ΡΟΗ-ΕΛΛΕΤ:  Όχι στην καταστροφή του Ερασίνου-Βραυρώνας  

Την άμεση διακοπή των εργασιών στο αντιπλημμυρικό έργο της Ανατολικής Αττικής, που το μεγαλύτερο μέρος του  εντός περιοχής του δικτύου Natura 2000 και Υγροτόπων Α’ Προτεραιότητας της Αττικής, με το υδατόρεμα του Ερασίνου στο επίκεντρο τους, ζήτησε με εξώδικη πρόσκληση στους κατά το νόμο υπεύθυνους του έργου, ο Σύλλογος «Πολίτες υπέρ των Ρεμάτων – ΡΟΗ».

Παράλληλα η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) εκφράζει τη σθεναρή αντίρρησή της στις προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις στην κοίτη του Ερασίνου, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας, ίσως του μοναδικού ανέγγιχτου υγροτόπου που είχε απομείνει στην Αττική γη, που συνδυάζει την γοητεία του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου.

Eξώδικo στους υπεύθυνους του έργου

Ειδικότερα ο  Σύλλογος «Πολίτες υπέρ των Ρεμάτων – ΡΟΗ» επισημαίνοντας για το μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο, σε μήκος κοίτης περίπου 10 χιλιομέτρων, το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει,  ότι η σύνταξη των αναγκαίων μελετών,  έτσι ώστε να διασφαλιστεί «η ακώλυτη λειτουργία των ρεμάτων ως οικοσυστήματα», αποτελεί πάγιο σημείο αναφοράς στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικράτειας,  προχώρησε στα τέλη του παρελθόντα Δεκεμβρίου στην αποστολή εξώδικης πρόσκλησης στους κατά το νόμο υπεύθυνους του έργου, μέσω του οποίου διαμαρτύρεται για τον τρόπο κατά τον οποίο εκτελείται, «προτού ληφθούν οι αναγκαίες πρόνοιες και μέτρα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της κοίτης του ποταμού καθώς και των ειδών πανίδας προστατευόμενων κατά την κοινοτική και εθνική νομοθεσία» και τους προσκαλεί:
– στην άμεση διακοπή του,
– στη συνολική του επανεξέταση βάσει της σχετικής κοινοτικής και εθνικής νομολογίας και των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας και,
– στη πιθανή επανεκκίνηση του μετά τη λήψη των όσων αναγκαίων προκύψουν, συμπεριλαμβανομένων και των τροποποιήσεων της σχετικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, σύμφωνα με τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του σημαντικότατου αττικού υγροτόπου του Ερασίνου ποταμού – δείτε εδώ

Οι ευρωπαϊκές εξελίξεις και η απόφαση του ΣτΕ

Ο σύλλογος ΡΟΗ σημειώνει ότι «την εποχή που η «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Βιοποικιλότητα με Ορίζοντα το 2030» ορίζεται ως θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και καλεί στην «εφαρμογή και επιβολή του νομικού πλαισίου της ΕΕ για τα ύδατα και τη φύση με την αποκατάσταση σε κατάσταση ελεύθερης ροής, μέσω της άρσης των φραγμών και της αποκατάστασης των πλημμυροπεδιάδων, τουλάχιστον 25.000 χλμ. ποταμών σε όλα τα κράτη μέλη», με στόχο την προστασία της φύσης και την αναστροφή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, η ελληνική πολιτεία προχωρά ανεύθυνα στην ουσιαστική καταστροφή του Ερασίνου ποταμού στην περιοχή της Βραυρώνας, ενός ακόμη σημαντικότατου αττικού υγροτόπου».

-«Το αίτημα σύνταξης των αναγκαίων μελετών έτσι ώστε να διασφαλιστεί «η ακώλυτη λειτουργία των ρεμάτων ως οικοσυστήματα», αποτελεί πάγιο σημείο αναφοράς στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικράτειας, σε πλήρη συντονισμό με τις σύγχρονες προσεγγίσεις του ζητήματος ανά την Ευρώπη: «Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση διευθέτησης «οδού του νερού» είναι η διατήρηση της φύσης του και της φυσιολογίας του, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η υδραυλική ασφάλεια και η οικολογική συνέχεια στο εσωτερικό του οικοσυστήματος του», καταλήγει επιθεώρηση σχετική με το θέμα της «Επαναφυσικοποίησης του Τοπίου» μεγάλης δυτικοευρωπαϊκής Περιφέρειας. Αυτό δεν έγινε έως σήμερα στη περίπτωση της προγραμματιζόμενης διευθέτησης του αττικού υγροτόπου του Ερασίνου αλλά αυτό πρέπει να γίνει» αναφέρει ο Σύλλογος.

-«Για την ακύρωση του καταστροφικού έργου έχουν κατατεθεί έως σήμερα δύο προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας αλλά δίχως αποτέλεσμα. Τόσο η απόφαση 4888/2013 όσο και η 5/2020 του Ανωτάτου Δικαστηρίου θεωρούν ότι η μελέτη του έργου προβλέπει επαρκώς τις περιβαλλοντικές συνέπειες της εκτέλεσης του έργου, απορρίπτουν τις προσφυγές, αλλά θέτουν ορισμένα περαιτέρω ζητήματα προστασίας πέρα από τις προβλέψεις της. Αυτά τα ζητήματα και άλλα – όπως η μόνιμη παρουσία νερού και προστατευόμενης ιχθυοπανίδας στον άνω ρου του Ερασίνου – δεν λήφθηκαν καθόλου υπόψη μέσω της όποιας αναγκαίας τροποποίησης της υποστηρικτικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ή της αναγκαίας πρόβλεψης ειδικών μέτρων προστασίας για τα προστατευόμενα έμβια της περιοχής» αναφέρει ο Σύλλογος.

Η ταυτότητα του έργου

Παρουσιάζοντας την ταυτότητα του έργου, ο Σύλλογος σημειώνει ότι στο μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο, σε μήκος κοίτης περίπου 10 χιλιομέτρων, το  μεγαλύτερο τμήμα του έργου βρίσκεται εντός περιοχής του δικτύου Natura 2000 και Υγροτόπων Α’ Προτεραιότητας της Αττικής, με το υδατόρεμα του Ερασίνου στο επίκεντρο τους. Στην περιοχή του έργου βρίσκονται και δύο αρχαιολογικοί χώροι, εκείνος του ναού της Αρτέμιδος Βραυρωνίας και ο χώρος του Πύργου Βραυρώνας. Σε δύο τμήματα του υδατορέματος – στο έλος της εκβολής και σε τμήμα του άνω ρου – διαβιούν μεταξύ άλλων χέλια και το περίφημο αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus), ενδημικό είδος, προστατευόμενο τόσο από την εθνική όσο και από την κοινοτική νομοθεσία. Τα σκαπτικά μηχανήματα είναι έτοιμα να εξαφανίσουν χλωρίδα και πανίδα με εκσκαφή της υφιστάμενης κοίτης σε βάθος 2 -3 μέτρων, τη διεύρυνση της και την αντικατάσταση της με λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια, ακόμα και στις περιοχές με μόνιμη παρουσία νερού και ιχθυοπανίδας.

Προστασία της φύσης και υδραυλική ασφάλεια

Τονίζοντας ότι «από διευθέτηση σε διευθέτηση θα μας μείνουν μόνο οι πέτρες!» ο  Σύλλογος «Πολίτες υπέρ των Ρεμάτων – ΡΟΗ» σημειώνει ότι: «Είναι πλέον γνωστό τοις πάσι ότι, στη χώρα μας, η αντιμετώπιση ρεμάτων και ποταμιών – είτε πρόκειται για καθαρισμό, είτε για οριοθέτηση, είτε για διευθέτηση – αναπτύσσεται στο πεδίο της αναχρονιστικής πεποίθησης ότι η προστασία της φυσικότητας τους είναι μεν ένας επιθυμητός αλλά δευτερεύων στόχος, αλλά βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με το πρόβλημα της υδραυλικής ασφάλειας. Έτσι, η εσφαλμένη αυτή πεποίθηση, που ενέπνευσε για δεκαετίες τις πολιτικές μείωσης του πλημμυρικού κινδύνου, συνεχίζει να προσφέρει το άλλοθι σε κυβερνήσεις και αυτοδιοικήσεις ώστε να πραγματοποιούν παρεμβάσεις καταστροφικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αγνοώντας συνειδητά κοινοτικές οδηγίες, «λευκές» και «πράσινες βίβλους» αλλά και τις διεθνείς πρακτικές αναφορικά με την σπουδαιότητα της συμβολής των φυσικών συστημάτων – βιοποικιλότητας και οικοσυστημάτων – στην αναχαίτηση του πλημμυρικού κινδύνου και εν κατακλείδι και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».

ΕΛΛΕΤ:  Όχι στην καταστροφή του Ερασίνου – Βραυρώνας  

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) εκφράζοντας τη σθεναρή αντίρρησή της στις προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις στην κοίτη του Ερασίνου, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας σημειώνει ότι:

Οι υγρότοποι είναι από τους πιο πολύτιμους πόρους του πλανήτη σε βιοποικιλότητα καθώς αποτελούν καταφύγια ζωής για πολλά είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας. Συμβάλλουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και χρήζουν αυστηρής προστασίας.

Η περιοχή όπου θα πραγματοποιηθούν οι προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις περιλαμβάνει τον υγρότοπο εκβολής, την κοίτη του ποταμού σε μήκος χιλιομέτρων και τις γύρω αγροτικές και λοφώδεις περιοχές, ενώ το μεγαλύτερο της έκτασης είναι ήδη ενταγμένο στο δίκτυο Νatura 2000. Σημειώνεται επίσης ότι λόγω της ιδιαίτερης σημασίας τους, τρία συνεχόμενα τμήματα του Ερασίνου, έχουν θεσμοθετηθεί ως υγρότοποι Α’ προτεραιότητας Αττικής, μετά από υποχρεώσεις προστασίας που έθεσε το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αττικής (ΡΣΑ) – Αθήνας.

Η ΕΛΛΕΤ σε στενή συνεργασία με άλλες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών έχει κινητοποιηθεί για να αποτρέψει την καταστροφή της κοίτης του Ερασίνου.

Οι προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις δείχνουν ακραία αδιαφορία για το αρχαιολογικό τοπίο, για τη βιοποικιλότητα, για τη γεωργία, για την Αττική και τους κατοίκους της και παραβλέπουν σημαντικά και θεσμικά προστατευμένα στοιχεία του περιβάλλοντος, όπως η πρόταση του ΡΣΑ δημιουργίας «Αττικού Πάρκου» στην ευρύτερη περιοχή, ως ζώνη διαφύλαξης του αττικού τοπίου. Επίσης, έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές της αειφορίας, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, τις πεποιθήσεις της τοπικής κοινωνίας και προωθούν παρωχημένες αντιλήψεις οι οποίες δεν συνυπολογίζουν την Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα και αντιλαμβάνονται την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, ως πεδίο προώθησης μεγάλων τεχνικών έργων.

Με αφορμή την περίπτωση του Ερασίνου η ΕΛΛΕΤ επισημαίνει την αναγκαιότητα ενίσχυσης της αντίληψης ότι οι οριοθετήσεις των ρεμάτων οφείλουν να πραγματοποιούνται με φιλικές προς το περιβάλλον παρεμβάσεις, οι οποίες θα σέβονται το τοπίο και τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Τονίζεται ότι η διαχείριση των ρεμάτων επουδενί λόγω δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τεχνικό έργο ικανό να διευκολύνει την οικιστική ανάπτυξη. Εάν απαιτείται ωστόσο παρέμβαση, αυτή οφείλει να γίνεται στην μικρότερη δυνατή έκταση, να αιτιολογείται με πληρότητα και σαφήνεια, να αποσκοπεί σε συγκεκριμένους στόχους και να εξετάζει εναλλακτικές λύσεις. Αποτελεί επομένως αντικείμενο μελέτης πολλών ειδικοτήτων που θέτουν ως αρχή το σεβασμό στα πολιτιστικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του τοπίου, τη βιοποικιλότητα και τα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα των κοινοτήτων».