Οι κανόνες για υποχρεωτική λειτουργία ΥΔΟΜ σε όλους τους Δήμους

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σε ένα μήνα όλοι οι Δήμοι της χώρας υποχρεώνονται να καλύψουν μία νομοθετημένη εκκρεμότητα δέκα ετών και από 1η Νοεμβρίου 2020 να συστήσουν και να λειτουργήσουν Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ).

 Με αυστηρό πλαίσιο ελέγχου από το ΥΠΕΝ και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, οι ΥΔΟΜ των Δήμων μόλις λειτουργήσουν καλούνται να ανταποκριθούν άμεσα και αποτελεσματικά στις αρμοδιότητες που τους έχουν εκχωρηθεί  στον έλεγχο αυθαιρέτων κατασκευών, την είσπραξη προστίμων,  στην έκδοση οικοδομικών αδειών και στην αντιμετώπιση πολεοδομικών και χωροταξικών θεμάτων.

Η υποχρέωση των Δήμων να λειτουργήσουν ΥΔΟΜ  ισχύσει από το 2010 και έχει παραταθεί μέχρι το τέλος του 2023.  Με διάταξη, η οποία περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών «για θέματα ιθαγένειας και ανάπτυξης των ΟΤΑ», που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή γίνεται υποχρεωτική από 1η Νοεμβρίου 2020.

Παράλληλα με την ίδια νομοθετική ρύθμιση καθορίζεται  η στελέχωση τους με ειδικότητες μηχανικών σε επίπεδο τμήματος και διεύθυνσης, όπως επίσης η υποχρέωση των Δήμων, που δεν θα   καταφέρουν την ελάχιστη στελέχωση, με ευθύνη του δημάρχου να συνάψει διαδημοτική συνεργασία για την υποβοήθηση της άσκησης των αρμοδιοτήτων πολεοδομίας στον Δήμο του.

Έλεγχος και προθεσμίες

Οι ΥΔΟΜ των Δήμων, σύμφωνα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών θα λειτουργούν σε αυστηρό καθεστώς ελέγχου, καθώς θα είναι υποχρεωμένες  να εφαρμόζουν όλες τις εγκυκλίους  και οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για θέματα εφαρμογής της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας. Και ταυτοχρόνως να κοινοποιούν όλες τις διοικητικές πράξεις που εκδίδουν, στην Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Το νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΥΔΟΜ των Δήμων, που εισάγει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών συνδυάζεται με τις προβλέψεις του χωροταξικού και πολεοδομικού νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ, το οποίο προσεχώς κατατίθεται για ψήφιση στη Βουλή, σύμφωνα με τις οποίες εισάγονται  σύντομες και αυστηρές προθεσμίες στον έλεγχο των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών και συγκεκριμένα τις 30 μέρες του ν.4495/17, τις τροποποιεί σε 15 μέρες, με τις 2 μέρες να είναι ως υποχρεωτικές για τον έλεγχο σε κάθε στάδιο, εκτός από το διάγραμμα κάλυψης, προς έκδοση οικοδομικής αδείας.

Αιτιολογική έκθεση

-«Με τις προτεινόμενες διατάξεις ρυθμίζεται για πρώτη φορά, δέκα (10) έτη μετά την πρώτη λειτουργία τους, το κρίσιμο ζήτημα της στελέχωσης των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ), ώστε οι Υπηρεσίες αυτές να αποκτήσουν την απαιτούμενη επάρκεια» σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών και αναλυτικά σημειώνεται ότι:

-«Η ρύθμιση αυτή εντάσσεται στο ίδιο πλέγμα ρυθμίσεων του ν. 4674/2020, με τις οποίες δόθηκαν τα απαραίτητα εργαλεία, ώστε από 1ης.11.2020, οι δήμοι να είναι εις θέση να ασκήσουν αυτοδύναμα τις αρμοδιότητες της πολεοδομίας. Ως προς το κρίσιμο ζήτημα της στελέχωσης, ορίζεται ότι οι ΥΔΟΜ που λειτουργούν σε επίπεδο Τμήματος στελεχώνονται τουλάχιστον από έναν αγρονόμο τοπογράφο μηχανικό, έναν αρχιτέκτονα μηχανικό, έναν χωροτάκτη-πολεοδόμο μηχανικό, έναν πολιτικό μηχανικό και έναν μηχανολόγο ή ηλεκτρολόγο μηχανικό. Ο χωροτάκτης-πολεοδόμος μηχανικός μπορεί, αν δεν υπάρχει, να αντικαθίσταται από αρχιτέκτονα ή τοπογράφο μηχανικό με μεταπτυχιακό τίτλο ή ειδίκευση στην πολεοδομία. Περαιτέρω, η ελάχιστη στελέχωση για τις ΥΔΟΜ σε επίπεδο Διεύθυνσης, ανέρχεται στο σαράντα τοις εκατό (40%) των θέσεων κάθε κατηγορίας προσωπικού της οικείας Διεύθυνσης, όπως προβλέπεται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του δήμου. Στην κατά τα προηγούμενα εδάφια στελέχωση, προσμετράται το πάσης φύσεως απασχολούμενο προσωπικό, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 4674/2020 (Α’ 53), ήτοι του προσωπικού που απασχολείται υπό οποιαδήποτε σχέση εργασίας με συμβάσεις οριζόντιας συνεργασίας. Για τη διαπίστωση της επάρκειας στελέχωσης, το πρώτο δίμηνο κάθε έτους η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση εκδίδει πιστοποιητικό επάρκειας, το οποίο κοινοποιείται στη Γενική Διεύθυνση Αποκέντρωσης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών και στη Γενική Διεύθυνση Πολεοδομίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αν δεν πληρούται η ελάχιστη στελέχωση, με ευθύνη του οικείου δημάρχου, οι αρμοδιότητες της ΥΔΟΜ ασκούνται κατά το άρθρο 99 του ν. 3852/2010 (Α’ 87). Καθίσταται έτσι υποχρέωση του οικείου δημάρχου να συνάψει διαδημοτική συνεργασία για την υποβοήθηση της άσκησης των αρμοδιοτήτων πολεοδομίας. Για την εύρυθμη και ενιαία λειτουργία των ΥΔΟΜ στο πλαίσιο της πολεοδομικής νομοθεσίας, ορίζεται ρητά ότι η εφαρμογή των εγκυκλίων και οδηγιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για θέματα εφαρμογής της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας από τις ΥΔΟΜ είναι υποχρεωτική. Τέλος, για τον ίδιο λόγο, οι ΥΔΟΜ οφείλουν να κοινοποιούν όλες τις διοικητικές πράξεις που εκδίδουν, στην Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Σε περίπτωση που η Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης εντοπίζει ζητήματα νομιμότητας επί των πράξεων αυτών, ενημερώνει την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση, η οποία προβαίνει σε κατά προτεραιότητα έλεγχο κατά τις διατάξεις του άρθρου 225 του ν. 3852/2010».

Η νομοθετική διάταξη

Η νομοθετική διάταξη του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών (άρθρο 34) έχει ως εξής:

«Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ). Το άρθρο 97Ατου ν. 3852/2010 (Α’ 87), όπως αντικαταστάθηκε μετηνπαρ. Ιτου άρθρου 376 του ν. 4700/2020 (Α’ 127), αντικαθίσταται, ως εξής:

«Άρθρο 97Α

Λειτουργία Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ)

1. Από την 1η. 11.2020, εκτός από τις υπηρεσιακές μονάδες που προβλέπονται στο άρθρο 97, σε κάθε δήμο λειτουργεί υποχρεωτικά Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ). Η δομή και οι οργανικές θέσεις της ΥΔΟΜ ορίζονται, αφού ληφθεί υπόψη η ελάχιστη στελέχωση της παρ. 2, κατά την πρώτη τροποποίηση του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΟΕΥ) του δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 10 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ν. 3584/2007, Α’ 134).
2. α. Οι Υπηρεσίες Δόμησης που λειτουργούν σε επίπεδο Τμήματος στελεχώνονται τουλάχιστον από έναν αγρονόμο τοπογράφο μηχανικό, έναν αρχιτέκτονα μηχανικό, έναν χωροτάκτη – πολεοδόμο μηχανικό, έναν πολιτικό μηχανικό και έναν μηχανολόγο ή ηλεκτρολόγο μηχανικό. Ο χωροτάκτης – πολεοδόμος μηχανικός μπορεί, αν δεν υπάρχει, να αντικαθίσταται από αρχιτέκτονα ή τοπογράφο μηχανικό με μεταπτυχιακό τίτλο ή ειδίκευση στην πολεοδομία και ο αγρονόμος τοπογράφος από πολιτικό μηχανικό. Η ελάχιστη στελέχωση για τις Υπηρεσίες Δόμησης σε επίπεδο Διεύθυνσης, ανέρχεται στο σαράντα τοις εκατό (40%) των θέσεων κάθε κατηγορίας προσωπικού της οικείας Διεύθυνσης, όπως προβλέπεται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του δήμου, συμπεριλαμβανομένων υποχρεωτικά των ειδικοτήτων του προηγούμενου εδαφίου.

β. Στην κατά την περ. α’ στελέχωση, προσμετράται το πάσης φύσεως απασχολούμενο προσωπικό, ανεξάρτητα της σχέσης εργασίας του, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 4674/2020 (Α’ 53).

3.α. Το πρώτο δίμηνο κάθε έτους η Αποκεντρωμένη Διοίκηση διαπιστώνει την επάρκεια της ελάχιστης στελέχωσης κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 και εκδίδει πιστοποιητικό επάρκειας, το οποίο κοινοποιείται στη Γενική Γραμματεία Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών και στη Γενική Διεύθυνση Πολεοδομίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

β. Αν δεν πληρούται η ελάχιστη στελέχωση, με ευθύνη του οικείου δημάρχου οι αρμοδιότητες της ΥΔΟΜ ασκούνται κατά το άρθρο 99 του ν. 3852/2010 (Α’ 87).

4.Η εφαρμογή των εγκυκλίων και των οδηγιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για θέματα εφαρμογής της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας από τις ΥΔΟΜ είναι υποχρεωτική.

5.Οι ΥΔΟΜ οφείλουν να κοινοποιούν ηλεκτρονικά όλες τις διοικητικές πράξεις που εκδίδουν, στην αρμόδια για τη πολεοδομία/χωροταξία Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Σε περίπτωση που η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εντοπίζει ζητήματα νομιμότητας επί των πράξεων αυτών, ενημερώνει το οικείο Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥΠΟΘΑ), κατά τη διαδικασία των άρθρων 20 επ. του ν. 4495/2017 (Α’ 167).

6.Οι διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παρ. 1 δεν κωλύουν τη λειτουργία των ΥΔΟΜ σε όλους τους δήμους της χώρας από 1ης. 11.2020. Εφόσον έως την 1η. 11.2010 δεν έχουν τροποποιηθεί οι ΟΕΥ, οι ΥΔΟΜ λειτουργούν με την ελάχιστη στελέχωση της παρ. 2 ή, εφόσον δεν την πληρούν, κατά την περ. β’ της παρ. 5.

7.Η παρ. 7 του άρθρου 10 του ν. 4674/2020 (Α’ 53) καταργείται.»