ΣτΕ: το φιλικό προς το περιβάλλον κεκτημένο στην εποχή της «ανάπτυξης»

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Διαχρονικά η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ιδιαίτερα του καθ΄ύλην αρμόδιου Πέμπτου Τμήματος θεωρείται σημαντική υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος. Ισχύει μέχρι σήμερα το φιλοπεριβαλλοντικό κεκτημένο του ΣτΕ ή η εικόνα έχει αρχίσει να ξεθωριάζει; Και αν δεν ισχύει, γιατί;

Διαχρονικά η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι σημαντική υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος.

Η φράση: «να είχαμε και σήμερα ένα Μιχαήλ Δεκλερή», που ακούγεται συχνά από πολίτες, οι οποίοι είναι σε θέση να εκτιμήσουν τη σημασία των δικαστικών αποφάσεων και της νομολογίας υπέρ της προστασίας του φυσικού αποθέματος, είναι αντανάκλαση της φωτεινής  δεκαετίας 1990-1999. Περίοδος κατά την οποία αποφάσεις του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, υπό την προεδρία του κ. Δεκλερή λειτούργησαν ως «ασπίδα» και ανάχωμα στην περιβαλλοντική ασυδοσία. Σώθηκαν ρέματα, που θα είχαν γίνει δρόμοι, δάση, που θα είχαν παραδοθεί στα αυθαίρετα και παραλίες, ώστε να είναι ελεύθερες για το κοινό.

Aποφάσεις του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, υπό την προεδρία του κ. Δεκλερή λειτούργησαν ως «ασπίδα» και ανάχωμα στην περιβαλλοντική ασυδοσία.

Η αφυπηρέτηση Δεκλερή από το ΣτΕ συμπίπτει με μια νέα περίοδο «οικονομικής ερήμου» και γενικότερης φαντασίωσης «αναπτυξιακών οάσεων» για τη χώρα μας. Οι σχεδιασμοί και οι αποφάσεις της πολιτείας διαπνέονται από το κλίμα της νέας περιόδου και η προώθηση και υλοποίηση τους, σε πολλές περιπτώσεις γίνεται ακόμη και με παράκμαμψη του ΣτΕ. Κατά τρόπο, ώστε να δημιουργείται η εντύπωση σε μεγάλο τμήμα των πολιτών ότι προκρίνονται «αναπτυξιακοί» σκοποί και κάθε είδους «επενδύσεις», έναντι της προστασίας του περιβάλλοντος.

Επέκταση προβλήτα στον κόλπο της Βουλιαγμένης. ¨Οταν οι λουόμενοι στη πλαζ της Βουλιαγμάνης δεν μπαίνουν καν στην εξίσωση

Ασφαλώς το ΣτΕ είναι ο θεματοφύλακας των συνταγματικών προβλέψεων και όλες οι αποφάσεις του δε μπορεί ,παρά να κινούνται εντός των ορίων του Συντάγματος και της νομιμότητας.

-Μήπως όμως ήρθε η ώρα, ως συντεταγμένη πολιτεία αλλά και κοινωνία να ανακαλύψουμε και να επιβεβαιώσουμε ότι η μεγάλη συλλογική μας περιουσία δεν είναι άλλη από τα «διαμάντια» του φυσικού περιβάλλοντος, και ότι ο πραγματικός δρόμος της ανάπτυξης είναι η αδιαπραγμάτευτη προστασία του;

Κατασκευή μώλου στον όρμο Κουζουνού στις Σπέτσες. Λιμανικά έργα για ιδιωτική χρήση.

Η προστασία του περιβάλλοντος             

Όσο και αν εκσυγχρονίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και αν υπάρχει, θεωρητικά τουλάχιστον, η βούληση για την πιστή εφαρμογή των διατάξεων, η πραγματικότητα μας δείχνει ότι παραθυράκια στην νομοθεσία πάντα θα υπάρχουν, και ότι οι όποιες ποινές πολύ συχνά δεν λειτουργούν αποτρεπτικά. Σίγουρα, επίσης, οι κατεδαφίσεις και η επαναφορά στην προτεραία κατάσταση δεν αποτελούν ακόμα μέρος της κουλτούρας μας. Και έτσι διαιωνίζεται η αναντιστοιχία μεταξύ προθέσεων και τελικού αποτελέσματος, με μόνιμο χαμένο το περιβάλλον.

H μεγάλη συλλογική μας περιουσία δεν είναι άλλη από τα «διαμάντια» του φυσικού περιβάλλοντος

Στην τιτάνια προσπάθεια για την θωράκιση του περιβάλλοντος, αρωγοί στάθηκαν, κατά καιρούς, φωτισμένοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως τη δεκαετία 1990-1999 ο Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ Μιχαήλ Δεκλερής. Πολύ σημαντική είναι και η συμβολή ιδιωτικών σωματείων και οργανώσεων εθελοντών, αλλά και του ημερήσιου και περιοδικού τύπου. Τι λείπει; Πάνω απ’ όλα, η σύμπλευση της κοινής γνώμης με τους περιβαλλοντικούς στόχους. Να πιστέψουμε όλοι ότι ο ρόλος μας πρέπει να είναι ενεργός και ότι συνεπάγεται θυσίες.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design