ΝΟΚ: νέα αντικρουόμενα πυρά στη μάχη χαρακωμάτων για τα ύψη των κτιρίων

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Συνεχίζεται η μάχη χαρακωμάτων, μεταξύ της αυτοδιοίκησης και της κεντρικής διοίκησης, για τα μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων με αντικρουόμενα πυρά. Το αποτέλεσμα είναι να διογκώνονται οι διοικητικές και δικαστικές εκκρεμότητες  για τις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ και να κορυφώνεται η ανασφάλεια πολεοδομικού δικαίου, για την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και τις επενδύσεις στις κατασκευές.

Νέες αποφάσεις για τα μπόνους του ΝΟΚ στους Δήμους Αθήνας, Αμαρουσίου και Φιλοθέης – Ψυχικού

Οι νεότερες εξελίξεις είναι ότι:

-Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής με δύο ξεχωριστές αποφάσεις της προχωρά σε «μερική ακύρωση» της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθήνας και της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου της Αμαρουσίου, σχετικά με την αναστολή έκδοσής οικοδομικών αδειών με τα μπόνους του ΝΟΚ.

-Παράλληλα από την πλευρά της αυτοδιοίκησης ο Δήμος Φιλοθέης Ψυχικού προχωρά σε νέα δικαστική προσφυγή στο ΣτΕ κατά της εφαρμογής των μπόνους του ΝΟΚ, ώστε να  καλύπτονται όλες οι περιοχές του Δήμου, δηλαδή και αυτές που δεν περιλαμβάνονται στην κατ΄ εξαίρεση νομοθετική ρύθμιση, που ψηφίστηκε στη Βουλή τον Απρίλιο του 2023 και αποτελεί σημείο αναφοράς, σύμφωνα με απόφαση της ΚΕΔΕ για γενική εφαρμογή σε όλους τους Δήμους κηπουπόλεις. Δείτε εδώ στο ecopress. 

Νέος κύκλος διενέξεων και δικαστικών προσφυγών

Οι νέες αποφάσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής καθιερώνουν συγκυριακά και σε καμία περίπτωση σταθερά δεδομένα για τις οικοδομικές άδεις του ΝΟΚ στην Αθήνα και το Μαρούσι και οδηγούν σε νέο κύκλο διενέξεων και δικαστικών προσφυγών.

Θεωρείται βέβαιο ότι ο Δήμος της Αθήνας, που έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η απόφαση που έχει λάβει για τις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, βασιζόμενη σε οριστική απόφαση του ΣτΕ για τα ύψη των κτιρίων στην υπόθεση του δεκαόροφου ξενοδοχείου της Ακρόπολης της οποία «μερικώς ακύρωσε» η Αποκεντρωμένη, όπως επίσης και ο Δήμος Αμαρουσίου η απόφαση του οποίου προκρίνει την αναστολή έκδοσής οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ έως την έκδοσή απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ θα ακολουθήσουν το δρόμο που άνοιξε ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης ό οποίος προσέβαλε την ακυρωτική απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και δικαιώθηκε στο ΣτΕ.

Η απόφαση αυτή του ΣτΕ έκρινε νόμιμη την απόφαση του δημάρχου του Δήμου 3 Β Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, να εκδώσει εσωτερική διαταγή (εντέλλεσθε) με την οποία αναστέλλεται η έκδοση από την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου αδειών, που κάνουν χρήση των αντισυνταγματικών διατάξεων του ΝΟΚ, με απόφασή του, το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας.  Με την ΕΔ 72/2024 απόφασή του, μετά από σχετικό αίτημα του Δήμου αναστέλλει την εκτέλεση της 31984/12.4.2024 απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής για την ακύρωση της εσωτερικής διαταγής μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της κρινόμενης αίτησης αναστολής. Δείτε εδώ στο ecopress

Τέλος 2025 οι απαφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ

Στο μεταξύ οι πολεοδομικές εκκρεμότητες και οι διαφορετικές ταχύτητες ανοικοδόμησης με τα μπόνους του ΝΟΚ συνεχίζονται για ολόκληρη την τρέχουσα χρονιά, ενδεχομένως και έως τις αρχές της επόμενης, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα για τις τελικές αποφάσεις του ΣτΕ στις δίκες του ΝΟΚ, που ορίστηκε με επίσημες αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου.

ΣτΕ: το χρονοδιάγραμμα των τελικών αποφάσεων για τα μπόνους δόμησης του ΝΟΚ

 Με κενά η ακύρωση της απόφασης του Δήμου Αθηναίων

Η νέα απόφαση του Γρηγόρη Ζαφειρόπουλου Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής αναφέρει ότι «ακυρώνει μερικώς» την απόφαση,  που έλαβε το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων στη συνεδρίαση του της 13ης .05.2024.

Συγκεκριμένα η Αποκεντρωμένη ακυρώνει την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων, ως προς την πρόβλεψη της, η οποία αναφέρει ότι:

-«Τα στελέχη της υπηρεσίας δόμησης να μην εκδίδουν βεβαιώσεις όρων δόμησης ή προεγκρίσεις δόμησης με ύψη ανώτερα των προβλεπομένων στο ανωτέρω β.δ. της 30.8/9.9.1955, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, ή των ειδικών νεότερων Π.Δ./των και εν γένει να απέχουν από την έκδοση οικοδομικών αδειών που εγκρίνουν την ανέγερση κτιρίων καθ’ υπέρβαση του επιτρεπόμενου κατά τα ανωτέρω ύψους, δεδομένου ότι υπέχουν ευθύνη για τη μη συμμόρφωση όπως κρίθηκε με την με αρ. 705/2020 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας.»

Σχετικά στην απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αφού αναπτύσσεται νομική επιχειρηματολογία  για τις αρμοδιότητες του Υπουργείου και της αυτοδιοίκησης σημειώνεται ότι:

-«Με βάση τα ανωτέρω, δεν προκύπτει ρητώς δια διατάξεων ή άλλως oριζόμενη αρμοδιότητα του Δημοτικού Συμβουλίου ως προς την λήψη απόφασης για την έκδοση βεβαιώσεων όρων δόμησης ή προεγκρίσεων δόμησης με βάση τα προαναφερθέντα εντός των ορίων του οικείου Δήμου, καθώς η αρμοδιότητα αυτή αποδίδεται από τον νομοθέτη στο αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με βάση τη διαδικασία που αναφέρει η παρ. 6 του άρθρου 7 του ν. 4447/2016. Συνεπώς, η αρμοδιότητα αυτή δεν εντάσσεται με πρόθεση του νομοθέτη εντός του πεδίου της ρύθμισης των τοπικών υποθέσεων που έχει ανατεθεί στους ΟΤΑ». Και υπογραμμίζεται στην απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ότι:.

-«Στο πλαίσιο αυτό, η απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο περί επιβολή της μερικής αναστολής οικοδομικών αδειών εφόσον κάνουν χρήση των ευνοϊκότερων ρυθμίσεων του ΝΟΚ, συνιστά μία μη νόμιμη διοικητική πράξη, διότι δεν εδράζεται σε κάποια διάταξη νόμου και ως εκ τούτου έρχεται σε προφανή αντίθεση με την αρχή της νομιμότητας, η οποία οφείλει να διέπει τη δράση της δημόσιας διοίκησης ενώ επιπρόσθετα αντιτίθεται και στην αρχή της ασφάλειας δικαίου, η οποία πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε απόφαση της Διοίκησης ως προς τη σαφήνεια και την προβλέψιμη εφαρμογή των διατάξεων και εν κατακλείδι το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων αναρμοδίως έλαβε την εν λόγω απόφαση και συνεπώς υφίσταται λόγος ακυρότητας αυτής».

Πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι η Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας είναι «θωρακισμένη», ως προς την ισχύ των ειδικών διαταγμάτων και των νεότερων προεδρικών διαταγμάτων  για τους χαμηλότερους όρους δόμησης και ύψη των κτιρίων, με βάση την με αρ. 705/2020 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας που ακύρωσε τα μπόνους του ΝΟΚ στο δεκαόροφο ξενοδοχείο της Ακρόπολης. Σημαντικό θέμα στο οποίο δεν φαίνεται να υπεισέρχεται η απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Αντιθέτως η απόφαση που υπογράφει ο κος Ζαφειρόπουλος, με πανομοιότυπο τρόπο, όπως για όλους τους Δήμους που στοιχειοθετούν τις αποφάσεις αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ στις αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ έως την τελική κρίση από την Ολομέλεια του ΣτΕ για το σχετικό τμήμα της απόφασης του Δήμου Αθήνας, αναφέρει ότι:

-«Η επικαλούμενη υπ’ αριθμ. 293/2024 απόφαση της 7μελούς Σύνθεσης του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν δύναται να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την έκδοση του υπό κρίση εγγράφου, δοθέντος ότι ουδέν δεδικασμένο παράγεται από το διατακτικό της, καθώς πρόκειται για μη οριστική απόφαση που παραπέμπει λόγω της σημασίας της την υπόθεση στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου ως προς την τελική κρίση επί των επίμαχων πολεοδομικών διατάξεων. Μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης της Ολομέλειας του Ακυρωτικού Δικαστηρίου θα παραχθεί δεδικασμένο από το οποίο θα υποχρεούται η Διοίκηση να συμμορφωθεί προς το περιεχόμενο της».

Με αυτά τα δεδομένα η Αποκεντρωμένη για το Δήμο της Αθήνας αποφασίζει: «την μερική ακύρωση της υπ’ αριθμ. 273/2024 απόφασης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων ως προς το σημείο Β.2 (δηλαδή για την μη έκδοση οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ) για τους λόγους που αναφέρονται στο σκεπτικό της παρούσης.  Και σημειώνεται ότι:

-«Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 231 του ν. 3852/2010, όπως ισχύει, τα συλλογικά και μονομελή όργανα του Δήμου Αθηναίων έχουν προς την παρούσα απόφαση υποχρέωση συμμόρφωσης χωρίς καθυστέρηση, ενώ κατά της παρούσης αποφάσεως προβλέπεται η άσκηση προσφυγής ενώπιον Ειδικής Επιτροπής, από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, σύμφωνα με τα άρθρα 151 και 152 του ν. 3463/2006 «Κύρωση Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α/114/2006) όπως ισχύουν».

Δείτε ολόκληρη την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για το Δήμο Αθηναίων: ΕΔΩ

Η μερική ακύρωση της απόφασης του Δήμου Αμαρουσίου

Με πανομοιότυπο διατακτικό και το ίδιος σκεπτικό, όπως για τον Δήμο Αθήνας  η απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής για την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμαρουσίου αναφέρει ότι:

-«Οι επικαλούμενες υπ’ αριθμ. 293/2024 & 310/2024 αποφάσεις του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σχετικά με τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (Ν.Ο.Κ.), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δεν δύνανται να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα για την έκδοση του υπό κρίση εγγράφου, δοθέντος ότι ουδέν δεδικασμένο παράγεται από το διατακτικό τους, καθώς πρόκειται για μη οριστικές αποφάσεις που παραπέμπουν λόγω της σημασίας τους, τις δύο υποθέσεις αντίστοιχα, στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου ως προς την τελική κρίση επί των επίμαχων πολεοδομικών διατάξεων. Μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης της Ολομέλειας του Ακυρωτικού Δικαστηρίου θα παραχθεί δεδικασμένο από το οποίο θα υποχρεούται η Διοίκηση να συμμορφωθεί προς το περιεχόμενο της». Και αποφασίζει:

-«Την μερική ακύρωση ως προς το πρώτο σκέλος της υπ’ αριθ. 115/2024 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμαρουσίου, δια του οποίου αποφασίστηκε η μερική αναστολή οικοδομικών αδειών στο Δήμο Αμαρουσίου σε όσες περιπτώσεις γίνεται χρήση των άρθρων 10 παρ. 1, άρθρο 15 παρ. 8, άρθρο 19 παρ. 2 και αρ. 25 παρ. 1 του Ν. 4067/2012 του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (Ν.Ο.Κ.), στην αυτοτελή και σωρευτική χρήση αυτών, έως την έκδοση της σχετικής απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (Σ.τ.Ε.)».

Δείτε ολόκληρη την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για το Δήμο Αμαρουσίου: ΕΔΩ

Απόφαση για τα προάστεια του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού

Η Δημοτική Επιτροπή του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού αποφάσισε (Αριθμ. Πρωτ.: 9429/29-5-2024) «ανάθεση στον Δικηγόρο κ. Βασίλειο Παπαδημητρίου τη σύνταξη γνωμοδότησης περί αναστολής εκδόσεως από την ΥΔΟΜ οικοδομικών αδειών στη Δημοτική Κοινότητα Νέου Ψυχικού που κάνουν χρήση των αντισυνταγματικών διατάξεων του ΝΟΚ (περί προσαύΕησης των συντελεστών δόμησης και ύψους των κτιρίων), μέχρις εκδόσεως αποφάσεως της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε».

Εισηγούμενος ο Πρόεδρος το ανωτέρω θέμα είπε: «Ο Δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού προτιθέμενος να προστατέψει την Δημοτική Κοινότητα Ν. Ψυχικού αλλά και τα λοιπά προάστεια του Δήμου από την υπερδόμηση και εξ αιτίας αυτής αλλοίωσης του οικιστικού περιβάλλοντος της περιοχής και των όρων διαβίωσης των κατοίκων, θέτει θέμα νομιμότητας αλλά και αντισυνταγματικότητας των νέων διατάξεων του Ν.Ο.Κ., όπως εξ άλλου αυτές κρίθηκαν με τις πρόσφατες αποφάσεις του Σ.τ.Ε. (293/2024, 310/2024 και 72/2024)».

Δείτε ολόκληρη την απόφαση του Δήμου Φιλοθέης Ψυχικού: ΕΔΩ