ΥΠΕΝ: καταπέλτης στη δίκη του ΣτΕ για μπόνους δόμησης και ύψη κτιρίων του ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το υπουργείο Περιβάλλοντος άσκησε ηχηρή και με ιδιαίτερη σημασία παρέμβαση στη δίκη του Συμβουλίου της Επικρατείας, υποστηρίζοντας αποφασιστικά και με σαρωτικά επιχειρήματα το πολεοδομικό κεκτημένο εφαρμογής του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ 4067/2012) και τα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων, υποστηρίζοντας ότι είναι υπέρ του δομημένου περιβάλλοντος, της βελτίωσης διαβίωσης των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος.

Το ecopress φέρνει στο φως το «οπλοστάσιο» της νομικής και πολεοδομικής τεκμηρίωσης, που επιστράτευσε το υπουργείο Περιβάλλοντος για να αντικρούσει τα επιχειρήματα και τους ισχυρισμούς της προσφυγής κατά των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ, στη δίκη του Συμβουλίου της Επικρατείας.

-Ποιές είναι οι επίμαχες ρυθμίσεις του ΝΟΚ για τα κίνητρα στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων που προσβλήθηκαν ως αντισυνταγματικές στη δίκη του ΣτΕ. Οι λόγοι ακύρωσης της προσφυγής και η παρέμβαση του ΥΠΕΝ που στηρίζει την εφαρμογή τους. Δείτε εδώ στο ecopress

-Δήμος Αλίμου: η προσφυγή στο ΣτΕ που κρίνει την τύχη του ΝΟΚ για όλη τη χώρα. Δείτε εδώ στο ecopress

Η σημασία της «δίκης του ΝΟΚ»

Από την απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου  κρίνεται η συνταγματικότητα ή μη των βασικών διατάξεων του ΝΟΚ και συνακόλουθα η συνέχιση και επιβεβαίωση της νομιμότητας ή η ανατροπή και ακύρωση της εφαρμογής τους για νέα κτίρια και υφιστάμενα κτίρια, στο σύνολο των αστικών περιοχών στα κέντρα και την περιφέρεια της χώρας.

Η «δίκη του ΝΟΚ» έγινε στο Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας στις 30 Μαρτίου 2023, με αυξημένη επταμελή σύνθεση έδρας, λόγω της σπουδαιότητας του θέματος. Εκδικάστηκε προσφυγή κατοίκων και του Δήμου Αλίμου, με αίτημα να ακυρωθεί οικοδομική άδειας κατηγορίας 3 της ΥΔΟΜ του Δήμου Αλίμου, που αφορά την ανοικοδόμηση πολυκατοικίας (επί της οδού Θεοτόκη 6 στο ΟΤ 4 του Δήμου Αλίμου Αττικής), η οποία εκδόθηκε νόμιμα σύμφωνα με τις διατάξεις  του ν. 4067/2012 (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού – ΝΟΚ), οι οποίες προσβλήθηκαν στο ΣτΕ, ως  αντισυνταγματικές, αντίθετες σε διατάξεις του ενωσιακού δικαίου και ανεφάρμοστες στην επίμαχη περίπτωση.

Δεδομένου ότι πρόκειται για καθοριστικής σημασίας δικαστική μάχη, που αφορά στην εφαρμογή καθιερωμένων με το ΝΟΚ του 2012 εδώ και δεκαετία κανόνων δόμησης, ορισμένοι από τους οποίους αποτελούν συνέχεια διατάξεων που ισχύουν εδώ και μισό αιώνα (με τους ΓΟΚ 1973 και ΓΟΚ 1985) και επηρεάζει καταλυτικά τη νομιμότητα και την ασφάλεια δικαίου για τη δόμηση της ιδιωτικής και δημόσιας ακίνητης περιουσίας, στη «δίκη του ΝΟΚ», υπέρ της διατήρησης του κύρους της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας, από την πλευρά του ελληνικού δημοσίου άσκησε παρέμβαση το υπουργείο Περιβάλλοντος, ζητώντας η προσφυγή να απορριφθεί στο σύνολο της ως αβάσιμη και οι αιτούντες να καταδικαστούν στη δικαστική δαπάνη.

Παρέμβαση ΥΠΕΝ από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους

Στη «δίκη του ΝΟΚ» ως πληρεξούσιος του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρενέβη η κα Μαγδαληνή Καραγεώργου Πάρεδρος  του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία τάχθηκε υπέρ του κύρους και της ορθότητας «της εφαρμογής κατά την έκδοση της επίμαχης άδειας, αφενός των διατάξεων των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ, με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα, υπό τη μορφή προσαύξησης του συντελεστή δόμησης ή/και του ύψους κτιρίου, για την εισαγωγή φιλοπεριβαλλοντικών χαρακτηριστικών κατά τη δόμησή του∙ και αφετέρου των διατάξεων του άρθρου 11 παρ. 6 περ. ιδ και ιστ, οι οποίες, σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2 αρ. 28 και 38 και το άρθρο 16 παρ. 5, παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής εσωτερικών εξωστών (παταριών) και κλειστών εξωστών (έρκερ), χωρίς τα πρώτα (πατάρια) να θεωρούνται όροφοι και με μη προσμέτρηση του εμβαδού αμφοτέρων στο συντελεστή δόμησης».

Όλα κρίνονται στη «δίκη του ΝΟΚ» στο ΣτΕ για την οικοδομική άδεια του Αλίμου

Σημειώνεται ότι η εφαρμογή των κινήτρων δόμησης του ΚΟΚ έχει ήδη υποστεί «ρωγμές», από αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που ακύρωσε οικοδομική άδεια στην περιοχή των Αμπελοκήπων Δείτε εδώ στο ecopress.

Ακολούθησε  υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, προς  «άρση του κλίματος αμφιβολιών και αβεβαιότητας», που έχει δημιουργηθεί μετά από ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις, ώστε να συνεχιστεί η έκδοση οικοδομικών αδειών με τα «μπόνους» δόμησης στα ύψη των κτιρίων κατά ΝΟΚΔείτε εδώ στο ecopress

Παρά την διευκρινιστική απόφαση του ΥΠΕΝ, όπως επισημαίνουν τεχνικοί φορείς έχει προκληθεί «ανασφάλεια πολεοδομικού δικαίου». Δείτε εδώ στο ecopress

Ωστόσο όλα κρίνονται στη «δίκη του ΝΟΚ» στο ΣτΕ για την οικοδομική άδεια του Αλίμου. Η απόφαση του Ε΄ Τμήματος, όπου εκδικάστηκε η προσφυγή για την οικοδομική άδεια του Αλίμου αναμένεται να εκδοθεί περί το φθινόπωρο και εν συνεχεία η υπόθεση θα παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του ΣτΕ, ώστε να υπάρχει τελική απόφαση περί την άνοιξη του 2024, όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες.    

ΥΠΕΝ: ο ΝΟΚ εισάγει φιλοπεριβαλλοντική δόμηση των κτιρίων

«Στις ρυθμίσεις του ΝΟΚ κεντρικό ρόλο έχουν οι διατάξεις, με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα για την υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών χαρακτηριστικών στη δόμηση των κτιρίων», τόνισε στην παρέμβαση του το ΥΠΕΝ, αναφερόμενο στη γενική κατεύθυνση αλλά και στα επιμέρους άρθρα κατά των οποίων στρέφεται η προσφυγή, του νόμου 4067/2012 (Α 79) «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (ΝΟΚ), με τον οποίο τροποποιήθηκε το ισχύον έως τότε θεσμικό πλαίσιο του ν. 1577/1985 (ΓΟΚ/85). Υπογραμμίζοντας σχετικά ότι:

-«Κατά τη θέσπιση του ΝΟΚ ο νομοθέτης εισήγαγε νέες ρυθμίσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας της καθημερινής ζωής στις πόλεις και τη δημιουργία ενός περισσότερο βιώσιμου δομημένου περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, θέσπισε νέες δυνατότητες, αλλά και κίνητρα, με επίκεντρο τις συνενώσεις οικοπέδων, το ενεργειακό αποτύπωμα των κτιρίων και την αξιοποίηση του κελύφους τους, όχι μόνο ως στοιχείου αισθητικής διαμόρφωσης αλλά ως μέσου επίτευξης «πράσινης συμπεριφοράς».

Παράλληλα, τονίζεται στην παρέμβαση του ΥΠΕΝ ότι:  «αναφορικά με τα αστικά σύνολα µε υψηλή πυκνότητα, έθεσε στόχους και παρέσχε κίνητρα για τη βελτίωση του μικροκλίματος και την αύξηση των χώρων πρασίνου και των χώρων που διατίθεται σε κοινή χρήση. Η νέα αυτή λογική και οι στοχεύσεις, που διαπνέουν τις ρυθμίσεις του ΝΟΚ, στις οποίες κεντρικό ρόλο έχουν οι διατάξεις με τις οποίες θεσπίζονται κίνητρα για την υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών χαρακτηριστικών στη δόμηση των κτιρίων».

Επίσης από το ΥΠΕΝ τονίστηκε ότι τα «επίμαχα» κίνητρα του ΝΟΚ «χορηγούνται βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, προϋποθέσεων και διαδικασιών, υφίσταται δε έλεγχος, ακόμα και πιστοποίηση σε κάποιες περιπτώσεις, για την εφαρμογή τους». Παράλληλα  αναφέρθηκε ότι: «υπάρχει υποχρέωση αναγραφής της χρήσης των κινήτρων στον τίτλο των οικοδομικών αδειών, προκειμένου να είναι άμεσα επιλέξιμες στην περίπτωση διενέργειας δειγματοληπτικών ελέγχων από τη Διοίκηση».

Οι λόγοι ακύρωσης των ρυθμίσεων του ΝΟΚ στη προσφυγή και τα επιχειρήματα αντίκρουσης του ΥΠΕΝ 

Αντικρούοντας το ΥΠΕΝ τους ισχυρισμούς που αναπτύχθηκαν στην προσφυγή των αιτούντων, ως λόγοι ακύρωσης των επίμαχων ρυθμίσεων του ΝΟΚ, αναπτύχθηκε η ακόλουθη επιχειρηματολογία των δύο αντιμαχόμενων στη δίκη του ΣτΕ πλευρών:

Οι επιταγές του άρθρου 24 του Συντάγματος  και το «πολεοδομικό κεκτημένο»

-«Ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές» αναφέρθηκε στην προσφυγή ότι είναι οι διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 1, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25 του ΝΟΚ είναι αντίθετες στο άρθρο 24 του Συντάγματος. Και τούτο διότι, κατά τους αιτούντες, η εφαρμογή των διατάξεων αυτών, μεμονωμένα, αλλά και σωρευτικά και η επαύξηση του συντελεστή δόμησης και του ύψους του προς ανέγερση κτιρίου που συνεπάγονται, επιφέρει «δραματική αλλοίωση» της φυσιογνωμίας της περιοχής κατοικίας  και «υποβάθμιση» των συνθηκών διαβίωσής, ενώ «εξοβελίζει» και «καταστρατηγεί» τον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής, χωρίς να έχει προηγηθεί ειδική προς τούτο μελέτη. Κατά τους αιτούντες, όλες οι πιο πάνω διατάξεις δεν δικαιολογούνται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, θεσπίσθηκαν χαριστικά προς εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων των εργολάβων οικοδομής, δεν επιφέρουν και δεν αντισταθμίζονται από κανένα περιβαλλοντικό ή άλλο όφελος, αντίθετα είναι εγγενώς περιβαλλοντικά επιζήμιες. Ως εκ τούτου είναι ανεφάρμοστες ως αντισυνταγματικές».

«Εξυπηρετούν ιδιαίτερα έντονους λόγους δημοσίου συμφέροντος» τόνισε στην αντίκρουση του το ΥΠΕΝ, σημειώνοντας ότι «οι ισχυρισμοί αυτοί είναι στο σύνολό τους αβάσιμοι, καθόσον αγνοούν τόσο τους συγκεκριμένους λόγους θέσπισης των επί μέρους επίμαχων ρυθμίσεων, όσο και το ακριβές περιεχόμενο αυτών και τις ειδικότερες προϋποθέσεις που τίθενται από το νόμο για την εφαρμογή τους, δηλαδή, όλα εκείνα τα κρίσιμα στοιχεία και παραμέτρους, από τα οποία προκύπτει ότι:

– πρώτον, οι επίμαχες διατάξεις περί κινήτρων εξυπηρετούν ιδιαίτερα έντονους λόγους δημοσίου συμφέροντος, σχετιζόμενους με τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της δόμησης, τη συμβολή της στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στα μεγάλα αστικά κέντρα.

– δεύτερον, η εφαρμογή τους συνεπάγεται βελτίωση και όχι υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων, καθόσον τίθεται υπό συγκεκριμένους όρους, περιορισμούς και εγγυήσεις, ώστε να εξασφαλίζεται η επίτευξη του περιβαλλοντικού οφέλους, που αντισταθμίζει το ανά περίπτωση χορηγούμενο κίνητρο, χωρίς να υπερακοντίζεται ο επιδιωκόμενος αυτός σκοπός και να επέρχεται εν τέλει περιβαλλοντική επιβάρυνση. Και

– τρίτον, οι διατάξεις αυτές, ως τμήμα του γενικού οικοδομικού κανονισμού της χώρας, δεν εισάγουν πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά προϋποθέτουν και στηρίζονται στον υφιστάμενο πολεοδομικό σχεδιασμό κάθε επί μέρους περιοχής, τον οποίο δεν καταργούν, ούτε επηρεάζουν και δη ουσιωδώς, καθόσον λειτουργούν μόνο συμπληρωματικά και μόνο κατά σημειακό τρόπο».

Ισχύει το «πολεοδομικό κεκτημένο»: Επίσης από το ΥΠΕΝ έγινε αναφορά σε σειρά αποφάσεων του ΣτΕ προκειμένου να υπογραμμιστεί ότι: «Με σειρά αποφάσεων του το ΣτΕ έχει δεχτεί και διευκρινίσει ότι το πολεοδομικό κεκτημένο, στις διάφορες ειδικότερες εκφάνσεις του, δεν εφαρμόζεται κατά κάποιον απόλυτο τρόπο, αποκλείοντας εκ προοιμίου και άνευ ετέρου, οποιεσδήποτε, εκ πρώτης όψεως, «δυσμενείς» μεταβολές πολεοδομικών παραμέτρων, οι οποίες όμως δικαιολογούνται βάσει ειδικών πολεοδομικών λόγων και αναγκών ή άλλων λόγων δημοσίου συμφέροντος (είτε διότι εντάσσονται σε ένα γενικότερο πλαίσιο ρύθμισης και εξορθολογισμού, είτε διότι αντισταθμίζονται από αλληλένδετες με αυτές αναγκαίες επωφελείς ρυθμίσεις), ώστε εν τέλει όχι μόνο να μη επιφέρουν και να μην συνιστούν επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος, αλλά, αντίθετα, να συμβάλλουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και να ανταποκρίνονται στις αρχές του ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού».

-«Δεν καταργείται ούτε τροποποιείται ουσιωδώς ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός» τονίστηκε ακόμη στην παρέμβαση του ΥΠΕΝ και επισημάνθηκε ότι με τις  περί κινήτρων διατάξεις του ΝΟΚ «δεν καταργούνται ρυθμίσεις του κατά περίπτωση υφιστάμενου πολεοδομικού καθεστώτος, ούτε ευθέως, αλλά ούτε και εμμέσως, λαμβανομένου υπόψη ότι τα κίνητρα που παρέχουν συνίστανται σε μικρές ποσοστιαίες και αναλογικές προσαυξήσεις του συντελεστή δόμησης, στη βάση πάντα του υφιστάμενου για κάθε περιοχή συντελεστή δόμησης ή/και σε μικρές προσαυξήσεις του ανώτατου επιτρεπόμενου ύψους, όπως αυτό επίσης προκύπτει βάσει του υφιστάμενου για κάθε περιοχή πολεοδομικού καθεστώτος, οι οποίες (προσαυξήσεις) λαμβάνουν χώρα σημειακά και έναντι της επίτευξης συγκεκριμένου περιβαλλοντικού οφέλους. Επιπλέον, η χορήγηση των κινήτρων γίνεται βάσει σειράς κριτηρίων, προϋποθέσεων, περιορισμών και διαδικασιών ελέγχου».

-«Η εφαρμογή των κινήτρων, είτε μεμονωμένα είτε σωρευτικά, δεν είναι σε θέση να επηρεάσει και δη ουσιωδώς τη φυσιογνωμία και τον τρόπο ανάπτυξης κάθε ειδικότερης περιοχής, όπως έχει καθοριστεί κατά τον πολεοδομικό της σχεδιασμό του πρώτου και του δεύτερου επιπέδου. Συνεπώς, αντίθετα προς τα όσα υποστηρίζουν οι αιτούντες, οι κρίσιμες διατάξεις δεν εισάγουν ευθέως πολεοδομικό σχεδιασμό, ούτε μπορούν να νοηθούν ως έμμεσος «πολεοδομικός σχεδιασμός», για τον οποίο θα έπρεπε να έχουν τηρηθεί διατυπώσεις και διαδικασίες, που τηρούνται, κατά τις επιταγές του Συντάγματος για τον χωροταξικό ή τον πολεοδομικό σχεδιασμό (ειδική μελέτη, ΣΜΠΕ κλπ.)».

-«Επομένως, οι διατάξεις αυτές, τόσο εν γένει, όσο και ειδικά κατά την εφαρμογή τους στην επίμαχη περιοχή εντός της περιφέρειας του Δήμου Αλίμου, δεν αντίκεινται στις επιταγές που προκύπτουν από το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος και δη τόσο από την άποψη της αρχής του πολεοδομικού κεκτημένου, όσο υπό το πρίσμα των κανόνων και διαδικασιών, που διέπουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό» τονίστηκε από το ΥΠΕΝ.

Το όφελος για το περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν επιχειρήματα ότι «οι επίμαχες διατάξεις δεν υπηρετούν λόγους δημοσίου συμφέροντος και μάλιστα υπέρτερου, που να σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, ότι τα κίνητρα είναι «ατεκμηρίωτα», ότι δεν αντιστοιχούν σε περιβαλλοντικό όφελος, αλλά θεσπίσθηκαν «χαριστικά».

-«Η θέσπιση των κινήτρων ανταποκρίνεται απολύτως σε όλα τα πλέον επίκαιρα διεθνή και ευρωπαϊκά δεδομένα και εξελίξεις, που επιβεβαιώνουν την εξαιρετικά σημαντική συμβολή που μπορεί και πρέπει να έχει ο κτιριακός τομέας στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και στην επίτευξη του στόχου της εξοικονόμησης ενέργειας» τονίστηκε στην παρέμβαση του ΥΠΕΝ και υπογραμμίστηκε ότι:

-«Τα κίνητρα των επίμαχων διατάξεων του ΝΟΚ αποτελούν κεντρικό συνθετικό στοιχείο της νέας λογικής, που εισήχθη με το ΝΟΚ, η οποία δίνει έμφαση στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της δόμησης, ενόψει των προκλήσεων που θέτει για το περιβάλλον (και δη αυτό των αστικών κέντρων), η κλιματική αλλαγή».

Έγινε αναφορά από το ΥΠΕΝ στις αποφάσεις και κατευθύνσεις της Agenda 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και υπογραμμίστηκε ότι:

-«Ναι μεν ο πολεοδομικός σχεδιασμός, ιδίως όταν αφορά νέες εκτάσεις υπό πολεοδόμηση, αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, απαιτούνται όμως και ρυθμίσεις στο επίπεδο των κανονισμών, που εστιάζουν στη δόμηση των μεμονωμένων κτιρίων, οι οποίες μπορούν να παρέχουν και κατ’ εξοχήν παρέχουν τα εργαλεία άμεσης προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ιδίως των ήδη πολεοδομημένων αστικών κέντρων. Τέτοια ακριβώς εργαλεία αποτελούν τα επίμαχα κίνητρα του ΝΟΚ».

Προσαρμογή των ιδιοκτητών, κατασκευαστών σε πρακτικές, που βελτιώνουν το αποτύπωμα της δόμησης

Από το ΥΠΕΝ επισημάνθηκε η διάσταση ότι:  «Τα κίνητρα που θεσπίζουν οι επίμαχες διατάξεις έχουν ως στόχο την οικειοθελή προσαρμογή των ιδιοκτητών / κατασκευαστών για την υιοθέτηση πρακτικών, που βελτιώνουν το αποτύπωμα της δόμησης. Χωρίς κίνητρα και λόγω του αυξημένου μελετητικού κόστους και κόστους επίβλεψης ή και κατασκευαστικού κόστους των οικοδομών που πληρούν τις σύγχρονες προϋποθέσεις, είναι αυταπόδεικτο ότι δεν θα υπήρχε σχετική ανταπόκριση, με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η οικοδόμηση με πολεοδομικούς και κατασκευαστικούς όρους και προδιαγραφές, που συντηρούν υπάρχουσες προβληματικές καταστάσεις (μειωμένους ακάλυπτους χώρους, σφράγιση εδάφους, σημαντικές ενεργειακές απαιτήσεις κλπ.) και επιτείνουν την κλιματική αλλαγή». Επίσης αναφέρθηκε  ότι:

​-«Ακόμα όμως κι αν το κίνητρο «απευθύνεται» στο ιδιωτικό συμφέρον του ιδιοκτήτη / κατασκευαστή, ο οποίος, άλλωστε, είναι αυτός που καλείται να αντιμετωπίσει, στο πλαίσιο των ευνοϊκότερων όρων δόμησης, το αυξημένο κατά τα παραπάνω μελετητικό κλπ. κόστος, το μείζον από τις σχετικές ρυθμίσεις είναι το δημόσιο όφελος, που προκύπτει σε πολεοδομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο από την εφαρμογή των επίμαχων κινήτρων».

Υπογραμμίζοντας το ΥΠΕΝ ότι: «οι ισχυρισμοί των αιτούντων ότι οι επίμαχες διατάξεις δήθεν δεν υπηρετούν λόγους δημοσίου συμφέροντος και μάλιστα υπέρτερου, που να σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, ότι τα κίνητρα είναι «ατεκμηρίωτα», ότι δεν αντιστοιχούν σε περιβαλλοντικό όφελος, αλλά θεσπίσθηκαν «χαριστικά» κλπ., είναι στο σύνολό τους απορριπτέοι».

Περί της «αλλοίωσης» περιοχών και «υποβάθμισης» των συνθηκών διαβίωσης

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν ισχυρισμοί περί «αλλοίωσης» της φυσιογνωμίας των περιοχών εφαρμογής των κινήτρων και περί «υποβάθμισης» των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων.

-«Οι προσαυξήσεις του συντελεστή δόμησης ή/και του ύψους των κινήτρων του ΝΟΚ δεν συνεπάγονται κίνδυνο αλλοίωσης της φυσιογνωμίας των περιοχών εφαρμογής τους και για το λόγο ότι οι διατάξεις αυτές καλούνται να εφαρμοστούν μόνο σημειακά, σε νεοανεγειρόμενα κτίρια, ο αριθμός των οποίων, εκ των πραγμάτων, λόγω της ήδη υφιστάμενης δόμησης, είναι περιορισμένος. Εξάλλου, η παροχή των κινήτρων συνάπτεται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις (όπως π.χ. σε σχέση με το άρθρο 10, να πρόκειται για ακίνητα που η επιφάνειά τους είναι μεγαλύτερη της κατά κανόνα αρτιότητας) και χορηγούνται μόνο εφόσον οι ιδιοκτήτες τους αποδεχθούν να πραγματοποιήσουν τις σχετικές μειώσεις της κάλυψης και να επωμιστούν το αυξημένο κόστος κατασκευής για τυχόν δημιουργία κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ή εκτεταμένης φύτευσης επιφανειών του κλπ. Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι η εφαρμογή των κινήτρων δεν αφορά καν όλα τα νεοανεγειρόμενα κτίρια, αλλά μεμονωμένες και σημειακές περιπτώσεις ακινήτων»,  απάντησε μεταξύ άλλων το ΥΠΕΝ

Πολεοδομικό φορτίο και φέρουσα ικανότητα

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν ισχυρισμοί περί υποβάθμισης του οικιστικού περιβάλλοντος, λόγω επαύξησης του «πολεοδομικού φορτίου» και εξετάστηκαν τα κίνητρα του ΝΟΚ, ως προς τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής.

-«Ακόμη και εάν ήθελε θεωρηθεί ότι με την εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ αυξάνεται η πυκνότητα κατοίκησης μίας περιοχής (λόγω της ελαφράς προσαύξησης του συντελεστή δόμησης και του ύψους των κτιρίων, τούτο δεν θα μπορούσε, αυτό καθαυτό, να θεωρηθεί ως «επιδείνωση» των όρων διαβίωσης, εφόσον αντισταθμίζεται από το παράλληλο περιβαλλοντικό όφελος από τη μείωση της κάλυψης των οικοπέδων, τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των κατασκευών» απάντησε το ΥΠΕΝ.

Ως προς το ίδιο ζήτημα του «φόρτου» σημειώθηκε από το ΥΠΕΝ ότι:

-«Η αύξηση της πυκνότητας κατοίκησης συνάδει και με τις σύγχρονες πολεοδομικές θεωρήσεις περί προώθησης της «συμπαγούς πόλης» και την τάση ανάσχεσης της επέκτασης των πόλεων σε βάρος του περιαστικού και εξωαστικού χώρου». 

– «H προσαύξηση των τ.μ. της δόμησης στα νέα κτίρια και δη είτε η άμεση (λόγω των κινήτρων) είτε η έμμεση (λόγω της μη προσμέτρησης στο σ.δ. ορισμένων επιφανειών), ελάχιστη επίδραση έχει και μπορεί να έχει στην πολεοδομική «πυκνότητα» της περιοχής, καθόσον δεν αυξάνει αναλόγως και τον αριθμό των κατοίκων λόγω, αφενός, της διαχρονικά παρατηρούμενης μείωσης της έντασης κατοίκησης (από 3,6 άτομα/κατοικία το 1980 σε 2,6 άτομα/κατοικία το 2005) και αφετέρου της, ομοίως διαχρονικά παρατηρούμενης, αύξησης των προδιαγραφών και απαιτήσεων των σύγχρονων συνθηκών διαβίωσης (π.χ. ξεχωριστά δωμάτια για κάθε τέκνο οικογένειας κλπ.)».

Για τη φέρουσα ικανότητα περιοχής, το ΥΠΕΝ απάντησε ότι: «είναι εσφαλμένος και ο συσχετισμός που επιχειρείται μεταξύ των κινήτρων του ΝΟΚ και της φέρουσας ικανότητας. Ειδικότερα, η έννοια της φέρουσας ικανότητας συνάπτεται με το χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό ορισμένης περιοχής. Οποιοιδήποτε σχετικοί ισχυρισμοί θα μπορούσαν να προβληθούν μόνο εάν τα παρεχόμενα κίνητρα συνιστούσαν πολεοδομικό σχεδιασμό, ευθέως ή εμμέσως, επειδή οι παρεμβάσεις τους ήταν μείζονος σημασίας, περίπτωση που δεν ισχύει. Με τα κίνητρα του ΝΟΚ δεν επέρχονται «υπέρμετρες ή μη αναστρέψιμες φθορές» στη φέρουσα ικανότητα ή στους φυσικούς πόρους των περιοχών, δεν παραβιάζονται τα «ανεκτά όρια επιβαρύνσεων» μιας περιοχής, το δε μέγεθος οποιασδήποτε τυχόν ήθελε θεωρηθεί επιβάρυνσης από πληθυσμιακή άποψη είναι σε κάθε περίπτωση αμελητέο. Πολλώ δε μάλλον, εάν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι με τα κίνητρα προάγεται το φυσικό περιβάλλον με την μείωση της κάλυψης και αύξηση των επιφανειών φύτευσης».

Τι ισχύει για τη σωρευτική εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν ισχυρισμοί, σύμφωνα με τους οποίους επί σωρευτικής εφαρμογής των κινήτρων επέρχεται αλλοίωση της φυσιογνωμίας των περιοχών, υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης ή ανατροπή υφιστάμενου πολεοδομικού σχεδιασμού.

-«Είναι κατ’ αρχήν δυνατή η παράλληλη εφαρμογή όλων των κινήτρων του ΝΟΚ, δεδομένου ότι πρόκειται για αυτοτελείς διατάξεις που αποσκοπούν στην επίλυση και τη βελτίωση διαφορετικών προβλημάτων» απάντησε το ΥΠΕΝ τονίζοντας: «όμως, η σωρευτική εφαρμογή δεν οδηγεί σε πέραν του δέοντος ή δυσανάλογες αυξήσεις του συντελεστή δόμησης ή/και του ύψους, όπως υποστηρίζεται, αφού σε όλες τις διατάξεις οι προσαυξήσεις είτε τίθενται υπό ανώτατα όρια (π.χ. ως προς το ύψος) είτε αφορούν μικρές αναλογικές προσαυξήσεις των ισχυόντων συντελεστών». Επίσης από το ΥΠΕΝ επισημάνθηκε ότι:

​-«Ως προς τα ζητήματα της συνδυαστικής εφαρμογής των κινήτρων του ΝΟΚ έχει εκδοθεί και σειρά εγγράφων οδηγιών του ΥΠΕΝ, οι οποίες στηρίζονται στην αρχή ότι η ίδια προϋπόθεση, παραχώρηση ή μείωση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται «διπλά», δηλαδή στο πλαίσιο δύο διαφορετικών διατάξεων κινήτρων, αποφέροντας περισσότερα του ενός οφέλη στο κτίριο και έχει διευκρινιστεί σειρά θεμάτων, προς αποφυγή καταχρήσεων».

Ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν ισχυρισμοί, σύμφωνα με τους οποίους με τις επίμαχες ρυθμίσεις των κινήτρων του ΝΟΚ «εξοβελίζεται», δηλαδή καταργείται στην ουσία του, ο υφιστάμενος πολεοδομικός σχεδιασμός της περιοχής.

-«Η συσχέτιση των διατάξεων περί κινήτρων του ΝΟΚ με την έννοια και τις διαδικασίες του «ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού» είναι εσφαλμένη. Τυχόν, δε, υιοθέτηση της άποψης ότι δήθεν με την εφαρμογή των κινήτρων ανατρέπεται ο ορθολογικός πολεοδομικός σχεδιασμός μίας περιοχής ή ότι για την εφαρμογή τους θα έπρεπε να προηγηθεί κάποιος άλλου είδους ορθολογικός πολεοδομικός σχεδιασμός, θα οδηγούσε στο παράδοξο να απαιτείται να διέλθουν μέσα από τις χρονοβόρες διαδικασίες ενός νέου «ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού», αναγκαστικά ανά κάθε περιοχή, ρυθμίσεις με τις οποίες μπορεί να επιτευχθεί άμεσο περιβαλλοντικό όφελος και να χαρακτηριστούν μεμονωμένοι δομήσιμοι χώροι ως κοινόχρηστοι ή χώροι πρασίνου» απάντησε το ΥΠΕΝ.

Περί παραβίασης του ενωσιακού δικαίου και της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ για ΣΜΠΕ

Στην προσφυγή διατυπώθηκαν ισχυρισμοί, περί  παράβασης του  ενωσιακού δικαίου και ειδικότερα της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ, λόγω της μη πραγματοποίησης ΣΜΠΕ πριν από τη θέσπιση των επίμαχων περί κινήτρων διατάξεων του ΝΟΚ ως ένας ακόμη λόγος ακύρωσης τους.

Το ΥΠΕΝ αντέκρουσε τους ισχυρισμούς αυτούς ως αβάσιμους εξηγώντας ότι: «δεν απαιτείται η σύνταξη στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τεχνικούς κανονισμούς, όπως είναι ο ΝΟΚ, ούτε και για τμήματά του που αφορούν σε παρεχόμενα αντισταθμιστικά κίνητρα για τη δημιουργία κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης, την απόσυρση ενεργοβόρων παλαιών κτιρίων, την αύξηση των φυτεμένων επιφανειών, τη μείωση της κάλυψης, τη συνένωση οικοπέδων ή την παραχώρηση σε κοινή χρήση τμημάτων του ακαλύπτου χώρου τους». Επίσης το ΥΠΕΝ ανέφερε ότι:

​-«Οι ισχυρισμοί των αιτούντων ερείδονται στην προϋπόθεση ότι με τις επίμαχες ρυθμίσεις επέρχονται μεταβολές στο πολεοδομικό καθεστώς των περιοχών στις οποίες εφαρμόζονται, όπως στις επίμαχες του Δήμου Αλίμου. Τούτο όμως δεν ισχύει, διότι ο ΝΟΚ, τόσο εν γένει, ως τεχνικός κανονισμός που εστιάζει στον τρόπο κατασκευής των συγκεκριμένων κάθε φορά κτιρίων, όσο και κατά τις επίμαχες, περί κινήτρων διατάξεις του, δεν εισάγει πολεοδομικό σχεδιασμό, ούτε ευθέως ούτε εμμέσως. Έτσι, οι διατάξεις αυτές δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ».