Τα Μινωϊκά ανάκτορα «λίκνο» του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού

Του Αδαμάντιου Γ. Κρασανάκη

Το Υπουργείο Πολιτισμού πρέπει επιτέλους να συντάξει το φάκελο της υποψηφιότητας ένταξης στο καλεντάρι της UNESCO των ΑΝΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΜΙΝΩΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, και να αγωνισθεί να εγκριθεί από τον Οργανισμό, γιατί Μινωικός πολιτισμός και τα μνημεία του (Κνωσός, Φαιστός, Γόρτυνα κλπ)  αποτελούν τη «ΒΗΘΛΕΕΜ» και το «ΛΙΚΝΟ» του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, καθώς λένε οι αρχαίοι συγγραφείς, όπως θα δούμε πιο κάτω.

Συντάσσομαι και υποστηρίζω την πρωτοβουλία της ομάδας επιστημονικής τεχνικής αρθογραφίας στο ecopress, με την επιμέλεια του Δημήτρη Παυλόπουλου και την αρθρογραφία των Δημήτρη Παυλόπουλου, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος, πρώην Πρόεδρος ΔΚΜ, πρώην Μέλος ΔΣ ΕΛΟΤ και  Νίκου Ηλιάδη, Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π,  M.Sc. τ.Ειδ.Γραμματέας του ΥΠΕΠΘ ,τ. εκπρόσωπος των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες ( Μ.Ε.Α. )  δείτε εδώ  και εδώ , όπως επίσης τις δημόσιες παρεμβάσεις Κρητών Επιστημόνων δείτε εδώ για την ένταξη του Μινωϊκού πολιτισμού και της Σπιναλόγκα στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO

Η απουσία των Μινωικών Ανακτορικών Κέντρων από τον επίσημο κατάλογο της UNESCO, ήτοι των αναγνωρισμένων μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς., είναι ένα από τα πολιτιστικά διεθνή παράδοξα, που αντιστοιχεί επακριβώς σαν να απουσιάζει ο Χριστός και το σπήλαιο της ΒΗΘΛΕΕΜ από την Καινή Διαθήκηή ο Δίας και το σπήλαιο ΔικταίοΆντρο στην Ελληνική Μυθολογία.

Υποστηρίζω λοιπόν την πρωτοβουλία, για την  ένταξη του Μινωϊκού πολιτισμού στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, διότι:

Α) Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΣΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΩΜΑΙΚΟΥ  -ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Ανατρέχοντας στους αρχαίους συγγραφείς, βλέπε ενδεικτικά Πλάτωνας (Νόμοι, Μίνως), Πλούταρχος (Σόλων και Λυκούργος),  Αριστοτέλης Πολιτικά Β, 1271, 10), Διογένης Λαέρτιος (Επιμενίδης, βιβλίο 1, 109 – 119), Διονύσιος Αλικαρνασσεύς (Ρωμαϊκή Αρχαιολογία, Λόγος Β’ LXI. 1-2), Στράβων (Γεωγραφικά Ι, IV, C 481 – 483, 17 – 20),  Ηρόδοτος (α 65)  κ.α., βλέπουμε να αναφέρουν ότι ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ ήταν οι πρώτοι που οργάνωσαν την πρώτη αξιόλογη πολιτεία στον κόσμο.  Ο Μίνωας ήταν, λένε, ο πρώτος που βρήκε την πραγματική αλήθεια  ( τους νόμους, το σύνταγμα, τα όργανα διακυβέρνησης και διοίκησης: βουλή, βουλευτές κλπ.) σχετικά με την ασφάλεια και τη διοίκηση της πόλης , ώστε να υπάρχει δικαιοσύνη, δημοκρατία και ασφάλεια για τους πολίτες.

Αναφέρουν επίσης  ότι τους θεσμούς της Κρητικής Πολιτείας, της Πολιτείας που ίδρυσε ο Μίνωας, αντέγραψαν όλοι οι άλλοι Έλληνες, πρώτα οι Σπαρτιάτες με το Λυκούργο και μετά οι Αθηναίοι με το Σόλωνα,  καθώς και οι Ρωμαίοι με το Νόμα και έτσι εκπολιτίστηκαν και αυτοί.

Μάλιστα ο Πλούταρχος λέει ότι όταν οι Σπαρτιάτες ίδρυσαν την Πολιτεία τους, έγινε το 1100 π.Χ. (κάθοδος Δωριέων), έστειλαν τον νομοθέτη τους Λυκούργο σε όλες τις χώρες που τότε θεωρούνταν ότι είχαν καλό πολιτισμό (Αίγυπτο, Κρήτη κ.α.) προκειμένου να αντιγράψουν την καλύτερη Πολιτεία από αυτές, όμως όλες οι άλλες πολιτείες τους φάνηκαν «ανάξιες», πλην των Κρητών και γι αυτό αντέγραψαν τη Κρητική Πολιτεία (βλέπε Πλούταρχος, Λυκούργος, 4-7).

Επομένως ο Μινωικός Πολιτισμός είναι και ο παλαιότερος και ο πιο αξιόλογος πολιτισμός στον κόσμο, καθώς και η βάση του Κλασσικού Ελληνικού Πολιτισμού, καθώς και του Ρωμαϊκού-δυτικού.

Ο λόγος άλλωστε και για τον οποίο ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς μετά το θάνατό τους ανακηρύχτηκαν από ΄Έλληνες και Ρωμαίους γιοί του θεού Δία, ισόθεοι, κριτές στον Άδη κ.α.

Ο Πλούταρχος (Λυκούργος, 4-7), ο Στράβωνας (Γεωγραφικά Ι, IV, C 481 – 483, 17 – 20), ο Ηρόδοτος κ.α., αναφέρουν ότι μετά που οι Δωριείς (= αυτοί που μετα χωρίστηκαν στους γνωστούς Σπαρτιάτες και τους Μακεδόνες ) κατέλαβαν όλη σχεδόν την Πελοπόννησο (Λακεδαιμόνα, Μεσσήνη, Άργος κ.τ.λ.), ο βασιλιάς Χαρίλλος έστειλε το νομοθέτη Λυκούργο σε όλα τα μέρη που φημίζονταν ότι είχαν οργανωμένη πολιτεία (Αίγυπτο, Κρήτη κ.α.), για να δει ποια ήταν η καλύτερη από αυτές προκειμένου να την αντιγράψουν. Πήγε (ο Λυκούργος) λοιπόν για το σκοπό αυτό παντού, όμως όλες οι πολιτείες του φάνηκαν ανάξιες, πλην μόνο της Κρήτης, την οποία στη συνέχεια αντέγραψαν οι Σπαρτιάτες, καλώντας από την Κρήτη στη Σπάρτη για το σκοπό αυτό και το νομοθέτη Θάλητα.

«την έννομη τάξη, όπως λένε οι ίδιοι οι Λακεδαιμόνιοι, ο Λυκούργος την έφερε από την Κρήτη» ( Ηρόδοτος, Α 65).

 «Έφυγε λοιπόν και πήγε (ο Λυκούργος) αρχικά στην Κρήτη. Εκεί γνώρισε τις πολιτείες και τα συστήματα τους, γνώρισε τους πρώτους στη δόξα άνδρες, θαύμασε ορισμένους από τους νόμους που υπήρχαν και τους παρέλαβε για να τους εφαρμόσει στην πατρίδα του, την Σπάρτη, ενώ άλλοι του φάνηκαν ανάξιοι. Έναν μάλιστα από εκείνους που νομίζονταν εκεί πέρα σοφοί και άξιοι πολίτες, αφού τον έπεισε με τη φιλία του, τον έστειλε στη Σπάρτη, Ήταν ο Θάλης, που φαινομενικά μεν ήταν ποιητής λυρικών τραγουδιών, στην πραγματικότητα όμως έκανε ό,τι οι μεγαλύτεροι νομοθέτες. Γιατί τα τραγούδια του ήταν λόγοι για ευπείθεια και ομόνοια, στολισμένοι με μελωδίες και ρυθμούς που είχαν σεμνότητα και εξημερωτική δύναμη, ακούγοντάς τα οι πολίτες εξημερώνονταν, χωρίς να νοιώθουν, στα ήθη, και η κοινή γνωριμία του ωραίου έφερνε κοντά τον ένα με τον άλλο. Έτσι ο Θαλής έγινε με κάποιον τρόπον ο πρόδρομος του Λυκούργου στην εκπαίδευση των Σπαρτιατών ….».  (Πλούταρχος, Λυκούργος, 4-7)

«Υποστηρίζουν κάποιοι ότι τα περισσότερα ήθη και έθιμα που θεωρούνται Κρητικά είναι Λακωνικά. Στην πραγματικότητα είναι Κρητικά, μόνο που οι Σπαρτιάτες τα εφήρμοσαν, ενώ οι Κρήτες σταμάτησαν να ασχολούνται με τα πολεμικά και οι πόλεις τους παρήκμασαν, ειδικά η Κνωσός.  …… . Έφυγε τότε ο νομοθέτης της Σπάρτης Λυκούργος για την Κρήτη.  Εκεί ήρθε και πλησίασε το Θάλητα , ένα μελοποιό και νομοθέτη. Έμαθε από αυτόν τον τρόπο που ο Ραδάμανθυς  πρώτα και αργότερα ο Μίνωας έφερναν τους νόμους τους, τάχα από το Δία προς τους ανθρώπους… (Στράβωνας, Γεωγραφικά Ι, IV, C 481 – 483, 17 – 20)

Ο Διογένης Λαέρτιος (Επιμενίδης, βιβλίο 1, 109 – 119), ο Πλούταρχος (Σόλων και Λυκούργος)κ.α, αναφέρουν ότι ο νομοθέτης των Αθηναίων Σόλωνας,  αφού μελέτησε τους Μινωικούς νόμους με τη βοήθεια του Επιμενίδη του Κρήτα (που ήταν ένας από τους 15 σοφούς της αρχαιότητας ή ένας από τους 12 στη θέση του Περίανδρου), έφτιαξε νέους νόμους με τους οποίους καταργήθηκαν οι βάρβαροι νόμοι και τα βάρβαρα ήθη που είχαν μέχρι τότε οι Αθηναίοι. Στους νόμους αυτούς  προβλεπόντανε ότι χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα ο πολίτης εκείνος που, όταν υπάρχει στάση στην πόλη, δεν πηγαίνει με καμιά παράταξη, για να μην μένεις κανείς ατάραχος ή ασυγκίνητος στα δημόσια πράγματα, καθώς και το χάρισμα (τη γνωστή «σεισάχθεια») των χρεών των πολιτών, επειδή πολλοί από αυτούς είχαν γίνει δούλοι στους ευγενείς από τα χρέη.

«Κάλεσε τότε τον Επιμενίδη από τη Φαιστό της Κρήτης, που μερικοί τον θεωρούν έναν από τους επτά σοφούς (αντί για τον Περίανδρο). …… Όταν ήρθε στην Αθήνα γνωρίστηκε με το Σόλωνα και τον βοήθησε πολύ στην προεργασία της νομοθεσίας του. Απλοποίησε τους νόμους τους σχετικούς με τις ιερές τελετές, έκαμε πιο ήπιους τους νόμους που αφορούσαν τα πένθη, επιτρέπονταν μόνο ορισμένες θυσίες στους νεκρούς και καταργώντας τις άγριες και βαρβαρικές συνήθειες που επικρατούσαν προηγούμενα ….  Χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα ο πολίτης εκείνος που, όταν υπάρχει στάση στην πόλη, δεν πηγαίνει με καμιά παράταξη, για να μην μένεις κανείς ατάραχος ή ασυγκίνητος στα δημόσια πράγματα. (Πλούταρχος, Σόλων , 12 – 20)

 «Και φαίνεται και λέγεται ότι  οι Λάκωνες μιμήθηκαν το κρητικό πολίτευμα στα περισσότερα σημεία. Τα περισσότερα από τα παλιότερα πολιτεύματα είχαν χειρότερη διάρθρωση από τα νεότερα. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο Λυκούργος άφησε την επιτροπεία του βασιλιά Χαρίλλου και έφυγε, έμεινε το μεγαλύτερο διάστημα στην Κρήτη λόγω της μεταξύ τους συλλογικότητας, γιατί οι Λύκτιοι ήταν Λάκωνες άποικοι, κι όταν πήγαν στη Λύκτο και την έκαναν αποικία, διατήρησαν τη νομοθεσία των κατοίκων της πόλης. Γι αυτό και τώρα οι περίοικοι έχουν τους ίδιους νόμους, επειδή πρώτος θέσπισε τη νομοθεσία ο Μίνως..( Αριστοτέλης Πολιτικά Β, 1271, 10)

Ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς (Ρωμαϊκή Αρχαιολογία) αναφέρει ότι και οι Ρωμαίοι με το Νόμα αντέγραψαν το μινωικό πολιτισμό, πρβ:

«Οι δε τα μυθώδη πάντα περιαιρούντες εκ της ιστορίας πεπλάσθαιφασίν υπό του Νόμα τον περί της Ηγερίας λόγον, ίνα ράον αυτώ προσέχωσιν οι τα θεία δεδιότες και προθύμωςδέχωνται τούς υπ´ αυτού τιθεμένους νόμους, ως παρά θεών κομιζομένους.  Λαβείν δε αυτόν την τούτων μίμησιναποφαίνουσιν εκ των Ελληνικών παραδειγμάτων ζηλωτήνγενόμενον της τε Μίνω του Κρητός και της Λυκούργου του Λακεδαιμονίου σοφίας· ων ο μεν ομιλητὴςέφη γενέσθαι του Διός και φοιτών εις το Δικταίον όρος, εν ω τραφήναιτόν Δία μυθολογούσιν οι Κρήτες υπὸ των Κουρήτωννεογνόν όντα, κατέβαινεν εις το ιερόν άντρον και τους νόμους εκεί συντιθείςεκόμιζεν, ουςαπέφαινε παρά του Διός λαμβάνειν· ο δε Λυκούργος εις Δελφούς αφικνούμενος υπό του Απόλλωνος έφηδιδάσκεσθαι την νομοθεσίαν. (ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Λόγος Β’ LXI. 1-2)

Β) Ο ΜΙΝΩΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕ ΠΡΩΤΟΓΝΟΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΕΓΡΑΨΑΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ, ΚΑΘΩΣ  ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ  ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΗΚΑ ΚΑΙ ΕΥΗΕΡΗΣΑΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ

Ο  Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ, σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς: Πλάτωνα (Νόμοι, Μίνως), Αριστοτέλη (Πολιτικά Β, 1271, 10), Στράβωνα (βιβλίο 10 = Ι), Πλούταρχο (Λυκούργος  και Σόλων) κ.α., δεν ήταν μόνο οι θεμελιωτές της θαλασσοκρατορίας των Κρητών, αλλά και οι οργανωτές της περίφημης πολιτείας των Κρητών, την οποία αντέγραψαν στη συνέχεια όλοι οι άλλοι Έλληνες (πρώτα οι Λακεδαιμόνιοι ή Σπαρτιάτες και μετά οι Αθηναίοι), μετά οι Ρωμαίοι κ.α. , όπως ειδαμε πιο πριν. Ειδικότερα ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ ήταν, λένε πάντα οι αρχαίοι συγγραφείς,  εκείνοι που πρώτοι ασχολήθηκαν πρώτοι με τις πολιτικές επιστήμες (νομική, κυβερνητική, διοίκηση κ.τ.λ.), ώστε να υπάρχει ισότητα, δικαιοσύνη, ευημερία και δημοκρατία στους Κρήτες. Ειδικότερα αυτοί ήταν που πρώτοι:

Α) Βρήκαν την αλήθεια για τη  διακυβέρνηση της πόλης, απ΄όπου μετά και πολιτεία, πολίτης και πολιτισμός. Για πρώτη φορά επί Μίνωα, όπως θα δούμε πιο κάτω,  από τη μια θεσπίστηκαν  και μάλιστα γραπτοί νόμοι και επίσης όργανα διοίκησης με γραπτά καταστατικά (συντάγματα): βουλή, βουλευτές ή γερουσιαστές, έφοροι κ.α. και από την άλλη οι νόμοι (διοίκησης και συναλλαγών) ήταν ανάλογα με το περί δικαίου και ηθικής (ήθη και θρησκεία) συναίσθημα.

Β) Δημιούργησαν κράτος πρόνοιας: βρήκαν την κοινοκτημοσύνη, τη κοινή συμβίωση  και τα κοινά συσσίτια (κάτι όπως ο σημερινός κουμμουνισμός),

Γ) Μερίμνησαν για τη ανάπτυξη των τεχνών (υφαντικής, μεταλλουργίας, αγγειοπλαστικής κ.α.), της φιλοσοφίας και των γραμμάτων (επιστημών). Στην Κρήτη η Αθηνά βρήκε την υφαντική, ο Απόλλωνας τα έγχορδα όργανα, ήτοι το τόξο και την κιθάρα με τη μουσική της, καθώς και την ιατρική κ.α.

«Τον Απόλλωνα αναγορεύουν εφευρέτη της λύρας και της μουσικής της. Εισήγαγε επίσης τη γνώση της ιατρικής που γίνεται μέσω της μαντικής τέχνης, που παλιά μ’ αυτή θεραπεύονταν όσοι αρρώσταιναν, καθώς βρήκε το τόξο, δίδαξε στους ντόπιους τα περί την τοξοβολία, αιτία για την οποία οι Κρήτες επιδόθηκαν με ζέση στην τοξοβολία και το τόξο ονομάστηκε Κρητικό» …..…  ο Απόλλωνας ονομάστηκε Δήλιος, Λύκιος και Πύθιος και η Άρτεμις Εφέσια, Κρησία, καθώς και Ταυροπόλος και Περσία, παρ΄όλο που και οι δυο είχαν γεννηθεί στην Κρήτη». ( Διόδωρος, 5, 65 και 5, 74 και 5, 77

Δ) Ένωσαν τα έθνη (φυλές) της Κρήτης σε ενιαίο σύνολο, πολιτεία, δημιουργώντας το περίφημο «Κοινό των Κρητών» ( «Ενωμένες Κρητικές πολιτείες, κρητική πολιτεία), πρβ (μτφ από τις εκδόσεις «Κάκτος»):

 «Γι αυτό το λόγο ο Μίνωας θέσπισε αυτούς τους Νόμους για τους πολίτες του, εξαιτίας των οποίων η Κρήτη ευημερεί ανέκαθεν, καθώς και η Σπάρτη από τότε που άρχισε να τους χρησιμοποιεί, επειδή οι νόμοι αυτοί είναι θεϊκοί. (Πλάτων, Μίνως, 320 b),

 «Διότι για το ότι ήταν καλός και δίκαιος, καλός νομέας, όπως λέγαμε προηγουμένως, ισχυρότατη απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι οι νόμοι του Μίνωα παραμένουν αδιασάλευτοι, επειδή βρήκε την αλήθεια, σχετικά με τη διοίκηση της πόλης.  (Πλάτωνα «Μίνως», 318 – 321)

«η φιλοσοφία είναι παλαιότατη μεταξύ των Ελλήνων και περισσότερο στους Κρήτες και στους Λακεδαιμόνιους»… ( Πλάτων, Πρωταγόρας 342 a-c) κ.α.

“Στην ιστορία έχει γραφτεί πως ο Μίνωας ήταν έξοχος νομοθέτης, πρώτος που κυριάρχησε στις θάλασσες. Χώρισε το νησί στα τρία και σε κάθε μέρος έχτισε πόλη, την Κνωσό……. Κατά τον Έφορο, ο Μίνωας θαύμαζε κάποιο παλαιό, το Ραδάμανθυ, που είχε ίδιο όνομα με τον αδελφό του. Αυτός πρώτος αναφέρεται ότι εκπολίτισε το νησί με νόμους και κτίσεις πόλεων και συντάγματα, υποστηρίζοντας ότι φέρνει από τον ίδιο το Δία τους νόμους του…… Για την Κρήτη λέγεται ότι στα αρχαία χρόνια είχε καλή διακυβέρνηση και οι καλύτεροι από τους Έλληνες τη θαύμαζαν. Ανάμεσά στους πρώτους ήταν οι Λακεδαιμόνιοι, όπως ομολογούν ο Πλάτωνας στους Νόμους και ο Έφορος που περίγραψε το πολίτευμά τους στο έργο Ευρώπη.… (Στράβων «Γεωγραφικά» Ι’, C 476 – 478)

«Γι αυτό το λόγο ο Μίνωας θέσπισε αυτούς τους Νόμους για τους πολίτες του, εξαιτίας των οποίων η Κρήτη ευημερεί ανέκαθεν, καθώς και η Σπάρτη από τότε που άρχισε να τους χρησιμοποιεί, επειδή οι νόμοι αυτοί είναι θεϊκοί. (Πλάτων, Μίνως, 320 b)

«Τα παιδιά μαθαίνουν όχι μόνο γράμματα, αλλά και τραγούδια με τους νόμους και μερικά είδη μουσικής. Οι νεότεροι σιτίζονται στα λεγόμενα ανδρεία. Κάθονται να φάνε κατάχαμα όλοι μαζί, φορούνε πρόχειρα ρούχα, τα ίδια χειμώνα – καλοκαίρι, και υπηρετούν τους μεγαλύτερους, καθώς και τους εαυτούς των. Αυτοί που τρώνε κάνουν πολέμους με τις άλλες παρέες ή και μέσα στην ίδια παρέα. Μεταξύ τους. Σε κάθε ανδρείο υπάρχει παιδονόμος. Οι μεγαλύτερες ηλικίες έρχονται σε αγέλες. Αρχηγοί στις αγέλες είναι τα σημαντικά παιδιά, τα πιο δυνατά. Καθένας από αυτούς συγκεντρώνει γύρω του  όσα περισσότερα παιδιά μπορεί.  Σε κάθε αγέλη αρχηγός είναι συνήθως ο πατέρας του παιδιού που μαζεύει τα άλλα, υπεύθυνος στο να βγάζει τα παιδιά στο κυνήγι και να τιμωρεί τους απείθαρχους. Τρέφονται με δημόσια δαπάνη. ………..   Εκλέγουν δέκα άρχοντες. Για τα πολύ μεγάλα προβλήματα συμβουλεύονται τους Γέροντες. Δικαίωμα στο θεσμό έχουν οι επιτυχημένοι στο αξίωμα του κόσμου και άνθρωποι αναγνωρισμένης αξίας. (Στράβωνας, Γεωγραφικά 10, C 481 – 483, IV 17 – 20)

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:  Ποιος από τους παλαιούς βασιλείς λέγεται ότι υπήρξε καλός νομοθέτης, του οποίου οι νόμοι διασώζονται ακόμα και σήμερα, επειδή είναι θεϊκοί;

ΕΤΑΙΡΟΣ:  Δεν μου έρχεται στον νου.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:  Δεν ξέρεις ποιοι Έλληνες έχουν τους παλιότερους νόμους;

ΕΤΑΙΡΟΣ: Μήπως εννοείς τους Λακεδαιμονίους και το νομοθέτη Λυκούργο;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:  Αλλά και αυτοί οι νόμοι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν περισσότερο από τριακόσια χρόνια ή κάτι περισσότερο. Αλλά και οι καλύτεροι από τους νόμους τούτους από πού ήρθαν; Ξέρεις;

ΕΤΑΙΡΟΣ: Λένε από την Κρήτη.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:  Αυτοί λοιπόν, οι Κρήτες, έχουν τους πιο παλιούς νόμους απ’ όλους τους Έλληνες; («Ουκούν ούτοι, οι Κρήτες, παλαιοτάτοιςνόμοιςχρώνται των Ελλήνων»)

ΕΤΑΙΡΟΣ: Ναι.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ:  Ξέρεις ποιοι ήταν οι άξιοι βασιλείς τους; Ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς, γιοι του Δία και της Ευρώπης’ δικοί τους είναι οι νόμοι.  (Πλάτωνα «Μίνως», 318 – 321)

ΑΘΗΝΑΙΟΣ: Εννοείς, όπως αναφέρει ο Όμηρος, ο Μίνωας πήγαινε κάθε εννιά χρόνια και συμβουλεύονταν τον πατέρα του το Δία και στη συνέχεια έδινε νόμους στις πόλεις σας σύμφωνα με τις παραινέσεις του Θεού;

ΚΛΕΙΝΙΑΣ Ναι, αυτή είναι η κρητική άποψη… …………….

ΑΘΗΝΑΙΟΣ: Θα ‘πρεπε να πεις: Ξένε, δεν είναι τυχαίο που οι νόμοι της Κρήτης  έχουν τόσο μεγάλη φήμη σε ολόκληρο τον Ελληνικό κόσμο. (Ω ξένε, εχρηνειπειν, οι Κρητών νόμοι ουκ εισίν μάτην διαφερόντως εν πάσιν ευδόκιμοι τοις Έλλησιν) Είναι νόμοι δίκαιοι, που προσφέρουν ευτυχία σε όσους τους ακολουθούν, Δίνουν δηλαδή όλα τα αγαθά, τα οποία ανήκουν σε δυο κατηγορίες, ανθρώπινα και θεία.… (Πλάτωνα, Νόμοι, 625 – 631)

Αντίθετα πιο πριν στην Ελλάδα και για πολύ καιρό ακόμη στους άλλους λαούς  δεν υπήρχαν συντάγματα, βουλή και βουλευτές, κράτος μέριμνας  κ.τ.λ. Απλώς ο κάθε  ηγέτης (φύλαρχος ή τύραννος ή βασιλιάς) όριζε τους νόμους ανάλογα με τις δικές του επιθυμίες και νοημοσύνη. Ο βασιλιάς και γενικά  οι άρχοντες είχαν ό,τι ήθελαν και οι άλλοι ελάχιστα ή τίποτε, κανείς δεν τολμούσε να αντιμιλήσει, υπήρχε ειδωλολατρία, οι βασιλιάδες λατρεύονταν ως θεοί, γίνονταν ανθρωποθυσίες κ.τ.λ. Μάλιστα οι  λόγοι αυτοί  ήταν και η αιτία που: α) Οι Σπαρτιάτες έλεγαν ότι οι νόμοι των άλλων πλην του Μίνωα ήταν γελοίοι, για να τους αντιγράψουν. β) Οι Εβραίοι έλεγαν ότι αν δεν αλλάξει ο κόσμος, θα τον καταστρέψει ο θεός, γ) Οι αρχαίοι Έλληνες δεν αναφέρουν κανένα άλλο σπουδαίο αρχαίο πολιτισμό πλην μόνο το Μινωικό ή που έλεγαν «Πας μη Έλλην βάρβαρος» 

Σημειώνεται ότι:

Α) Το κοινό των Κρητών («Κοινόν Κρηταιέων») που ίδρυσε πρώτος ο Μίνωας αποτέλεσε το πρότυπο της ΕΟΚ. Απλά ξεκίνησε ως θεσμός κατά τον 4/3ο  αι. π.Χ. προκειμένου να αντιμετωπίζει θέματα συνοριακών διαφορών (κάτι ως οι αμφικτιονίες).

Β) Περισσότερα για το Μινωικό Πολιτισμό βλέπε στα βιβλία ΤΟΥ Α.Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ:

α)  KΡΗΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΟΝΟΜΑΣΙΑ, ΚΑΤΑΓΩΓΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ)

β) ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

*ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ (ΜΑΚΗΣ) Γ. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ. Επίτιμος Διευθυντής Υπ. Πολιτισμού, συγγραφέας, Πρόεδρος Κρητών Αγίας Παρασκευής