Στρατηγικές επενδύσεις: παρεκκλίσεις για δόμηση και αιγιαλό σε νέα version

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Αναμορφωμένες ως προς την αρχική … επιθετική διατύπωση τους και με νέες θεσμικές προβλέψεις, οι οποίες παραπέμπουν σε έκδοση σχετικών υπουργικών αποφάσεων και Προεδρικών Διαταγμάτων, όπως επίσης την εξασφάλιση προηγουμένως υπηρεσιακών εγκρίσεων και θετικών εισηγήσεων γνωμοδοτικών συμβουλίων, επανέρχονται οι ρυθμίσεις για πολεοδομικές περιβαλλοντικές παρεκκλίσεις και παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας για τις στρατηγικές επενδύσεις.

Οι σχετικές ρυθμίσεις, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από οικολογικούς, τεχνικούς και άλλους φορείς κατά τη φάση της διαβούλευσης του αρχικού σχεδίου νόμου, Δείτε εδώ στο ecopress επανέρχονται με νέα νομοτεχνική μορφή και σημαντικές αλλαγές, κυρίως ως προς τη διαδικασία εφαρμογής τους, στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων  για τις στρατηγικές επενδύσεις, που άρχισε την Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2021 η επεξεργασία του, προς ψήφιση στη Βουλή.

Με οδηγό το ΣτΕ

Για την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων προβλέπεται προηγουμένως  περιβαλλοντική αδειοδότηση τους, η έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων, σε συνδυασμό με την εκπόνηση μελετών Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.), πράξεις που υπόκεινται σε έλεγχο από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο έχει ήδη δημιουργήσει νομολογία, σύμφωνα με την οποία, οι περιβαλλοντικές και πολεοδομικές παρεκκλίσεις γίνονται αποδεκτές προς χάρη των στρατηγικών επενδύσεων, εφόσον τεκμηριώνεται το όφελος που αυτές συνεπάγονται για την οικονομία και το δημόσιο συμφέρον.

Περιβαλλοντικές παρεκκλίσεις

Ειδικότερα  προβλέπονται  στρατηγικές επενδύσεις σε αιγιαλό και παραλία, όπως επίσης σε περιοχές που «βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός περιοχής του δικτύου NATURA 2000’, (εξαιρούνται οι περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης),  με περιβαλλοντική αδειοδότηση από το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ) του ΥΠΕΝ. Προβλέπεται επίσης υπαγωγή έργων  σε  Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ.) ενώ υπάρχει ρύθμιση για ή επανοριοθέτηση ή διευθέτηση των υδατορεμάτων με αποφάσεις του ΥΠΕΝ.

Πολεοδομικές παρεκκλίσεις

Για τις πολεοδομικές παρεκκλίσεις προβλέπεται ότι για την πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων σε χώρους εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων επιτρέπονται συγκεκριμένες και ειδικές παρεκκλίσεις από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής, όπως αυτοί προσδιορίζονται και εξειδικεύονται στα εκάστοτε Χωροταξικά Πλαίσια, καθώς και στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (Ν.Ο.Κ., ν. 4067/2012, Α’ 79). Αυτές οι συγκεκριμένες και ειδικές παρεκκλίσεις καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) και ύστερα από την εκπόνηση μελέτης Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.).

Παραχωρήσεις δημοσίας ωφέλειας στον αιγιαλό

Η παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας συνεχόμενου ή παρακείμενου θαλάσσιου χώρου ή του πυθμένα θα γίνεται με την  έκδοση Προεδρικού Διατάγματος των συναρμοδίων υπουργείων, στο οποίο θα αναφέρεται ότι θα πρέπει τεκμηριώνονται οι όροι της παραχώρησης και οι λόγοι για τους οποίους αυτή θεωρείται «δημόσιας ωφέλειας».

Oι περιβαλλοντικές-αδειοδοτικές ρυθμίσεις στρατηγικών επενδύσεων

Αναλυτικά οι «περιβαλλοντικές-αδειοδοτικές ρυθμίσεις στρατηγικών επενδύσεων» (κεφάλαιο Β) στο σχέδιο νόμου «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις και δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς», που συζητείται στη Βουλή, έχουν ως εξής:

Άρθρο 3

Περιβαλλοντικές ρυθμίσεις

1. Για την πραγματοποίηση των Στρατηγικών Επενδύσεων απαιτούνται η προηγούμενη Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.), για τα έργα κατηγορίας Α, καθώς και η πράξη υπαγωγής σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ.) για τα έργα κατηγορίας Β, που χορηγείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό την έννοια του άρθρου 109 του ν. 4622/2019 (Α’ 133), κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, που αφορά στην αρμοδιότητα έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Για τον σκοπό αυτόν, υποβάλλεται αίτηση, που συνοδεύεται από τα προβλεπόμενα ανά υποκατηγορία έργου δικαιολογητικά του ν. 4014/2011 (Α’ 209), στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Ειδικώς εφόσον απαιτείται γνώμη του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του άρθρου 13 του ν. 4014/2011 (Α’ 209), ως αρμόδιο όργανο ορίζεται το Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ) ανεξαρτήτως της κατηγορίας του έργου ή της δραστηριότητας. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται ο ν. 4014/2011.

Για έργα Στρατηγικών Επενδύσεων του άρθρου 5, καθώς και λοιπά έργα για τα οποία δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία η λήψη άδειας λειτουργίας, τα οποία κατατάσσονται στην κατηγορία Β σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4014/2011, η υπαγωγή τους σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (Π.Π.Δ.), γίνεται, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, ως εξής:

α) Αν το έργο ή η δραστηριότητα βρίσκεται εν όλω ή εν μέρει εντός περιοχής του δικτύου NATURA 2000, με τις εξαιρέσεις της παρ. 6 του άρθρου 10 του ν. 4014/2011, εκδίδεται απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την υπαγωγή σε Π.Π.Δ. και την έκδοση των πρόσθετων όρων της παρ. 3 του άρθρου 10 του ν. 4014/2011, εάν από τη διαδικασία της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης προκύψει ότι απαιτούνται τέτοιοι όροι,

β) σε κάθε άλλη περίπτωση πλην της περ. α), εκδίδεται απόφαση υπαγωγής του έργου ή της δραστηριότητας σε Π.Π.Δ. με απόφαση της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

2. Δεν επιτρέπεται η υλοποίηση στρατηγικής επένδυσης, σε περιοχές του δικτύου NATURA, οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί ως περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης σύμφωνα με τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160).
3. Με την επιφύλαξη του άρθρου 4 του ν. 4258/2014 (Α’ 94), για όσες από τις επενδύσεις της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 2 απαιτείται, εντός της έκτασης στην οποία ευρίσκονται, οριοθέτηση ή επανοριοθέτηση ή διευθέτηση υδατορεμάτων, κατά το άρθρο 1 του ν. 4258/2014 ή εφαρμόζεται η παρ. 3 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου για την τμηματική οριοθέτηση, η προβλεπόμενη στο άρθρο 3 του ν. 4258/2014 πράξη επικύρωσης του καθορισμού των οριογραμμών και των έργων διευθέτησης του υδατορέματος, καθώς και των αναγκαίων για τη βιομηχανική δραστηριότητα έργων, που σχετίζονται με τη συνολική ή τμηματική οριοθέτηση ή επανοριοθέτηση ή διευθέτηση των υδατορεμάτων, εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σύμφωνα με την υποπαρ. 3.2 της παρ. Α’ του άρθρου 3 του ν. 4258/2014. Οι λοιπές διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 4258/2014 εφαρμόζονται αναλόγως.

Άρθρο 4

Πολεοδομικές ρυθμίσεις

1. Για την πραγματοποίηση Στρατηγικών Επενδύσεων σε χώρους εντός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων επιτρέπονται συγκεκριμένες και ειδικές παρεκκλίσεις από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής, όπως αυτοί προσδιορίζονται και εξειδικεύονται στα εκάστοτε Χωροταξικά Πλαίσια, καθώς και στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (Ν.Ο.Κ., ν. 4067/2012, Α’ 79).
2. Οι συγκεκριμένες και ειδικές παρεκκλίσεις της παρ. 1 καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ.) και ύστερα από την εκπόνηση μελέτης Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.), σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 4447/2016 (Α’ 241) και δύναται να αφορούν:

α) Στις αποστάσεις των κτιρίων από τα όρια του οικοπέδου, καθώς και στις αποστάσεις μεταξύ των

κτιρίων και άλλων εγκαταστάσεων,

β) στον συντελεστή δόμησης,

γ) στον συντελεστή κατ’ όγκο εκμετάλλευσης,

δ) στην κάλυψη, και

ε) στο ύψος, με εξαίρεση το ύψος των πυλώνων φωτισμού, το οποίο καθορίζεται από την αντίστοιχη μελέτη φωτοτεχνικής κάλυψης.

3. Αν οι ειδικές παρεκκλίσεις της παρ. 2 εμπίπτουν στα όρια αρχαιολογικού χώρου ή πλησίον μνημείου απαιτείται η προηγούμενη έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 3028/2002 (Α’ 153) σε συνδυασμό με την παρ. 4 του άρθρου 12 ως άνω νόμου.

Άρθρο 5

Παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας

1. Για την πραγματοποίηση Στρατηγικών Επενδύσεων επιτρέπεται η παραχώρηση στον φορέα της επένδυσης του δικαιώματος χρήσης αιγιαλού, παραλίας, συνεχόμενου ή παρακείμενου θαλάσσιου χώρου ή του πυθμένα. Ο φορέας της επένδυσης, κατά την υποβολή του επενδυτικού του φακέλου στην «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 12, αιτείται την παραχώρηση του δικαιώματος της παρούσας.
2. Για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, για τις οποίες καταρτίζεται το επενδυτικό σχέδιο της παρ. 1 του άρθρου 7, η παραχώρηση στον φορέα της επένδυσης του δικαιώματος χρήσης αιγιαλού, παραλίας, συνεχόμενου ή παρακείμενου θαλάσσιου χώρου ή του πυθμένα, επιτρέπεται μετά από την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων του άρθρου 7 και σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους, που καθορίζονται σε αυτά.
3. Για τη χρήση του αιγιαλού, σύμφωνα με τα προεδρικά διατάγματα της παρ. 2, εκδίδεται κοινή απόφαση των αρμοδίων οργάνων των Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Τουρισμού, μετά από γνώμη του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αφού προηγηθεί η κατά το δυνατόν ευρύτερη δημόσια διαβούλευση σχετικά με τους όρους παραχώρησης με ελάχιστη χρονική διάρκεια αυτής τις επτά (7) ημέρες. Η ως άνω απόφαση μπορεί να περιλαμβάνει και απλή χρήση αιγιαλού και παραλίας για την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών των Στρατηγικών Επενδύσεων, καθορίζει τους λοιπούς όρους της παραχώρησης και τεκμηριώνει τους λόγους, για τους οποίους η παραχώρηση αυτή θεωρείται δημόσιας ωφέλειας, βάσει των αναφερομένων στο άρθρο 1.
4. Παραχώρηση χρήσης αιγιαλού ή παραλίας, κατά τον ν. 2971/2001 (Α’ 285) επιτρέπεται και στις περιπτώσεις που προβλέπεται από Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο δια του οποίου πραγματοποιείται σχεδιασμός γης επί του αιγιαλού ή της παραλίας και σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους που προβλέπονται σε αυτό. Κατά τα λοιπά εφαρμόζεται αναλογικά η διαδικασία του παρόντος.

Άρθρο 6

Βοηθητικά και συνοδά έργα

1. Για την εφαρμογή του παρόντος ως βοηθητικά νοούνται τα έργα προσωρινού χαρακτήρα, που σκοπό έχουν να εξυπηρετήσουν τις Στρατηγικές Επενδύσεις κατά το στάδιο της κατασκευής τους, όπως λατομεία, δανειοθάλαμοι, πρόχειρες εγκαταστάσεις γραφείων. Ως συνοδά έργα, νοούνται έργα μόνιμου χαρακτήρα για την υποστήριξη της στρατηγικής επένδυσης, όπως τα απαιτούμενα έργα για τη σύνδεση με τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, φυσικού αερίου, ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και οι οδοί προσπέλασης και οι κόμβοι σύνδεσης των περιοχών εγκατάστασης των έργων με το εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο και με το βασικό οδικό δίκτυο της περιφέρειας.
2. Με κοινή απόφαση των αρμοδίων οργάνων των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδομών και Μεταφορών και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργείων, η οποία εκδίδεται μετά από αίτηση της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ορίζονται τα βοηθητικά και συνοδά έργα εξωτερικής υποδομής, που είναι απαραίτητα για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων Στρατηγικών Επενδύσεων, εφόσον το κόστος τους δεν είναι δυσανάλογα υψηλό σε σχέση με το συνολικό κόστος και τον στρατηγικό χαρακτήρα της επένδυσης. Οι φορείς των επενδυτικών σχεδίων, οι οποίοι αιτούνται με την αίτηση της παρ. 1 του άρθρου 12, τη λήψη του κινήτρου της ταχείας αδειοδότησης του άρθρου 9, δύνανται να αιτηθούν με την ίδια αίτηση, τη λήψη του κινήτρου της ταχείας αδειοδότησης και για τα βοηθητικά και συνοδά έργα της παρ. 1.

Για την αδειοδότηση των έργων αυτών οι φορείς των επενδύσεων δικαιούνται να λάβουν κατόπιν της αίτησης της παρ. 1 του άρθρου 12, το κίνητρο του άρθρου 9, υπό την προϋπόθεση ότι η στρατηγική επένδυση έχει λάβει το ίδιο κίνητρο.

3. Οι φορείς του Δημοσίου και οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), οι οποίοι είναι αρμόδιοι για την εκτέλεση βοηθητικών ή συνοδών έργων υπό την έννοια του παρόντος, οφείλουν να τα εκτελούν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Σε περίπτωση αντικειμενικού κωλύματός τους, οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς υποχρεούνται να ενημερώνουν εγγράφως τη Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τους λόγους μη εκτέλεσης των έργων κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.