ΥΠΕΝ: παρατάσεις για μεγάλα αυθαίρετα και συμβούλια αρχιτεκτονικής

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Παρατείνονται οι ειδικές ρυθμίσεις για την τακτοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών και αλλαγών χρήσης της κατηγορίας 5. Παράλληλα παρατείνεται και η θητεία  των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α).

Σειρά παρατάσεων σε πολεοδομικές και χωροταξικές προθεσμίες, όπως επίσης ρυθμίσεις για αναπλάσεις δημόσιων χώρων και δασικά έργα, αρμοδιότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που κατατέθηκε την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2021 και ψηφίζεται τις επόμενες ημέρες στη Βουλή.

Αυθαίρετα κατηγορίας 5

Η νομοθετική ρύθμιση που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπει παράταση για έναν χρόνο των προθεσμιών για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στη διαδικασία τακτοποίησης αυθαιρέτων κατηγορίας 5,  για ακίνητα που βρίσκονται σε  περιοχές οι οποίες  κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας το 2020 και για τις ειδικές περιπτώσεις αυθαιρέτων,  (τραπεζών από πλειστηριασμούς, κληρονομιές, ακίνητα με σύμβαση leasing και ακίνητα της ΕΤΑΔ), που έχουν εξαιρεθεί μέχρι το 2025 από τη γενική απαγόρευση τακτοποίησης αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, όπως προβλέφθηκε με τον πολεοδομικό νόμο 4662/2020 (γνωστός ο «νόμος Χατζηδάκη»).

Σημειώνεται ότι ο νόμος ν. 4662/2020 τέθηκε σε ισχύ στις 9 Δεκεμβρίου 2020.  Η καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στο νόμο αυθαιρέτων κατασκευών της κατηγορίας 5 για τις περιοχές , που έχουν κηρυχθεί σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης πολιτικής προστασίας έληξε στις 9 Δεκεμβρίου  2021. Σε αυτή την ιδιότυπη κατηγορία, που συμβαίνει να καταστρέφονται από φωτιές, πλημμύρες, σεισμούς και εν γένει φυσικές καταστροφές κάθε είδους περιουσίες και παράλληλα «σώζονται» τα μεγάλα αυθαίρετα, βρίσκονται πολλές περιοχές από όλες της γωνιές της επικράτειας. Δείτε εδώ στο ecopress.

Την ίδια ημερομηνία στις 9 Δεκεμβρίου 2020 έληξε  και η προθεσμία  για τις ειδικές εξαιρέσεις αυθαιρέτων κατηγορίας 5 (τραπεζών από πλειστηριασμούς, κληρονομιές, ακίνητα με σύμβαση leasing και ακίνητα της ΕΤΑΔ), για τις περιπτώσεις εκείνες, που δεν έγινε υποβολή  αίτησης υπαγωγής, όπως λέει ο νόμος «εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος».

Με τη νέα ρύθμιση λοιπόν δίνεται οριζόντια παράταση ενός έτους, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής αυθαιρέτων της κατηγορίας 5, τόσο στις περιπτώσεις των περιοχών που έχουν κηρυχθεί σε καθεστώς εκτάκτου ανάγκης πολιτικής προστασίας, όσο και για τις ειδικές εξαιρέσεις αυθαιρέτων, σε εκείνες τις περιπτώσεις που δεν αξιοποίησαν τη σχετική για αυτούς ευνοϊκή ρύθμιση, να υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής εντός της αρχικής προθεσμίας ενός έτους,  που έδωσε ο νόμος 4662/2020 και πλέον αυτή η προθεσμία παρήλθε.

Μεταβίβαση ιδιοκτησιών και ειδικές περιπτώσεις υπαγωγών

Στην αιτιολογική έκθεση της νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ, που κατατέθηκε στη Βουλή σημειώνεται ότι: «Με την  προτεινόμενη ρύθμιση διευκολύνεται η υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών για τις οποίες έληγε η προθεσμία εντός ενός έτους από την έναρξη ισχύος του ν. 4759/2020. Η μη παροχή της δυνατότητας αυτής θα καθιστούσε αδύνατη την υπαγωγή και εν συνεχεία τη μεταβίβαση ιδιοκτησιών που ανήκουν στις ειδικές περιπτώσεις υπαγωγών της περ. ε και του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4759/2020». Και σε άλλο σημείο της αιτιολογικής έκθεσης αναφέρεται ότι:

«Παρατείνονται από τη λήξη τους και για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους οι προθεσμίες υπαγωγών ειδικών περιπτώσεων και συγκεκριμένα οι προθεσμίες ενός (1) έτους της περ. ε και του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4759/2020 (Α’ 245). Δια της παράτασης αυτής δίδεται η δυνατότητα ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες κηρύχθηκαν εντός του έτους 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 4662/2020 (Α` 27) να υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής για αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης Κατηγορίας 5 για διάστημα δύο (2) ετών συνολικά από τη θέση σε ισχύ του ν. 4759/2020».

Η νομοθετική ρύθμιση

Η ακριβής διατύπωση της νομοθετικής ρύθμισης του ΥΠΕΝ, όπως κατατέθηκε στη Βουλή είναι ότι:

-«Οι προθεσμίες για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής των ακινήτων της περ. ε και του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4759/2020 (Α’ 245) στις διατάξεις του ν. 4495/2017 (Α’167), παρατείνονται από τη λήξη τους και για ένα (1) έτος».

Υπενθυμίζεται ότι  στο νόμο 4759/2020 ( Άρθρο 128) «Ειδικές περιπτώσεις αυθαιρέτων – Παράταση υποβολής δικαιολογητικών – Τροποποίηση του άρθρου 51 του ν. 4643/2019» αναφέρονται τα ακόλουθα:

1.Αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης της Κατηγορίας 5 του άρθρου 96 του ν. 4495/2017 (Α’ 167) που είναι προγενέστερες της 28ης.7.2011 υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εφόσον αφορούν σε:

α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

β. ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

γ. ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) από την αποβολή του μισθωτή ή την απόδοση του μισθίου στον κύριο ή επικαρπωτή τους και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,

δ. ακίνητα που μεταβιβάζονται στην Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε., σύμ­φωνα με την παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 (Α’ 94), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την καταχώρηση ή εγγραφή της μετα­βίβασής τους στα οικεία κτηματολόγια ή υποθηκοφυλα­κεία, αντίστοιχα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025, και

ε. ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες κη­ρύχθηκαν εντός του έτους 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 4662/2020 (Α’ 27), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Για ακίνητα που βρί­σκονται στις παραπάνω περιοχές, οι προσαυξήσεις των περ. β’- στ’ της παρ. 3 του άρθρου 102 του ν. 4495/2017 ισχύουν μόνον όταν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί μετά την πάροδο ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Ακίνητα των περ. α’- δ’ της παρ. 1, για τα οποία το γεγονός από το οποίο εκκινεί η αντίστοιχη προθεσμία υπαγωγής έχει συμβεί κατά το τελευταίο έτος πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, υπάγονται στις δι­ατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εάν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Συμβούλια Αρχιτεκτονικής και ΣΥΠΟΘΑ

Με άλλη ρύθμιση επίσης στο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας παρατείνεται για ένα χρόνο  η θητεία των μελών των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) του άρθρου 10 του ν. 4495/2017 (Α’ 167) και των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Α και Β (ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. Α και Β) της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 4495/2017.

Στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται ότι «Η συγκρότηση των Σ.Α. και των ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. κατέστη ιδιαιτέρως δυσχερής κατά την παρούσα θητεία τους. Η δε θητεία τους αναλόγως της ημερομηνίας που έκαστο εξ αυτών συγκροτήθηκε λήγει από 1.1.2022 έως απροσδιόριστη ημερομηνία λόγω αλλαγών σε μεμονωμένα μέλη. Με την παράταση της θητείας τους έως 31.12.2022 θα αποφευχθουν επιπρόσθετες καθυστερήσεις στην εξέταση των θεμάτων και κατ’ επέκταση η καθυστέρηση στην έκδοση οικοδομικών αδειών».

Η ακριβής διατύπωση της νομοθετικής ρύθμισης είναι : «Η θητεία των μελών των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) του άρθρου 10 του ν. 4495/2017 και των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Α και Β (ΣΥ.ΠΟΘ.Α. Α και Β) της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 4495/2017 παρατείνεται από τη λήξη της έως και την 31η.12.2022».

Παράταση για Υδατοκαλλιέργειες 

Παρατείνεται από τη λήξη τους και για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους η προθεσμία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας θεσμοθέτησης Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.).  Σημειώνεται σχετικά ότι «με την προτεινόμενη ρύθμιση αντιμετωπίζεται το ζήτημα λήξης της προθεσμίας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας θεσμοθέτησης Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.), που προβλέπεται στο εδάφιο δεύτερο της περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 15 της από 30.12.2015 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 184), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4366/2016 (Α΄ 18)».

Ανάθεση συμβάσεων έργων δασοπροστασίας

Με άλλη ρύθμιση «όπως σημειώνεται «για την αποτελεσματική προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων από τον κίνδυνο πυρκαγιών, επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 998/1979, προκειμένου να καταλαμβάνει ανεξαρτήτως της κήρυξης τους σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και του χαρακτηρισμού των περιοχών ως επικινδύνων και τις κρίσιμες και εξαιρετικά επείγουσες συμβάσεις μελετών και έργων καθαρισμού δασών και δασικών εκτάσεων, καθώς και συντήρησης δασικού οδικού δικτύου και αντιπυρικών ζωνών, που λόγω της φύσης των εργασιών τους χρήζουν άμεσης υλοποίησης».  Για το σκοπό της ρύθμισης αναφέρεται ότι: «Δεδομένης της φύσης των συμβάσεων δασοπροστασίας, η οποία επιτάσσει την υλοποίησή τους, μέχρι τις αρχές τους θέρους κάθε έτος, επιλύεται το πρόβλημα των καθυστερήσεων στην ανάθεση και εκτέλεση των εν λόγω, μείζονος σημασίας, εργασιών».

Η νομοτεχνική διατύπωση της ρύθμισης έχει ως εξής: «Στην παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 998/1979 (Α’ 289) προστίθεται περ. γ) ως εξής: «γ) Οι διαδικασίες των περ. α) και β) εφαρμόζονται αναλογικώς, εξαιρουμένης της παρ. 5 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), και για τα έργα δασοπροστασίας και ειδικότερα για την ανάθεση συμβάσεων μελετών, υποστηρικτικών υπηρεσιών και έργων καθαρισμού δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρησης δασικού οδικού δικτύου καθώς και συντήρησης αντιπυρικών ζωνών με σκοπό την προστασία των περιοχών.».

Αναπλάσεις δημόσιων χώρων

Με άλλο άρθρο του νομοσχεδίου που αφορά στην «υλοποίηση παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας»  παρέχονται εξουσιοδοτήσεις τόσο στον τομέα ανάπλασης των δημοσίων χώρων του αστικού περιβάλλοντος, όσο και για την εκπόνηση μελετών για την οριοθέτηση των οικισμών και σημειώνεται σχετικά ότι «ως προς το προτεινόμενο άρθρο, θα διευκρινιστούν οι αναγκαίες ειδικότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα προγράμματα ανάπλασης αστικού περιβάλλοντος και τις προδιαγραφές για την εκπόνηση των μελετών οριοθέτησης οικισμών».

Η διατύπωση της σχετικής ρύθμισης είναι: «υλοποίηση παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 1.Για τις «Παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου» και «Άλλες στρατηγικές παρεμβάσεις» (εξαιρουμένου του έργου «Προσαρμοστική επαναχρησιμοποίηση του πρώην εργοστασίου Λαδόπουλου στην Πάτρα») που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ορίζεται ως φορέας υλοποίησης το νομικό πρόσωπο δημοσίου δίκαιου «Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας». 2 Με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να ορίζονται οι αναθέτουσες αρχές εκτέλεσης των αντίστοιχων μελετών/έργων των παρεμβάσεων, η διαδικασία ανάθεσης, εκπόνησης και παραλαβής των μελετών/έργων, ο τρόπος χρηματοδότησης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια».