Στο Ταμείο Ανάκαμψης ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ακινήτων -πως θα λειτουργήσει

Της Ντίνας Καράτζιου/

Στο Ταμείο Ανάκαμψης εντάχθηκε η υλοποίηση του έργου «Ηλεκτρονικός Φάκελος Μεταβίβασης Ακινήτων». Πως θα λειτουργήσει η ηλεκτρονική πλατφόρμα, και με ποια πληροφοριακά συστήματα θα συνδέεται, προκειμένου να βάλει οριστικό τέλος στο χαρτοβασίλειο των δεκάδων δικαιολογητικών που απαιτούνται για τις μεταβιβάσεις των ακινήτων, ακόμη  και μετά  την πρόσφατη ηλεκτρονικοποίησητης διαδικασίας. Ποιό το φυσικό αντικείμενο του έργου.

Την ένταξη του έργου  «Ηλεκτρονικός Φάκελος Μεταβίβασης Ακινήτων» στη δράση «Διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας» του Ταμείου Ανάκαμψης υπογράφει αν. υπουργός Οικονομίας Θόδωρος Σκυλακάκης.Με συνολικό προϋπολογισμό 888.534, 40 ευρώ,  η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα  διαλειτουργεί με πληροφοριακά συστήματα φορέων του Δημοσίου και κατ΄αυτό αυτόν τον τρόπο, δεκάδες  δικαιολογητικά, πιστοποιητικά και έγγραφα που απαιτούνται σήμερα για μια μεταβίβαση ενός ακινήτου από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (ΑΑΔΕ, Κτηματολόγιο, Τεχνικό Επιμελητήριο, δήμοι, ΕΦΚΑ) θα συλλέγονται ηλεκτρονικά με εξουσιοδότηση των ενδιαφερόμενων μερών προς τις υπηρεσίες και θα καταχωρίζονται στον φάκελο του ακινήτου που πρόκειται να μεταβιβαστεί.

Οι εμπλεκόμενοι φορείς

Όπως καταγράφεται χαρακτηριστικά στα στοιχεία του φυσικού αντικειμένου του έργου,  η μεταβίβαση ενός ακινήτου αποτελεί μέχρι σήμερα μία εντελώς γραφειοκρατική διαδικασία που αγανακτεί κατά βάση τους αγοραστές και γενικότερα όλους τους εμπλεκόμενους στο χώρο της αγοράς ακινήτων. Η διαδικασία απαιτεί τουλάχιστον 17 δικαιολογητικά από διάφορες υπηρεσίες, τα οποία πρέπει να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος μεταβαίνοντας σε όλες αυτές τις υπηρεσίες να τα αναζητήσει.   Σύμφωνα με τα Δελτία Τύπου της ΕΛΣΤΑΤ που αναφέρονται σε «Εργασίες Συμβολαιογράφων» οι πράξεις, όπως είναι οι Αγοραπωλησίες ακινήτων και οι Γονικές παροχές ανέρχονται ετησίως σε περισσότερες από 100.000.

Οι εμπλεκόμενοι φορείς

Οι βασικοί εμπλεκόμενοι φορείς στην υφιστάμενη διαδικασία είναι οι εξής:
• Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων
• ΟΤΑ
• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
• Κτηματολόγιο
• Αποκεντρωμένη Διοίκηση
• Δασική Υπηρεσία
• ΕΦΚΑ

Η νομοθέτηση

Η διάταξη για την υλοποίηση του «Ηλεκτρονικού Φάκελου Ακινήτων», περιλαμβάνεται στο νόμο «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες και ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης», που ψηφίστηκε πέρσι το καλοκαίρι.. Πρόκειται για ένα μέτρο, το οποίο σε συνδυασμό με την ήδη εφαρμοσθείσα διαδικασία της ηλεκτρονικής μεταβίβαση ακινήτων, θα δώσει οριστική λύση σε μία κρίσιμη διαδικασία με πολλαπλές παραμέτρους για την εθνική οικονομία, που συγκέντρωνε ρεκόρ δικαιολογητικών. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι το έργο εντάσσεται στη δράση του Ταμείου Ανάκαμωης «Διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας». Κι αυτό γιατί η χρονοβόρες και δύσκαμπτες γραφειοκρατικές διαδικασίες της μεταβίβασης, συγκραταλέγεται στους  δείκτες του προγράμματος «Doing Business» που θα διαμορφώσουν τη νέα θέση της χώρας και την παγκόσμια κατάταξη της όσον αφορά τη βελτίωση της επιχειρηματικότητας. (δείτε σχετικό  θέμα εδώ)

Ο στόχος

Ο στόχος του έργου όπως καταγράφεται στην πράξη ένταξης,  είναι η πλήρης ηλεκτρονικοποίηση της διαδικασίας και η απεμπλοκή των υπάλληλων των προαναφερόμενων φορέων από τα ενδιάμεσα στάδια παροχής υπηρεσιών που απαιτούνται για την τελική μεταβίβαση ακινήτων. Στο πλαίσιο αυτό, το φυσικό αντικείμενο του έργου αφορά την ανάπτυξη της διαδικτυακής πλατφόρμας διαχείρισης του ενιαίου ηλεκτρονικού φακέλου μεταβίβασης ακινήτων, η οποία θα διασφαλίσει την ταχύτερη και ασφαλέστερη διεκπεραίωση των υποθέσεων μεταβίβασης ακινήτων με πλήρη ηλεκτρονικό τρόπο.  Η διαδικτυακή πλατφόρμα διαχείρισης του ενιαίου ηλεκτρονικού φακέλου μεταβίβασης ακινήτωναπαιτεί τη διαλειτουργικότητα με τα πληροφοριακά συστήματα (ΠΣ) των εμπλεκόμενων φορέων και ανάπτυξη υποσυστημάτων για την ανταλλαγή των επιθυμητών δεδομένων.

Ποια πληροφοριακά συστήματα θα διαλειτουργούν

Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα πληροφοριακά συστήματα:

• Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων
  • Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
  • Κτηματολόγιο
  • Αποκεντρωμένη Διοίκηση
  • Δασική Υπηρεσία
  • ΕΦΚΑ
  • Μητρώο Πολιτών
  • Ελληνική Αστυνομία
  • Συμβολαιογραφικοί Σύλλογοι
  • Υπεύθυνες Δηλώσεις
  • Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας Πολιτών (ΕΜΕΠ)

Τα χαρακτηριστικά του Πληροφοριακού Συστήματος

Τα χαρακτηριστικά του Πληροφοριακού Συστήματος Σ θα πρέπει να είναι τα εξής:
• «ανοικτή» (open), ώστε να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία από συγκεκριμένο προμηθευτή όλων των έτοιμων λογισμικών που θα προταθούν,
• χρήση ανοιχτών προτύπων/εργαλείων που παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω ISA2 & Connecting Europe Facility Building Blocks ώστε να διασφαλιστεί και η διαλειτουργικότητα μεταξύ δημοσίων διοικήσεων των χωρών μελών της ευρωπαϊκής Ένωσης.
• πολυεπίπεδη (multi-tier), βασισμένη στις απαιτήσεις του Διαδικτύου (web based), και
• αρθρωτή (modular), ώστε να επιτρέπονται μελλοντικές επεκτάσεις και αντικαταστάσεις, ενσωματώσεις, αναβαθμίσεις ή αλλαγές διακριτών τμημάτων
λογισμικού ή εξοπλισμού.
• συμβατότητα με το G Cloud
Επίσης, το ΠΣ θα πρέπει να ακολουθεί τις παρακάτω βασικές τεχνολογικές αρχές, σύμφωνα με το Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας & Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Συναλλαγών:
• Διαφάνεια και εξωστρέφεια
• Επαναχρησιμοποίηση στοιχείων (Reusability)
• Προσαρμοστικότητα (Flexibility)
• Πρότυπα (Standards)
• Κλιμάκωση (Scalability)
• Απόδοση (Performance) και Απόκριση (Response)
• Φιλικότητα προς το χρήστη (User?friendliness)
• Διαθεσιμότητα (Availability)
• Ανοχή σφαλμάτων (Fault tolerance)
• Συντήρηση (Maintenance) και αναβάθμιση (Updating)

Οι θετικές επιπτώσεις

Στις θετικές επιπτώσεις που καταγράφονται,  είναι στην απασχόληση, η οποία θα συμβάλλει στη μείωση χρήσης ανθρώπινων πόρων των δημόσιων υπηρεσιών, που έχουν μειωθεί δραστικά λόγω της πανδημίας. Οι συμβολαιογράφοι και οι συμβαλλόμενοι θα εξοικονομήσουν πολύ χρόνο μειώνοντας τις μετακινήσεις στους δημόσιους φορείς. Επίσης, αναμένεται να δημιουργηθούν περαιτέρω οφέλη σε επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος (πράσινη μετάβαση), μέσω της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον ηλεκτρονικών διαδικασιών, χωρίς τη χρήση έγχαρτων δικαιολογητικών και με λιγότερες μετακινήσεις. Αναμένεται ιδιαίτερα σημαντική συμβολή, μέσω της υλοποίησης του καινοτόμου ΠΣ Διαχείρισης Ηλεκτρονικού Φακέλου Μεταβίβασης, το οποίο πρόκειται να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων διαδικασιών πολλών διαφορετικών φορέων της δημόσιας διοίκησης. Τέλος, σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις, το ΠΣ θα αποτελέσει κίνητρο για τις ιδιωτικές επενδύσεις, μειώνοντας την τεράστια γραφειοκρατία που βαραίνει την αγορά των ακινήτων και απασχολεί κατά κύριο λόγω τους επενδυτές.

Τεχνολογικές αρχές
Επίσης, το ΠΣ θα πρέπει να ακολουθεί τις παρακάτω βασικές τεχνολογικές αρχές, σύμφωνα με το Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας & Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Συναλλαγών:

Διαφάνεια και εξωστρέφεια

Επαναχρησιμοποίηση στοιχείων (Reusability)

Προσαρμοστικότητα (Flexibility)

Πρότυπα (Standards)

Κλιμάκωση (Scalability)

Απόδοση (Performance) και Απόκριση (Response)

Φιλικότητα προς το χρήστη (User friendliness)

Διαθεσιμότητα (Availability)

Ανοχή σφαλμάτων (Fault tolerance)

Συντήρηση (Maintenance) και αναβάθμιση (Updating)

Ρεκόρ δικαιολογητικών

Η ψηφιοποίηση της συλλογής δικαιολογητικών μέσω του «Ηλεκτρονικού Φακέλου Ακινήτων» θα  βάλει οριστικό τέλος σε μία χρονοβόρα διαδικασία η οποία κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα ρεκόρ δικαιολογητικών, γεγονός που καταδεικνύεται από το παράδειγμα που παραθέτει το «Ecopress». Αφορά την πώληση ενός ακινήτου, το οποίο κατέχουν 4 κληρονόμοι, με τα απαραίτητα έγγραφα να προσδιορίζονται σε 38(!) δικαιολογητικά

*4 φορολογικές ενημερότητες

*4 πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ

*Κι αν ο θάνατος είναι του ιδιοκτήτης το 2017 θα πρέπει να προσκομιστούν  4 επιπλέον υπεύθυνες δηλώσεις ότι δεν υπήρχε υποχρέωση  πρωθύστερη υποχρέωση δήλωσης του ακινήτου για το 2015 το 16 και το 2017

*4 πιστοποιητικά ότι οφείλεται ή δεν οφείλεται φόρος κληρονομιάς

*Βεβαιώσεις από το Μηχανικό

*Ενεργειακό πιστοποιητικό

*Βεβαίωση ΤΑΠ

*Κτηματολογικό διάγραμμα

*Κτηματολογικό απόσπασμα

* Βεβαίωση υπαγωγής υπαγωγής νομιμοποίησης (εφόσον υπήρξε)

*Τοπογραφικά

* Πιστοποιητικό από τον αγοραστή αν πρόκειται για πρώτης  κατοικίας

* Αν πρόκειται για αγροτεμάχιο, βεβαίωση ότι δεν είναι δασικό

* Βεβαίωση ότι το αγροτεμάχιο εντός λειτουργούντος Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων,.