ΤΕΕ: οι ρυθμίσεις για οριστική λύση σε αυθαίρετα και πολεοδομική Βαβέλ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Κατατέθηκαν στη Βουλή προτάσεις για οριστικές λύσεις στις  μεγάλες εκκρεμότητες άνω των 300.000 αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, που μέχρι τώρα αντιμετωπίζονται σαν να μην υπάρχουν και της πολεοδομικής Βαβέλ, που παράγει ανασφάλεια δικαίου και μπλοκάρει έργα και επενδύσεις.

Τις προτάσεις κατέθεσε ο πρόεδρος του ΤΕΕ  Γιώργος Στασινός στην Επιτροπή της Βουλής, κατά τη συζήτηση του πολεοδομικού χωροταξικού νομοσχέδιου του ΥΠΕΝ, ώστε όπως τόνισε να θωρακιστεί η εφαρμογή του και να δοθούν ολοκληρωμένες και βιώσιμες λύσεις στα πολεοδομικά και χωροταξικά θέματα.

Κεντρική Επιτροπή για την πολεοδομική νομοθεσία

Συγκεκριμένα η πρόταση του προέδρου του ΤΕΕ  Γιώργου Στασινού, να δημιουργηθεί Κεντρική Επιτροπή Γνωμοδοτικής Ερμηνείας της Πολεοδομικής Νομοθεσίας, υπό τη Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, με τη συμμετοχή εκπροσώπων τεχνικών, νομικών επιστημονικών φορέων και υπηρεσιακών παραγόντων, ώστε με εγγυήσεις κύρους και ανεξαρτησίας να συμβάλλει στην ερμηνεία, κωδικοποίηση και βελτίωση εφαρμογής της πολεοδομικής νομοθεσίας, κέρδισε έδαφός στη διάρκεια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον και την υποστήριξη εκπροσώπων κομμάτων και φορέων.

Η πρόταση αυτή του ΤΕΕ, είναι στο ενδιαφέρον του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, καθώς ενισχύει τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια του νέου νομοσχεδίου και ταυτοχρόνως επιλύει σημαντικά προβλήματα για τη διαφανή, ομοιόμορφη και αξιόπιστη εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας αλλά και την υποστήριξη του νομοθετικού έργου του ΥΠΕΝ.

Όπως σχετικά επισημάνθηκε από τον πρόεδρο του ΤΕΕ είναι συνηθισμένο το  φαινόμενο οι εμπλεκόμενες ΥΔΟΜ, κεντρικές και αποκεντρωμένες υπηρεσίες, να ερμηνεύουν κατά το δοκούν, χωρίς ενιαία προσέγγιση την πολεοδομική νομοθεσία, πολλές φορές το ίδιο πράγμα αντιμετωπίζεται διαφορετικά σε περιοχές της χώρας, με αποτέλεσμα να παράγονται ανασφάλεια δικαίου και αρνητικές συνέπειες για τα έργα και τις επενδύσεις.

Συνολική λύση για τα αυθαίρετα κατηγορίας 5

Στην ίδια κατεύθυνση, με σκοπό  να αξιοποιηθεί η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ στο πολεοδομικό χωροταξικό νομοσχέδιο, για το οποίο ο πρόεδρος του ΤΕΕ τόνισε ότι «κινείται σε θετική κατεύθυνση», ώστε  να μην υπονομευτεί στην πράξη η εφαρμογή του, τέθηκε  από το Γιώργο Στασινό το θέμα της ενεργοποίησης του θεσμού Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης και της Τράπεζας Γης, σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση των 300.000 αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, για τα οποία το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ αφήνει νομοθετική εκκρεμότητα.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ εξήγησε στη Βουλή, πως η νομοθετική εκκρεμότητα για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, για τα οποία προβλέπονταν στο νόμο 4178 ότι θα αγοράσουν συντελεστή, έτσι ώστε να μην τακτοποιούνται για 30 χρόνια, αλλά επ΄ αόριστον, ενώ φαινομενικά παραπέμπει την αντιμετώπιση τους μετά τα 30 χρόνια, διάστημα για το οποίο έχουν υπαχθεί σε καθεστώς τακτοποίησης και εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, παράγει θέματα και προβλήματα, που επηρεάζουν καθοριστικά την εφαρμογή βασικών διατάξεων του πολεοδομικού νομοσχέδιου σήμερα.

Επισήμανε ειδικότερα ότι εφόσον δεν υπάρξει μια συνολική ρύθμιση για τα αυθαίρετα της κατηγορίας 5, ώστε να είναι υποδοχείς μεταφοράς συντελεστή δόμησης,  στην πράξη δεν θα υπάρξει αγορά για την εφαρμογή του θεσμού της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης και θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος ο κύκλος των εσόδων, που θα δημιουργηθούν από τις εξαγορές συντελεστή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να γίνουν αναγκαία περιβαλλοντικά έργα, αστικές αναπλάσεις αποζημιώσεις οικοδομικών συνεταιρισμών κλπ, θέτοντας την ίδια την επιτυχία της εφαρμογής του θεσμού Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης σε αβεβαιότητα.

Επιπροσθέτως επισημάνθηκε από τον πρόεδρο του ΤΕΕ ότι γίνεται αλλαγή της υφιστάμενης νομοθεσίας,  εφόσον περιορίζεται στα 30 χρόνια η αντιμετώπιση των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 κατά παρέκκλιση του πολεοδομικού νόμου 4178/2013, που έχει κριθεί συνταγματικός από το ΣτΕ και αποτελεί βάση για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και την προστασία του περιβάλλοντος.  Πράγμα που εγκυμονεί  επιπτώσεις ταυτόχρονα τόσο  για το οικιστικό περιβάλλον όσο και στην ιδιωτική περιουσία και την κτηματαγορά.  

Στην πράξη, όπως τόνισε ο Γιώργος Στασινός τα 300.000 αυθαίρετα της κατηγορίας 5 έχουν ήδη πάρει συντελεστή δόμησης, παραμένουν εκεί που βρίσκονται,  εφόσον η πολιτεία  αλλά και η κοινή λογική αποδέχεται ότι δεν είναι εφικτή η μαζική κατεδάφιση τους και επηρεάζουν και την εξέλιξη του πολεοδομικού σχεδιασμού. Οι μελετητές  που θα διαμορφώσουν τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή και τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια οφείλουν να πάρουν ως δεδομένη την ύπαρξη των αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, καθώς αποτελούν πραγματικότητα τουλάχιστον για 30 χρόνια ακόμη και αν στο μέλλον αλλάξει ο νόμος, διαφορετικά ο σχεδιασμός δεν θα είναι σωστός.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ αναφέρθηκε επίσης το γεγονός ότι με τις ρυθμίσεις του πολεοδομικού νομοσχεδίου δίνεται η δυνατότητα συνέχισης υπαγωγής αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 του δημοσίου, ενώ αυτό δεν ισχύει για πολλά ιδιωτικά ακίνητα, προτείνοντας βελτιώσεις.

 Παρεμβάσεις φορέων στη Βουλή

Τις θέσεις τους, που συνοδεύτηκαν με προτάσεις αλλά και προβληματισμούς, επί του νομοσχεδίου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας» εξέφρασαν επίσης εκπρόσωποι φορέων κατά τη δεύτερη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, που επεξεργάζεται το ως άνω νομοσχέδιο.

Το νομοσχέδιο προδιαγράφει ένα ωφέλιμο πλαίσιο για τη χωροταξία, είπε ο Φάνης Σπανός, περιφερειάρχης Στ. Ελλάδας και επικεφαλής χωροταξίας της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, ενώ ο δήμαρχος Κατερίνης και πρόεδρος της επιτροπής χωροταξίας της ΚΕΔΕ, Κ. Κουκοδήμος, εξέφρασε τη λύπη του διότι “αγνοήθηκαν” πολλές από τις προτάσεις της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας.

Την ανάγκη έγκαιρης ολοκλήρωσης των προβλεπόμενων διαδικασιών επισήμανε ο Γ. Βερνίκος, πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, σημειώνοντας την πάγια θέση της ΟΚΕ, υπέρ του περιορισμού της εκτός σχεδίου δόμησης, που προωθεί το νομοσχέδιο.

Ο Δ. Σταθάκης, πρόεδρος του Δ.Σ. της “Ελληνικό Κτηματολόγιο”, είπε ότι “έχουμε ήδη κτηματογραφήσει το ένα τρίτο των δικαιωμάτων και ότι το 2024 θα είμαστε στο 90%”, ενώ ζήτησε την επιβολή προστίμου για την εκπρόθεσμη δήλωση, προκειμένου να “επιταχύνουμε” τη διαδικασία κτηματογράφησης.

Εξαιρετική χαρακτήρισε τη συνεργασία της ΕΣΑμεΑ με το υπουργείο για τα προβλεπόμενα από το νομοσχέδιο θέματα προσβασισμότητας, ο πρόεδρος της συνομοσπονδίας Γιάννης Βαρδακαστάνης.

Αρκετά θετικά στοιχεία περιλαμβάνει το νομοσχέδιο, σύμφωνα με τον Στρ. Παραδιά, της ΠΟΜΙΔΑ. Εξέφρασε ωστόσο την ανησυχία για το ενδεχόμενο να παραμείνουν πολλα ακίνητα εκτός οικοδομής προτείνοντας την αύξηση του χρονικού “παραθύρου” από τα δύο στα πέντε έτη.

Στη σωστή κατεύθυνση βρίσκεται το νομοσχέδιο είπε ο Ευ. Λαϊνάς, εκ μέρους του ΣΕΒ.

Αρκετά είναι τα θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου και για τον πρόεδρο της επιτροπής χωροταξίας του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Κ. Κωνσταντινίδη. Ζήτησε παράλληλα μια μικρή αύξηση του προτεινόμενου συντελεστή δόμησης στα ξενοδοχεία για εσωτερικούς- κοινόχρηστους χώρους, όπως είναι τα “σπα” και τα γυμναστήρια, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο ανταγωνισμός από γειτονικές χώρες.

Ο Αθ. Ψαθάς, πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συνδέσμου Επιχειρηματικών Πάρκων κάλεσε την πολιτεία να υιοθετήσει την έννοια του “βιομηχανικού πάρκου εθνικής βιομηχανικής πολιτικής”.

Εκ μέρους της WWF, η κα Θ. Νάτσου είπε ότι έχει πολύ μεγάλη αξία η επιδίωξη του νομοσχεδίου να θέσει την εκτός σχεδίου δόμηση ως μεγάλο πρόβλημα. Σημείωσε πάντως ότι η μεταβατική περίοδος των 2+4 ετών θα δημιουργήσουν μεγάλο “χαμό” για οικοδομές, καθώς πολλοί “θα τρέξουν να προλάβουν”. Ζήτησε επίσης να μπει φρένο στην εκτατική πολιτική των ξενοδοχείων.

Βελτιωμένο σε σχέση με τη φάση της διαβούλευσης είναι το νομοσχέδιο σύμφωνα με τον Γ. Ρούσκα, πρόεδρο του ΔΣ του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσων.

Απολύτως σύμφωνος με τις προσπάθειες εξορθολογισμού των εκτός σχεδίου ιδιοκτησιών εμφανίστηκε ο Κ. Τζάρος, μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος. Εξέφρασε ωστόσο την εκτίμηση ότι υπάρχουν ρυθμίσεις που επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις στα μικρομεσαία στρώματα που είναι ιδιοκτήτες ακινήτων κάτω των 4 στρ., ιδίως εν μέσω κρίσης. Υπάρχει άνιση μεταχείριση μεταξύ μικρών και μεγάλων ιδιοκτησιών είπε ο κ. Τζάρος και ζήτησε την αύξηση της “περιόδου χάριτος” στα πέντε χρόνια.

Η Αιμιλία Αλεξανδροπούλου, πρόεδρος του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ζήτησε να προχωρήσει η προκήρυξη των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων μαζί με τα ρυμοτομικά σχέδια.

Ο Αθ,. Μακρυγιάννης, εκ μέρους των Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, επισήμανε το ζήτημα των 35 περιοχών της χώρας που, από το 2018 δεν μπορούν να κάνουν δηλώσεις, και εξαιρούνται από την παράταση που προβλέπει το νομοσχέδιο.

 Η Σoφία Αυγερινού-Κολώνια, πρόεδρος του ΔΣ του Συλλόγου Πολεοδόμων και Χωροτακτών, εξέφρασε τη γνώμη ότι το σχέδιο νόμου θα επιταχύνει την εκτός σχεδίου δόμηση, με την παράταση που δίδει.

Τέλος, ο Επ. Σαρρής, τεχνικός σύμβουλος του Συλλόγου Οικιστών Εκτός Σχεδίου Δόμησης πρότεινε να δοθούν κίνητρα σε ιδιοκτήτες όμορων μικρών οικοπέδων για συνένωση αυτών, και δημιουργίας αρτίων οικοπέδων.