγηση οικοδομικής άδειας απαιτείται έγκριση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Κατά τις συνεδριάσεις των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής γίνεται τεκμηρίωση των υποβαλλόμενων μελετών από τους μηχανικούς και εξετάζεται η ενσωμάτωση της κατασκευής στο ευρύτερο περιβάλλον της περιοχής.

-Από τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, δηλαδή, γίνεται ευρύς έλεγχος ουσίας. Αξίζει να αναφερθεί, μάλιστα, από πλευράς στατιστικής, ότι σχεδόν οι μισές από τις υποβαλλόμενες αρχιτεκτονικές προτάσεις δεν λαμβάνουν έγκριση από τα Συμβούλια ή επιστρέφεται με ουσιώδεις παρατηρήσεις, ώστε να επανεξεταστούν.

Τέλος οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έρχονται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 24 του Συντάγματος, όπως άλλωστε έγινε δεκτό με τις αποφάσεις Α310/2024 και Α1186/2024.