UIA: «οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί όπλα κατά της διαφθοράς»

Του Αργύρη Δεμερτζή/

«Οι κανόνες για τη διεξαγωγή διαγωνισμών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού χαρακτηρίζονται από την αρχή της ανωνυμίας, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης. Είναι επομένως τα καλύτερα όπλα κατά της διαφθοράς».

Αυτά υπογραμμίζει μεταξύ πολλών άλλων η Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων και η Διεθνή Επιτροπή Διαγωνισμών (UIA-ICC), τονίζοντας τη σημασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για την επίτευξη ποιότητας στο δομημένο περιβάλλον και την ανάδειξη και προστασία της αρχαιολογικής, πολιτιστικής κληρονομίας και του δημόσιου χώρου,  σε απαντητική επιστολή της, αντιδρώντας αμέσως στην ελληνική παρέμβαση, δείτε εδώ το ρεπορτάζ του ecopress, που άσκησαν με κοινή επιστολή τους  οι  πρόεδροι του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και του Ελληνικού Τμήματος της UIA.

Με την παρέμβαση, που άσκησαν οι  πρόεδροι του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ Δημήτρης Ξυνομηλάκης και Φανή Βαβύλη -Τσινίκα, του Ελληνικού Τμήματος της UIA προς την UIA-ICC  ζήτησαν διεθνή υποστήριξη προκειμένου να καταργηθεί η πρόσφατη απόφαση του ΥΠΕΝ,  αναφέροντας ότι  οι εξαιρέσεις που συμπεριέλαβε στο νέο θεσμικό πλαίσιο  είναι τέτοιες, που στην ουσία καταργούν τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στην Ελλάδα.

Κύμα διεθνών αντιδράσεων

Οι πρωτοβουλίες των εκπροσώπων της ελληνικής αρχιτεκτονικής κοινότητας, να διεθνοποιήσουν, μέσω του Νίκου Φιντικάκη, που  είναι ο έλληνας εκπρόσωπος στη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων και αντιπρόεδρος της UIA  R II, την αντίδραση τους για το νέο θεσμικό πλαίσιο για τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στην Ελλάδα βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση. Πληροφορούμαστε πως ήδη ενημερώνονται για την πρωτοβουλία των προέδρων του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και του Ελληνικού Τμήματος της UIA οι ενώσεις των αρχιτεκτόνων σε όλες τις ηπείρους (Ευρώπη, ΗΠΑ, Ασία, Αφρική, Αυστραλίας) και άλλοι φορείς και οργανισμοί σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδηλωθεί κύμα διεθνών αντιδράσεων και πιέσεων προς την ελληνική κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο ΠΕΝ, ώστε να αναθεωρηθούν οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

“Απαράδεκτη εξέλιξη”

-«Εάν όλα τα έργα με δημόσια χρηματοδότηση ή χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα ιδρύματα που αναφέρονται στη νομοθεσία εξαιρούνται από την υποχρέωση διεξαγωγής διαγωνισμού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, αναρωτιόμαστε ποιο είδος δημόσιων ή κοινών ιδιωτικών-δημόσιων έργων δεν χρειάζονται χρηματοδότηση από το ιδρύματα που αναφέρονται στο νόμο και θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαγωνισμών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Τα έργα που ζητούν χρηματοδότηση αποτελούν σίγουρα την πλειοψηφία. Η εφαρμογή του νέου νόμου σημαίνει ότι οι διαγωνισμοί αρχιτεκτονικού σχεδιασμού καταργούνται πρακτικά» αναφέρουν στην απαντητική επιστολή τους οι συν-διευθυντές της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων και της Διεθνούς Επιτροπή Διαγωνισμών ( UIA-ICC), Regina Gonthier και Jerzy Grohulski,), την οποία κοινοποιούν μέσω του αντιπροέδρου της της UIA  R II Νίκου Φιντικάκη στους πρόεδρους του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ Δημήτρης Ξυνομηλάκς και Φανή Βαβύλη -Τσινίκα, του Ελληνικού Τμήματος της UIA .

Οι δύο επιτελικοί παράγοντες της UIA-ICC στην απαντητική επιστολή τους αφού εκφράζουν τη «βαθιά λύπη»  τους  σημειώνουν πως πρόκειται για μια «απαράδεκτη εξέλιξη για τους αρχιτέκτονες και την αρχιτεκτονική ποιότητα στην Ελλάδα».

Επισημαίνουν ακόμη ότι «είναι εκπληκτικό επίσης ότι ο κατάλογος των εργασιών για τις οποίες αποκλείονται οι διαγωνισμοί αρχιτεκτονικού σχεδιασμού περιλαμβάνει σημαντικά πάρκα, ιστορικές πλατείες και αρχαιολογικούς χώρους, στην πραγματικότητα τα πιο ευαίσθητα έργα, που απαιτούν ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας παρεμβάσεις» και παραπέμπουν στην περίπτωση των έργων της Ακρόπολης αναφέροντας ότι: «πριν από λίγο καιρό, τον περασμένο Απρίλιο, το ICC ασχολήθηκε με τις πρόσφατες παρεμβάσεις στο λόφο της Ακρόπολης και πρότεινε φυσικά έναν διεθνή διαγωνισμό αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, με τη συμμετοχή αρχαιολόγων για την προετοιμασία του σχεδιασμού, ως την καταλληλότερη προσέγγιση για την εξεύρεση της βέλτιστης λύσης, όταν ασχολείστε με ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς».

Οι Regina Gonthier και Jerzy Grohulski καυτηριάζουν το γεγονός ότι  «σύμφωνα με τη νέο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, όταν οι μελέτες καταρτίζονται από τεχνικές υπηρεσίες δημόσιας αρχής, υπογεγραμμένες από Αρχιτέκτονα και το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, εφόσον  εξέδωσε γνώμη για αυτές, δεν είναι δυνατός ένας διαγωνισμός αρχιτεκτονικού σχεδιασμού» σχολιάζοντας ότι: «αυτή η διάταξη εξαλείφει κάθε επαγγελματική και δημοκρατική συζήτηση σχετικά με τη λύση και αποκλείει έναν ανεξάρτητο έλεγχο της ποιότητάς της».

Ποιότητα στο δομημένο περιβάλλον

-«Οι διαγωνισμοί αρχιτεκτονικού σχεδιασμού ως μια διαδικασία επιλογής βασισμένη στην ποιότητα και προσανατολισμένη στη λύση για αρχιτεκτονικές υπηρεσίες είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη ποιότητας στο δομημένο περιβάλλον. Ένας διαγωνισμός σχεδιασμού παρέχει την καλύτερη λύση για μια συγκεκριμένη εργασία, που επιλέγεται ανάμεσα σε πολλές συμμετοχές της κριτικής επιτροπής, με την πλειοψηφία των ανεξάρτητων επαγγελματιών. Η σύγκριση πολλαπλών έργων επιτρέπει στην κριτική επιτροπή να προτείνει με βεβαιότητα την καλύτερη λύση. Επομένως εγγυάται υψηλή αξία και τη βέλτιστη ιδέα για τον κύριο του έργου, τους χρήστες και την κοινωνία» σημειώνεται στην απαντητική επιστολή και παράλληλα με το γεγονός που υπογραμμίζουν ότι « η διεξαγωγή διαγωνισμών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, καθώς χαρακτηρίζονται από την αρχή της ανωνυμίας, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης. Είναι τα καλύτερα όπλα κατά της διαφθοράς» τονίζουν ότι:  «Επιπλέον, οι ανοιχτοί διαγωνισμοί αρχιτεκτονικού σχεδιασμού προσφέρουν μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη καινοτόμων ιδεών και την προώθηση νέων ταλέντων. Κάθε χώρα πρέπει να δώσει την ευκαιρία σε νέους αρχιτέκτονες να αναδείξουν τις προτάσεις τους μέσω των διακρίσεων του θεσμού των διαγωνισμών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού».

Στόχοι ΕΕ και ΟΗΕ

Στην επιστολή συνδυάζονται οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί με τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και προγράμματα και τους στόχους του ΟΗΕ. Αναφέρεται ότι:

-«Οι ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές πρέπει να συνάψουν συμφωνία για την ανάθεση συμβολαίου για αρχιτεκτονικές υπηρεσίες. Για πνευματικές υπηρεσίες και συγκεκριμένα για αρχιτεκτονικά έργα, η κατάλληλη μορφή ταυτότητας είναι διαγωνισμοί σχεδιασμού, οι οποίοι επικεντρώνονται στην ποιότητα των προτάσεων και όχι στις προσφορές, που εστιάζουν στην τιμή. Τόσο η ACE (Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης) όσο και η UIA (Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων) συμμερίζονται και υποστηρίζουν από κοινού αυτήν τη θέση. Ενόψει λοιπόν των 17 στόχων του ΟΗΕ  για τη βιώσιμη ανάπτυξης, που καλείται να επιτύχει ολόκληρος ο κόσμος, δεν είναι υπεύθυνο να ανατίθενται συμβάσεις για αρχιτεκτονικές υπηρεσίες στη χαμηλότερη τιμή αντί της καλύτερης λύσης.

Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να καταργήσει πρακτικά τον διαγωνισμό αρχιτεκτονικού σχεδιασμού είναι εντελώς αντίθετη με το τρέχον πολιτικό στόχο και την αρχιτεκτονική πρακτική σε διεθνές επίπεδο. Ο πολιτικός λόγος σήμερα στην Ευρώπη με τις πρωτοβουλίες Baukultur και New European Bauhaus αναγνωρίζει ότι η υψηλή ποιότητα του δομημένου περιβάλλοντος αποτελεί αναγκαιότητα δημοσίου συμφέροντος. Οι διαγωνισμοί σχεδιασμού είναι το καλύτερο εργαλείο για την εξεύρεση κατάλληλων λύσεων για αρχιτεκτονικά έργα».

Πολύτιμο εργαλείο

Η επιστολή των Regina Gonthier και Jerzy Grohulski καταλήγει αναφέροντας ότι:  «Λυπούμαστε ειλικρινά τη νέα ελληνική νομοθεσία και συνιστούμε ανεπιφύλακτα στους Έλληνες συναδέλφους μας να ενημερώσουν τόσο τους Προέδρους της UIA όσο και την ACE, ώστε και οι δύο Οργανισμοί να υποστηρίξουν από κοινού το Τμήμα Μέλους της Ελληνικής UIA και την Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) στις προσπάθειές τους να επαναφέρουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό διαγωνισμούς στην ελληνική νομοθεσία και να επιτύχετε ευρεία χρήση αυτού του πολύτιμου εργαλείου για τη βελτίωση της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος».