ΥΠΕΝ: Κίνητρα για επιχειρήσεις και επιστροφή τελών στους πολίτες

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Κίνητρα για τις επιχειρήσεις κυρίως μέσω του ΕΣΠΑ, αρχής γενομένης με την άμεση προκήρυξη του προγράμματος “Περιβαλλοντικές Υποδομές: Ενίσχυση Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων”  για τη βιομηχανία με προϋπολογισμό 40 εκατ. ευρώ και επιστροφή του τέλους της πλαστικής σακούλας στους πολίτες,  μέσω των Δήμων περιλαμβάνονται μεταξύ πλήθους άλλων μέτρων και δράσεων στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης του ΥΠΕΝ για την κυκλική οικονομία.

Ο υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης και ο γενικός γραμματέας Περιβάλλοντος Κωνσταντίνος Αραβώσης παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου τον προγραμματισμό του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη δημιουργία ολοκληρωμένου σχεδίου μετάβασης στην κυκλική οικονομία.

Σε αυτό το πλαίσιο ανακοινώθηκε ότι ξεκινά αμέσως διάλογος με τους φορείς ώστε μέχρι το τέλος του έτους να διαμορφωθεί η βάση του σχεδίου για να ακολουθήσουν  εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020 νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Οι 12 άξονες του Επιχειρησιακού Σχεδίου δράσης για την Κυκλική Οικονομία

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ:

• Συγκροτούνται δύο Επιτροπές: ανασυγκροτείται η διυπουργική ομάδα εμπειρογνωμόνων για την «Κυκλική Οικονομία» με σκοπό το συντονισμό των δράσεων και μία Γνωμοδοτική Επιτροπή Παραγωγικών Φορέων, για τον καθορισμό συνολικότερων στρατηγικών προτεραιοτήτων για την κυκλική οικονομία.
• Θα καταρτιστεί άμεσα Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης, με χρονοδιάγραμμα και στόχους, όπου, μεταξύ άλλων, θα προβλέπονται τα εξής:

1. Κύκλος συναντήσεων της Γεν. Γραμματείας ΥΠΕΝ με φορείς (ΣΒΑ/ΣΕΒ,ΟΚΕ, ΚΕΕΕ,κα)
2. Οργάνωση μικτών Ομάδων Εργασίας και δημιουργία ιστοσελίδας. Διοργάνωση σειράς εκδηλώσεων ενημέρωσης και διαλόγου (φεστιβάλ κ.α.).
3. Υιοθέτηση Κυκλικών και Πράσινων κριτηρίων για τις Δημόσιες Συμβάσεις, δράση υπερβολικά καθυστερημένη στη χώρα μας, που πρώτιστα συνδέεται με τις προμήθειες και υπηρεσίες του Δημοσίου, θα ανοίξει νέους δρόμους στην τόνωση της ζήτησης δευτερογενών υλικών και στην εθνική βιομηχανία της ανακύκλωσης. Στόχος κριτήρια για 5 ομάδες προϊόντων και 20% των Συμβάσεων έως Ιούνιο 2020.
4. Εφαρμογή επιδοτήσεων και οικονομικών κινήτρων για επιχειρήσεις που επενδύουν σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες προάγοντας κυκλική οικονομία και βιομηχανική συμβίωση. Επίκειται ήδη προδημοσιευμένη πρόσκληση του ΕΠΑΝΕΚ με 40 εκ.
5. Χρηματοδότηση μελετών για το πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης νερού και ιλύος Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων.
6.  «Οδηγός Κυκλικής Πόλης», για υποστήριξη των ΟΤΑ, αξιοποιώντας ανάλογες πρωτοβουλίες σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.
7. Επεξεργασία ρυθμίσεων για την ενσωμάτωση κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού προϊόντων
8. Αξιοποίηση LIFE18 –IP CEI GR – έναρξη 1/11/2019 – Κυκλική Οικονομία σε νησιά. Κέντρα Αστικών Πόρων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (8 χρόνια, π/υ 16 εκ. ευρώ).
9. Διαμόρφωση προτάσεων ενίσχυσης της αγοράς δευτερογενών υλικών και διευκόλυνσης της βιομηχανικής συμβίωσης καθώς και προϋποθέσεων και μέτρων παραγωγής δευτερογενών καυσίμων και πρώτων υλών από απόβλητα.
10. Διαμόρφωση ειδικών επιχειρησιακών προγραμμάτων για τους τομείς προτεραιότητας (Τρόφιμα, Πλαστικά, Δευτερογενή καύσιμα, Νερό, Βιομάζα), τις κρίσιμες πρώτες ύλες, καθώς και ειδικής στρατηγικής για τα Νησιά.
11. Πρόγραμμα για Πλαστικά μιας Χρήσης: Επεξεργασία πρότασης/ διάλογος με φορείς για νομοθετική ρύθμιση και για κίνητρα στις επιχειρήσεις του χώρου προσαρμογής τους στην κυκλική οικονομία με εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού και επανακατάρτιση των εργαζομένων.
12. Πρόταση επιστροφής τέλους πλαστικής σακούλας σε ΟΤΑ και δημότες.

Πρόγραμμα για τη βιομηχανία

Ειδικότερα  για το νέο πρόγραμμα “Περιβαλλοντικές Υποδομές: Ενίσχυση Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων” για τη βιομηχανία, το οποίο έχει προδημοσιευτεί από τις 5/7/2019 ανακοινώθηκε ότι προκηρύσσεται άμεσα με διπλάσιο προϋπολογισμό ύψους 40.000 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριμένη δράση επιδιώκει την ενίσχυση υφιστάμενων, νέων και υπό σύσταση ΜμΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ανακύκλωσης αποβλήτων και δη προβαίνουν σε εργασίες επεξεργασίας, ανάκτησης και αξιοποίησης αποβλήτων. Δείτε εδώ την επίσημη ανακοίνωση του προγράμματος

Επιστροφή τέλους

Για το περιβαλλοντικό τέλος που επιβάλλεται στις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς αναφέρθηκε από το ΥΠΕΝ ότι, όπως η σχετική νομοθεσία ορίζει, αυτό έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα. Στο πρόγραμμα δράσης για τα πλαστικά μιας χρήσης του ΥΠΕΝ, ένα από τα μέτρα είναι η πρόταση για επιστροφή του τέλους στους πολίτες μέσω των Δήμων. Το ποσό θα χρησιμοποιηθεί από τον ΕΟΑΝ σε συνεργασία με τους Δήμους για την δωρεάν διάθεση στους πολίτες εναλλακτικών μέσων (επαναχρησιμοποιούμενη πλαστική πολλών χρήσεων, πάνινη, διχτάκι, βιοαποδομήσιμη σακούλα), τα οποία μειώνουν την κατανάλωση και προάγουν την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, καθώς και για δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού.​

Στροφή προς την κυκλική οικονομία

Η στροφή προς την κυκλική οικονομία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος και προτεραιότητα της αναπτυξιακής μας πολιτικής, τονίζει το ΥΠΕΝ σε επίσημη ενημέρωση του και σημειώνει αναλυτικά ότι:

Η κυκλική οικονομία αποτελεί μια μορφή οικονομικής δραστηριότητας προσαρμοσμένη στα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και βιομηχανίας, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα σαφή περιφερειακή και τοπική διάσταση, η οποία προσθέτει αξία σε ολόκληρη την αλυσίδα του κύκλου ζωής των προϊόντων. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις στην κυκλική οικονομία μπορούν να αποτρέψουν κινδύνους περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την αλόγιστη χρήση των πόρων.

Αναπτυξιακές δυνατότητες

Ο μετασχηματισμός της οικονομίας σε κυκλική παρουσιάζει σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες, τόσο για την προώθηση επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας όσο και για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, ενώ προσδίδει και αειφορική διάσταση στην ανάπτυξη.

Η πράσινη οικονομία αναμένεται να μειώσει το αποτύπωμα και τις εκπομπές άνθρακα και να συμβάλλει στην αποδοτική χρήση των πόρων, στην επαναχρησιμοποίηση δευτερογενών υλικών, στην καινοτομία και τις επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, στη χρήση της εγχώριας γνώσης και έρευνας. Στο πλαίσιο των δράσεων για τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας είναι αναγκαία μέτρα για τον σχεδιασμό προϊόντων ώστε να είναι επιδιορθώσιμα και ανακυκλώσιμα, την επαναχρησιμοποίηση υλικών, την διαχείριση αποβλήτων με ανακύκλωση και ανάκτηση, τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης και τις δευτερογενείς πρώτες ύλες.

Ταυτόχρονα,  θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των επιχειρήσεων σε βιώσιμες πρακτικές, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης «πράσινων και κυκλικών» δημόσιων συμβάσεων, αλλά και φορολογικών και χρηματοοικονομικών κινήτρων. Η Ελλάδα διαθέτει πλαίσιο Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία με άξονες στρατηγικών κατευθύνσεων, ενώ λειτουργούν μικτές διϋπουργικές ομάδες εργασίας στα θέματα Δημόσιων Πράσινων Προμηθειών, Μείωσης Απώλειας Τροφίμων, Προτυποποίησης διεθνών προτύπων και Εταιρική Σχέση για την Κυκλική οικονομία στο πλαίσιο της Αστικής Ατζέντας.