«Φωτοβολταϊκά στέγης»: οι επτά πολεοδομικές λύσεις εγκατάστασης στα κτίρια

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Επιλογές επτά πολεοδομικών λύσεων σύμφωνα με το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), δίνει το ΥΠΕΝ στους  ιδιοκτήτες ακινήτων να τοποθετήσουν  φωτοβολταϊκά συστήματα στα κτίρια κατοικίας, για όσους ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατομμυρίων ευρώ, με επιδότηση  έως και 16 χιλ. ευρώ για τα νοικοκυριά. Τι γίνεται για τις πολυκατοικίες.

Οι λύσεις τοποθέτησης των φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια απασχολεί χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων ενόψει της έναρξης του νέου επιδοτούμενου προγράμματος. Το ΥΠΕΝ ήδη προδημοσίευσε τον Οδηγό και ανακοίνωσε επίσημα ότι μέσα στον Απρίλιο 2023 ανοίγει η πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων στο «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη».

Παράλληλα, με αφορμή το νέο πρόγραμμα του ΥΠΕΝ σε αναβρασμό βρίσκονται χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων σε πολυκατοικίες, καθώς είναι σε εκκρεμότητα πως θα λαμβάνονται οι αποφάσεις μεταξύ των συνιδιοκτητών στις περιπτώσεις που υπάρχει βούληση ορισμένων και όχι όλων να ενταχθούν στο νέο πρόγραμμα, ώστε να γίνουν αυτοπαραγωγοί ενέργειας και να  επωφεληθούν των επιδοτήσεων του νέου προγράμματος και των ενεργειακών και οικονομικών αποδόσεων.

Νομοθετική λύση για τις πολυκατοικίες

Με το χαρακτηριστικό τίτλο «το … δώμα βάφτηκε κόκκινο» η ΠΟΜΙΔΑ επισημαίνει  προς το υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο  ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση για φωτοβολταϊκά στέγης σε πολυκατοικίες, τα προβλήματα που  δημιουργούνται στην περίπτωση που δεν τηρηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Στο μεταξύ το ΥΠΕΝ έχει έτοιμη νέα νομοθετική πρόταση, την οποία εξετάζουν ως προς την συνταγματικότητά της οι νομικοί σύμβουλοι του ΥΠΕΝ, πριν προωθηθεί ως τροπολογία στη Βουλή. Στόχος είναι να παρακαμφθούν κανονισμοί πολυκατοικιών που εμποδίζουν την εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων στα δώματα των πολυκατοικιών. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ρύθμιση θα προτείνει να μπορούν να λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των συνιδιοκτητών οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων των συνιδιοκτητών πολυκατοικιών, σχετικά με την εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων, φωτοβολταϊκών με ή χωρίς μπαταρίες στα δώματα, ανεξαρτήτως εάν υφίσταται αντίθετη πρόβλεψη στον κανονισμό της πολυκατοικίας.

Η ΠΟΜΙΔΑ η οποία είχε κληθεί εγκαίρως να εκφράσει τη γνώμη της, επεσήμανε στο ΥΠΕΝ  ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρότερο από την, αυθαίρετη, όπως ουσιαστικά εξελίχθηκε, αυτονόμηση από την κεντρική θέρμανση, και θα δημιουργήσει απίστευτης συχνότητας και έντασης δικαστικές και άλλες διαμάχες στις πολυκατοικίες, ως προς τη χρήση των δωμάτων τους, αν επιτραπεί η υπό συνθήκες κυριολεκτικά “Far West” κατάληψη κοινοχρήστων χώρων της πολυκατοικίας από οποιαδήποτε μειοψηφία και η αλλοίωση των εμπραγμάτων δικαιωμάτων των συνιδιοκτητών στις πολυκατοικίες της χώρας,

Για να αποφευχθούν όλα αυτά, η ΠΟΜΙΔΑ ζήτησε η νέα ρύθμιση να προβλέπει ρητά ότι θα γίνονται απόλυτα σεβαστές οι αποφάσεις της απόλυτης τουλάχιστον πλειοψηφίας (501 ψήφων ή χιλιοστών επί του οικοπέδου) των Γενικών Συνελεύσεων των συνιδιοκτητών της κάθε πολυκατοικίας, τόσο για τη λήψη της αρχικής απόφασης όσο και για την κατανομή των θέσεων τοποθέτησης των ηλιακών συστημάτων!

Οδηγός και ΝΟΚ

Για τα κτίρια κατοικίας, ο προδημοσιευμένος Οδηγός του νέου προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» του ΥΠΕΝ προβλέπει ότι: «το πρόγραμμα επιδοτεί φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ή χωρίς έγχυση ηλεκτρικής ενέργειας στο Δίκτυο σε συνδυασμό και με σύστημα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία εγκαθίστανται από αυτοκαταναλωτές για ενεργειακό συμψηφισμό σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006 (Α’ 129) επί κτιρίων (στο δώμα ή τη στέγη κτιρίου, συμπεριλαμβανόμενων των στεγάστρων βεραντών,  πέργκολων, προσόψεων και σκιάστρων, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 16 και 19 του ν. 4067/2012, όπως ισχύει, καθώς και βοηθητικών χώρων του κτιρίου, όπως αποθήκες και χώροι στάθμευσης, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 96 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου) ή επί εδάφους».

Οι επτά πολεοδομικές λύσεις

Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΝΟΚ, (ν. 4067/2012, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει), οι επτά πολεοδομικές λύσεις για την εγκατάσταση των φωτοβοπλταϊκών συστημάτων στα κτίρια κατοικίας περιγράφονται ως εξής:

Στέγη:  είναι η κατασκευή κάλυψης του κτιρίου, η οποία περιλαμβάνει τη φέρουσα κατασκευή και μπορεί να αποτελείται από επιφάνειες διαφόρων μορφών, κλίσεων και υλικών. Επιτρέπονται ανοίγματα στη στέγη, που ακολουθούν τη στερεομετρία της, όσο και ανοίγματα στους τυχόν τοίχους που συμμετέχουν σε αυτήν, για τον φωτισμό και αερισμό του χώρου.

Δώμα:  ορόφου είναι το τμήμα του δαπέδου ενός ορόφου (πάνω από τον ισόγειο όροφο), που έχει προκύψει από την υποχώρηση του ορόφου σε σχέση με τον υποκείμενο όροφο. Το δώμα ορόφου μπορεί να είναι στεγασμένο (από κλειστό χώρο ή μη) δημιουργώντας εσοχή στο κτίριο.

Πέργκολα: είναι η εξωτερική ασκεπής σταθερή κατασκευή, που προορίζεται για την αναρρίχηση των φυτών ή για την ηλιοπροστασία με την τοποθέτηση προσωρινών σκιάστρων από ύφασμα, προσωρινών σκιάστρων από καλαμωτή και κινητών στοιχείων, αποκλειομένων οποιωνδήποτε άλλων κατακόρυφων ή οριζόντιων στοιχείων πλήρωσης του φέροντα οργανισμού της κατασκευής. Κατ’ εξαίρεση ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής επιτρέπεται η κατασκευή κατακόρυφων στοιχείων πλήρωσης του φέροντος οργανισμού της κατασκευής για λόγους ανεμοπροστασίας και μέχρι ύψους 2,00 μ., αποκλειόμενης της δημιουργίας κλειστού χώρου.

Στέγαστρο: είναι η μη προσβάσιμη σταθερή κατασκευή, σε πρόβολο ή επί υποστυλωμάτων, που κατασκευάζεται με συμπαγή σταθερά ή κινητά στοιχεία στην οροφή του. Το στέγαστρο είτε τοποθετείται σε επαφή με μία όψη χωρίς να αποτελεί συνέχεια του φέροντος οργανισμού υπό την προϋπόθεση, ότι είναι κατασκευασμένο από διαφορετικό υλικό είτε απέχει ελάχιστη απόσταση δ/4 από οποιαδήποτε όψη του κτιρίου, χωρίς να ισχύουν οι ανωτέρω περιορισμοί. Επιτρέπονται, κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, κάθετα στοιχεία πλήρωσης, αποκλειόμενης της δημιουργίας κλειστού χώρου

Όψεις: του κτιρίου είναι οι επιφάνειες του κτιρίου προς τους κοινόχρηστους ή και ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου και ορίζονται, σύμφωνα με τον προσανατολισμό τους. Ως όψεις του κτιρίου, θεωρούνται επίσης, οι στέγες και τα δώματα με τα κιγκλιδώματά ή/και τα στηθαία ασφαλείας, καθώς και με τις κατασκευές του άρθρου 19 και τα κλειστά τμήματα των πυλωτών. Στις όψεις του κτιρίου συμμετέχουν οι επιφάνειες των εξωτερικών θερμομονώσεων, οι επενδύσεις και τα επιχρίσματα του κτιρίου.

Χώροι βοηθητικής χρήσης: είναι χώροι, που δεν προορίζονται για την εξυπηρέτηση της βασικής χρήσης του κτιρίου και την παραμονή των χρηστών του σε αυτούς, όπως είναι χώροι κυκλοφορίας, διάδρομοι, προθάλαμοι, κλιμακοστάσια, χώροι υγιεινής, μηχανοστάσια, αποθήκες, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, κτίρια παραμονής ζώων.

Ανοικτός Εξώστης (μπαλκόνι):  είναι η οριζόντια προεξοχή του δαπέδου ορόφου ή του δώματος, που προβάλλεται πέρα από τις επιφάνειες των όψεων του κτιρίου και χρησιμοποιείται για την προσωρινή παραμονή ανθρώπων ή και την προσπέλασή τους προς χώρους κύριας ή βοηθητικής χρήσης. Επιτρέπεται επί του ανοικτού εξώστη, η κατασκευή υδάτινων στοιχείων, με την προϋπόθεση της διασφάλισης ελεύθερου ύψους 2,20 μ. πάνω από την τελική στάθμη του ύδατος και κάτω από την χαμηλότερη στάθμη του φέροντος οργανισμού του υδάτινου στοιχείου.

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ για το νέο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» 

Μέσα στον Απρίλιο ανοίγει η πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων του νέου προγράμματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», ανακοίνωσε ο Υπουργός ΥΠΕΝ κ. Κώστας Σκρέκας.

Δικαιούχοι του προγράμματος είναι νοικοκυριά και αγρότες που θα μπορούν να εγκαταστήσουν το δικό τους μικρό φωτοβολταϊκό, σε συνδυασμό με σύστημα αποθήκευσης (μπαταρία).

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 200 εκατομμύρια ευρώ και η επιδότηση του συστήματος φωτοβολταϊκού φτάνει έως και 75% για νοικοκυριά και 60% για τους αγρότες. Η συνολική επιδότηση του συστήματος φωτοβολταϊκού με μπαταρία μπορεί να φτάσει έως και 16 χιλ. ευρώ για νοικοκυριά και 10 χιλ. ευρώ για αγρότες.

Οι δικαιούχοι του προγράμματος θα μπορέσουν να δουν εξοικονόμηση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος που αγγίζει τις 3 χιλ. ευρώ ετησίως.

Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για τα ευάλωτα νοικοκυριά με τη διάθεση 35 εκατομμυρίων ευρώ αποκλειστικά για αυτούς, ενώ προβλέπεται ειδικό bonus 10% για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες.

 Χαρακτηριστικά του Προγράμματος

Βασική προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης είναι ο αιτών να έχει συνάψει ήδη Σύμβαση Σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ αλλά να μην έχει συνδεθεί ο φωτοβολταϊκός σταθμός.

Κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλλει μία μόνο αίτηση, για μία και μόνο κατοικία -κύρια ή δευτερεύουσα- η οποία διαθέτει ενεργή οικιακή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Οι αγρότες μπορούν να υποβάλλουν μια αίτηση για την κατοικία τους και μία μόνο αίτηση που αφορά την παροχή ρεύματος αγροτικής χρήσης.

Ο φωτοβολταϊκός σταθμός μπορεί να τοποθετηθεί στη στέγη ή το δώμα κτιρίου (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και στέγαστρα, βεράντες, προσόψεις, σκίαστρα και πέργκολες), σε βοηθητικούς χώρους του κτιρίου ή της αγροτικής έκτασης (π.χ. αποθήκες και χώροι στάθμευσης), ή στο έδαφος.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος, ύψους 200 εκατ. ευρώ, από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατανέμεται σε τέσσερις κατηγορίες:

Αποκλειστικά για ευάλωτα νοικοκυριά: 35 εκατ. ευρώ.

1.Αποκλειστικά για πολίτες με ατομικό εισόδημα <= 20,000€ ή οικογενειακό εισόδημα <= 40,000€: 85 εκατ. ευρώ.

2.Αποκλειστικά για πολίτες με ατομικό εισόδημα > 20,000€ ή οικογενειακό εισόδημα > 40,000€: 50 εκατ. ευρώ.

3.Αποκλειστικά για επαγγελματίες αγρότες ή αγρότες ειδικού καθεστώτος: 30 εκατ. ευρώ.

Το Πρόγραμμα θα παραμείνει «ανοιχτό» μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων ανά κατηγορία.

Στόχος του προγράμματος είναι η έως και πλήρης κάλυψη του κόστους της μπαταρίας και των δαπανών ανάπτυξης και εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού. Για τις δύο πρώτες κατηγορίες, η επιδότηση της μπαταρίας είναι 100%, ενώ για τη τρίτη και τέταρτη κατηγορία είναι 90%.

Τα νοικοκυριά θα πρέπει υποχρεωτικά να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό σταθμό με μπαταρία ενώ στους αγρότες δίνεται η δυνατότητα να επιλέξουν την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού με, ή χωρίς μπαταρία.

Η μέγιστη εγκατεστημένη ισχύς του φωτοβολταικού σταθμού προς επιδότηση ορίζεται στα 10,8kW. Αντίστοιχα, ως προς τη μπαταρία, η μέγιστη επιδότηση ορίζεται στις 10,8kWh.

Η μπαταρία θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αποδώσει για τουλάχιστον μια ώρα την ισχύ του σταθμού ΑΠΕ.

Ποσοστά Επιδότησης φωτοβολταϊκού σταθμού

 Ανώτατα ποσά επιδότησης

Η υποβολή των αιτήσεων θα γίνεται γρήγορα, χωρίς ταλαιπωρία και περίπλοκη γραφειοκρατία, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ΔΕΔΔΗΕ και χρήσης των κωδικών TAXISNET.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Με το νέο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», χιλιάδες νοικοκυριά  και  αγρότες θα μπορούν να γίνουν ενεργειακά αυτόνομοι, παράγοντας και αποθηκεύοντας τη δική τους πράσινη ενέργεια. Με αυτόν τον τρόπο, θα μειώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος και θα περιορίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ειδικότερα, με την επιδότηση για τους αγρότες, στηρίζουμε στην πράξη την ελληνική περιφέρεια, την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα, ώστε οι αγρότες μας να παραμείνουν στις καλλιέργειες και στα χωράφια τους, με όρους ανάπτυξης. Για την Κυβέρνηση, η ενεργειακή δημοκρατία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Είναι μια ανάγκη που ικανοποιείται, διασφαλίζοντας την κοινωνικά δίκαιη πρόσβαση των πολιτών στην πράσινη μετάβαση. Εγγυόμαστε την προσιτή, ασφαλή και βιώσιμη ενέργεια για όλους τους πολίτες».

Ο οδηγός του προγράμματος προδημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του https://ypen.gov.gr/fotovoltaika-sti-stegi/.