ΥΠΕΝ: «φιλί ζωής» σε ΝΟΚ, με νέα μελέτη για αξιολόγηση και αλλαγές στα μπόνους

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το υπουργείο Περιβάλλοντος με υπουργική απόφαση καθορίζει το περιεχόμενο της μελέτης τεκμηρίωσης, που προβλέφθηκε στη νομοθετική ρύθμιση- ψαλίδι του Απριλίου 2024, με την οποία τέθηκαν περιορισμοί στην υπέρμετρη χρήση των μπόνους του ΝΟΚ στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων, σε μία προσπάθεια διάσωσης της εφαρμογής τους, ενόψει και των οριστικών αποφάσεων του ΣτΕ το φθινόπωρο, υπό το πρίσμα του πολεοδομικού κεκτημένου και των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης.

Η νέα μελέτη τεκμηρίωσης που προωθεί το ΥΠΕΝ περιλαμβάνει και προτάσεις για τυχόν βελτίωση και συμπλήρωση του σχετικού πλαισίου εφαρμογής των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ.

Το ΥΠΕΝ προέβλεψε στη νομοθετική ρύθμιση του Απριλίου «κατεπείγουσα μελέτη τεκμηρίωσης», για την αξιολόγηση της εφαρμογής των κινήτρων του ΝΟΚ, συνδυαστικά με την εφαρμογή της ρύθμισης που  συνέδεσε τον υπολογισμό του τελικού ύψους του κτιρίου με τον συντελεστή δόμησης της κάθε περιοχής και έβαλε πλαφόν στην αύξηση του συντελεστή, που πήγαινε στην επόμενη κατηγορία του ύψους, με αποτέλεσμα, σε ακραίες περιπτώσεις συνδυαστικής και καταχρηστικής εφαρμογής των κινήτρων, να  φτάνει το επιπλέον ύψος του κτιρίου έως και 10 μέτρα.

ΝΟΚ: η τελική νομοθετική ρύθμιση-ψαλίδι στα ύψη κτιρίων, που ψηφίζει η Βουλή

«Φιλί ζωής» στα μπόνους του ΝΟΚ

Η μελέτη προωθείται τώρα από το υπουργείο ΠΕΝ, ενόψει των τελικών αποφάσεων από την Ολομέλεια του ΣτΕ το φθινόπωρο, καθώς στον βασικό πυρήνα των αποφάσεων του ακυρωτικού δικαστηρίου που θέτουν αιτιάσεις αντισυνταγματικότητας των κινήτρων του ΝΟΚ είναι η διαπίστωση απουσίας τεκμηρίωσης και  αξιολόγησης της εφαρμογής τους.

Πρόκειται για πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ, με την οποία επιχειρείται προσαρμογή στη νομολογία του ΣτΕ, προκειμένου να δώσει «φιλί ζωής» στα μπόνους του ΝΟΚ,  σε συνέχεια της ρύθμισης ψαλίδι του Απριλίου 2024, η οποία ψηφίστηκε υπό το βάρος αντιδράσεων των Δήμων και της ΚΕΔΕ αλλά δεν κατάφερε να εκτονώσει τις αντιδράσεις, οι οποίες συνεχίζονται σε πολλούς Δήμους της Αττικής.

Στις οικοδομικές άδειες τα μπόνους του ΝΟΚ σε Δήμους που έχουν κινήσει αποφάσεις και προσφυγές έχουν παγώσει και σε πολλούς άλλους Δήμους στην Αττική και σε ολόκληρη τη χώρα συνεχίζεται να εφαρμόζονται κανονικά, με αποτέλεσμα να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Στο μεταξύ  ενόψει της οριστικής κρίσης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας σε προγραμματισμένες δίκες τον Οκτώβριο και την έκδοση απόφασης έως τις αρχές του 2025, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο καταρρίπτει αποφάσεις του κεντρικού κράτους και δικαιώνει τους Δήμους, που έχουν αποφασίσει την αναστολή έκδοσής οικοδομικών αδειών με τα μπόνους του ΝΟΚ.

Το ΣτΕ δικαιώνει τους Δήμους, που μπλοκάρουν τα μπόνους του ΝΟΚ

Η νέα υπουργική απόφαση για τη μελέτη τεκμηρίωσης

Η νέα υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, που υπογράφει ο υφυπουργός Νίκος Ταγαράς έρχεται να καθορίσει το «ελάχιστο περιεχόμενο» της μελέτης τεκμηρίωσης, προκειμένου να ανατεθεί και να υλοποιηθεί στην προσπάθεια της τελικής διάσωσης των μπόνους του ΝΟΚ.

Το αντικείμενο της μελέτης

Η απόφαση του ΥΠΕΝ με θέμα: «Καθορισμός ελάχιστου περιεχομένου της «μελέτης αξιολόγησης της εφαρμογής των κινήτρων για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές» της παρ. 4 του άρθρου 132 του ν. 5106/2024 (Α’ 63)»  ορίζει ότι αντικείμενο της μελέτης τεκμηρίωσης είναι:

-«Η «Μελέτη αξιολόγησης της εφαρμογής των κινήτρων για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής σε πυκνοδομημένες και αστικές περιοχές» αποτελεί τεύχος με αντικείμενο την εφαρμογή των κινήτρων του ν. 4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Α’ 79) και ιδίως αυτών που οδηγούν σε προσαύξηση του ύψους των κτιρίων, το οποίο αναμένεται να προσφέρει στοιχεία τεκμηρίωσης της αναγκαιότητας πρόβλεψης-εφαρμογής κινήτρων και να βοηθήσει στην, σύμφωνη με το Σύνταγμα της Ελλάδας, την πρόσφατη νομολογία του ΣτΕ και τις λοιπές διατάξεις του δικαίου περιβάλλοντος, χωροταξίας και πολεοδομίας και τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, διατύπωση αυτών».

-«Σε αυτό θα περιλαμβάνονται γενικές κατευθύνσεις και αρχές, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό, τη χωροθέτηση και την κατασκευή κτιρίων με εφαρμογή κινήτρων για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών στο πλαίσιο του ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού, της βιωσιμότητας και της πολιτικής προς την κλιματική ουδετερότητα και την πράσινη μετάβαση, σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος, τη σχετική νομολογία του ΣτΕ, αλλά και τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης» προβλέπει η ίδια απόφαση.

Το περιεχόμενο της μελέτης

«Η μελέτη θα περιλαμβάνει (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά)» τα ακόλουθα αναφέρει η νέα απόφαση του κου Ταγαρά καθορίζοντας το περιεχόμενο της μελέτης ως εξής:

1. Αναλυτική παράθεση των σημαντικότερων κατευθύνσεων κινήτρων αστικής αναζωογόνησης, πολεοδομικής αναβάθμισης και ελαχιστοποίησης του ενεργειακού αποτυπώματος των κτιρίων, βάσει διεθνών πρακτικών και παραδειγμάτων, με έμφαση σε αυτά που αναφέρονται στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών θεμάτων και προκλήσεων.

2. Ανάλυση του ιστορικού νομοθετικού πλαισίου των σχετικών προβλέψεων στους οικοδομικούς κανονισμούς της χώρας και της διαχρονικής εξέλιξής τους, με ειδικότερη ανάλυση ως προς τα άρθρα 10, 10Α, 15, 19 και 25 του ΝΟΚ υπό το πρίσμα του πολεοδομικού κεκτημένου και των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης.

Στο στάδιο αυτό συμπεριλαμβάνεται εκτενής αναφορά στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τη νομολογία βάσει:

α) τυχόν ειδικότερων διατάξεων στο συνολικό εύρος της νομοθεσίας και

β) της σημαντικότερης πρόσφατης εθνικής νομολογίας για το θέμα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, με στόχο την καταγραφή των γενικών νομολογιακών κατευθύνσεων και αρχών, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των κινήτρων.

3. Αναλυτική παράθεση των σημαντικότερων κατευθύνσεων εφαρμογής των κινήτρων, καθώς και των επιπτώσεών τους (ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια) βάσει εθνικών παραδειγμάτων στα μητροπολιτικά συγκροτήματα και σε μεγάλες πόλεις της χώρας.

4. Συμπεράσματα που θα περιλαμβάνουν κωδικοποίηση και νομική και τεχνική αξιολόγηση των στοιχείων που μελετήθηκαν (ποσοτικά και ποιοτικά) και προτάσεις για τυχόν βελτίωση και συμπλήρωση του σχετικού πλαισίου.

5. Οι προτάσεις θα πρέπει να είναι δεόντως τεκμηριωμένες και να έχουν κατά το δυνατόν αναφορές σε μετρήσιμα μεγέθη και συγκρίσεις κυρίως ως προς τα προκύπτοντα οφέλη για το περιβάλλον, την βιώσιμη πολεοδομική ανάπτυξη, την αρχιτεκτονική των κτιρίων και την καλύτερη διαβίωση των κατοίκων, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό και δύναται να ποσοτικοποιηθεί»

Τέλος η απόφαση προβλέπει ότι η ισχύς της αρχίζει από την ημερομηνία δημοσίευσης της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.