Με παρατάσεις ξεκίνησε το μακρύ οδοιπορικό αναμόρφωσης του ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά σε νέα νομοθετική ρύθμιση, ενταγμένη στο νέο νομοσχέδιο για το βιομεθάνιο και την αγορά υδρογόνου που κατέθεσε προς ψήφιση στη Βουλή, με την οποία παρατείνονται οι προθεσμίες  που ορίστηκαν στην εξουσιοδοτική νομοθετική ρύθμιση για το ΝΟΚ που ψηφίστηκε το Μαΐο, για συνέχιση υλοποίησης οικοδομικών αδειών με τα μπόνους δόμησης και την εφαρμογή του περιβαλλοντικού ισοδύναμου σε οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, παρασύροντας το χρονοδιάγραμμα της συνολικής αναμόρφωσης του ΝΟΚ, τουλάχιστον για το φθινόπωρο.

Στη νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ προβλέπονται παρατάσεις για τις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, μαζί με παρατάσεις  λειτουργίας των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, και των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Α’ και Β’. Ακόμη παρατάσεις της αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών στις εκτός σχεδίου περιοχές της νήσου Μυκόνου και  αναστολής οικοδομικών εργασιών στην περιοχή του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή Ιλισσίων.

Η … φόρα που πήρε το ΥΠΕΝ, πριν λάβει έγκριση για το σχετικό σχέδιο προεδρικού διατάγματος που υπέβαλε στο ΣτΕ, να δώσει λύσεις για τη συνέχιση εργασιών σε οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ, ορίζοντας έως τις 16 Ιουνίου 2025,  δηλαδή σε προθεσμία που ήδη παρήλθε, προς κατασκευαστές και ιδιοκτήτες να υποβάλλουν κοινό αίτημα προς το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) και το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ), προκειμένου να κριθεί με τεχνικά, κοινωνικά, οικονομικά και νομικά κριτήρια, η επανέκδοση της οικοδομικής άδειας τους, κόβεται απότομα, με τη νέα διορθωτική ρύθμιση παρατάσεων προθεσμιών του ΝΟΚ, που καταθέτει το ΥΠΕΝ στην Βουλή.

Τι προβλέπεται για την αναμόρφωση του ΝΟΚ 

Σημειώνεται ότι το  ΥΠΕΝ ψήφισε τον Μάιο στη Βουλή εξουσιοδοτική νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει για την αναμόρφωση του ΝΟΚ, σύμφωνα με τις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ, την έκδοση δύο Προεδρικών Διαταγμάτων, που θα ρυθμίζουν για ποιές οικοδομές καταργούνται οριστικά και σε ποιες περιπτώσεις κατασκευής κτιρίων και πως συνεχίζουν να ισχύουν κανονικά τα κίνητρα δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, και άλλες τέσσερις υπουργικές αποφάσεις, που θα ρυθμίζουν επιμέρους σημαντικά φορολογικά, πολεοδομικά, διοικητικά και θέματα τεχνικών προδιαγραφών.

ΝΟΚ: ρεκτιφιέ με δύο Προεδρικά Διατάγματα και τέσσερις υπουργικές αποφάσεις

Από τις 2 Ιουνίου το σχέδιο ΠΔ του ΥΠΕΝ στο ΣτΕ

Στη συνέχεια το ΥΠΕΝ τη Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025, δηλαδή  δύο εβδομάδες μετά τη δημοσίευση του ν. 5197/2025 στο ΦΕΚ Α’ 76/16-5-2025, με την εξουσιοδοτική νομοθετική ρύθμιση για την αναμόρφωση του ΝΟΚ και την εναρμόνιση της νομοθεσίας με τη νομολογία του ΣτΕ για τον ΝΟΚ κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το πρώτο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ), με το οποίο, αφενός ορίζεται το τι συνιστά εκκίνηση οικοδομικών εργασιών, αφετέρου καθορίζεται η διαδικασία έγκρισης του Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ) για την αντιστάθμιση της χρήσης κινήτρων του ΝΟΚ.

ΝΟΚ: σε σχέδιο ΠΔ τι είναι η έναρξη εργασιών και το περιβαλλοντικό ισοδύναμο

Παρήλθε η αρχική προθεσμία για αιτήσεις στο περιβαλλοντικό ισοδύναμο  

Χωρίς ή επειδή μέχρι τώρα να έχει ολοκληρωθεί η νομοτεχνική έγκριση από το ΣτΕ του πρώτου προεδρικού διατάγματος του ΥΠΕΝ για την καταβολή περιβαλλοντικού ισοδύναμου και τον ορισμό έναρξης εργασιών σε οικοδομικές άδειες, δηλαδή από το πρώτο βήμα που ξεκίνησε το ΥΠΕΝ στο μακρύ νομοθετικό δρομολόγιο έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων για την  τροποποιημένη εφαρμογή του ΝΟΚ, μετά τις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ του περασμένου Ιανουαρίου,  έρχεται η πρώτη παράταση προθεσμιών

ΝΟΚ: τρέχει προθεσμία για περιβαλλοντικό ισοδύναμο, πριν εγκριθεί από το ΣτΕ

Οι πολεοδομικές παρατάσεις στη νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ

Συγκεκριμένα  για τις πολεοδομικές παρατάσεις που προβλέπει η νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή, στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου σημειώνεται ότι:

«Οι περιπτώσεις παρατάσεων των προτεινόμενου άρθρου έχουν ως στόχο την αποφυγή τετελεσμένων, ενόψει του επικείμενου πολεοδομικού σχεδιασμού, σε βάρος διαταγμάτων προστασίας, αλλά και της καλής πίστης των διοικουμένων.

Ειδικότερα:

Με την προτεινόμενη παρ. 1 παρατείνεται η λειτουργία των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής του άρθρου 10 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), και των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Α’ και Β’ της παρ. 3 του άρθρου 20 του ίδιου νόμου, προκειμένου να μην διαταραχθεί η κρίσιμη λειτουργία τους. Η παράταση, χορηγείται, ενόψει της λήξης της θητείας των ανωτέρω συμβουλίων την 30ή.6.2025, προκειμένου να εξεταστεί το νέο πλαίσιο λειτουργίας αυτών.

Με την προτεινόμενη παρ. 2 παρέχονται οι απολύτως αναγκαίες παρατάσεις στις προθεσμίες των άρθρων 68 και 69 του ν. 5197/2025 (Α’ 76) προκειμένου να διευκολυνθούν οι πολίτες, στο πλαίσιο και της εφαρμογής της πρόσφατης νομολογίας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ν. 4067/2012, Α’ 79).  Με την προτεινόμενη παρ. 3 παρέχεται η αναγκαία παράταση στην Υπηρεσία Δόμησης της Θήρας να ολοκληρώσει τους ελέγχους των οικοδομικών αδειών της παρ. 3 του άρθρου 77 του ν. 5151/2024 (Α’ 173).

Με την προτεινόμενη παρ. 4 παρέχεται έως την 31η.12.2025 η αναγκαία παράταση της αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών στις εκτός σχεδίου περιοχές της νήσου Μυκόνου, όπως αυτή είχε θεσμοθετηθεί με το άρθρο 270 του ν. 5037/2023. Με την προτεινόμενη παρ. 5 παρατείνεται η χρονική διάρκεια άσκησης της αρμοδιότητας κατεδαφίσεων από τις υπηρεσίες που ήταν αρμόδιες πριν την 1η Μαΐου 2024 έως και την 31η.3.2026, προκειμένου να συνεχιστεί αδιάλειπτα η υλοποίηση των κατεδαφίσεων αυθαίρετων κατασκευών στην Επικράτεια.

Με την προτεινόμενη παρ. 6 παρατείνεται η προθεσμία του άρθρου 72 του ν. 4843/2021 (Α’ 215), περί αναστολής οικοδομικών εργασιών στην περιοχή του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή Ιλισσίων, από τη λήξη της, έως και την 31η.12.2025, υπό την επιφύλαξη της υπ’ αρ. 26229/1123/1987 κοινής απόφασης των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Δ’ 749), περί όρων και διαδικασίας έκδοσης αδειών οικοδομής για την εκτέλεση στρατιωτικών έργων».

Η νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ

Αναλυτικά σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ που κατατέθηκε στη Βουλή, (στο άρθρο 56 του νομοσχεδίου με τίτλο «πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου, κανόνες για την οργάνωση της αγοράς παραγωγής υδρογόνου και τα γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα υδρογόνου – Μερική ενσωμάτωση Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1788 και άλλες διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος» οι παρατάσεις που δίνονται, συγκεκριμένα  είναι:

Παράταση πολεοδομικών προθεσμιών – Τροποποίηση άρθρου 240 ν. 5193/2025, υποπερ. αα) και αβ) περ. α) παρ. 4 άρθρου 68 και παρ. 2 άρθρου 69 ν. 5197/2025, παρ. 3 άρθρου 77 ν. 5151/2024, παρ. 1 άρθρου 270 ν. 5037/2023, παρ. 5 άρθρου 125ΚΑ ν. 4495/2017

1. Στο τέλος του άρθρου 240 του ν. 5193/2025 (Α’ 56), περί θητείας των μελών Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, η προθεσμία «30ή Ιουνίου 2025», τρέπεται σε «31η Οκτωβρίου 2025», και το άρθρο 240 διαμορφώνεται ως εξής:

«Οι θητείες των υφιστάμενων μελών των: α) Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής του άρθρου 10 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), και β) Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Α’ και Β’ της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 4495/2017, παρατείνονται από τη λήξη τους έως την 31η Οκτωβρίου 2025.».

2. α) Στο πρώτο εδάφιο της υποπερ. αα) της περ. α) της παρ. 4 του άρθρου 68 του ν. 5197/2025 (Α’ 76), περί αίτησης στο ηλεκτρονικό σύστημα «e-adeies», η προθεσμία «εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος», τρέπεται σε «έως και την 16η.10.2025», στο δεύτερο εδάφιο της υποπερ. αβ) της ίδιας περίπτωσης, η προθεσμία «εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος», τρέπεται σε «έως και την 16η.7.2025», και οι υποπερ. αα) και αβ) διαμορφώνονται ως εξής:

«αα) αν έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός, από την επανέκδοση της οικοδομικής άδειας, από την οικεία Υπηρεσία Δόμησης, η οποία πραγματοποιείται υποχρεωτικά εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την εκκίνηση της εκπόνησης του Ε.Σ.Π.Ι.Α.Π. της περ. β) της παρ. 2 και μετά από σχετική αίτηση του υπόχρεου στο ηλεκτρονικό σύστημα «e-adeies», έως και την 16η.10.2025, η οποία συνοδεύεται από το αποδεικτικό καταβολής του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου και στοιχεία που αποδεικνύουν την ολοκλήρωση του φέροντος οργανισμού. Για την επανέκδοση της οικοδομικής άδειας, καμία άλλη έγκριση, γνώμη ή καταβολή προς το Δημόσιο ή τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν απαιτείται, πλην της διαδικασίας του πρώτου εδαφίου.

αβ) Αν δεν έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός απαιτείται, επιπροσθέτως των αναφερόμενων στο πρώτο εδάφιο της υποπερ. αα), έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α.) και του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (ΚΕ.Σ.Α.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν κοινής συνεδρίασης, κατά την οποία συνεκτιμάται η αναγκαιότητα της συνέχισης υλοποίησης της οικοδομικής άδειας δυνάμει τεχνικών, κοινωνικών, οικονομικών και νομικών κριτηρίων. Οι αιτήσεις προς τα Κεντρικά Συμβούλια του πρώτου εδαφίου υποβάλλονται έως και την 16η.7.2025 και εξετάζονται κατά προτεραιότητα εντός ενός (1) μηνός από την υποβολή τους. Η σχετική έγκριση του ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. και του ΚΕ.Σ.Α. επισυνάπτεται στην αίτηση του υπόχρεου στο ηλεκτρονικό σύστημα «e-adeies.».

β) Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 69 του ν. 5197/2025, περί υποβολής αιτήματος στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α.), η προθεσμία «εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος», τρέπεται «έως και την 16η.10.2025», και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται κατόπιν πρότασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ύστερα από γνώμη του ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α., δύναται να εγκρίνεται η εφαρμογή των κινήτρων και προσαυξήσεων των άρθρων 66 και 71 αν, έως την 11η Δεκεμβρίου του 2024, έχουν ληφθεί υπόψη σε εγκεκριμένα:

α) Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων,

β) Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων,

γ) Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης,

δ) τροποποιηθέντα ρυμοτομικά σχέδια με άρση απαλλοτρίωσης, και

ε) προεδρικά διατάγματα καθορισμού χρήσεων γης.

Για την εφαρμογή της παρούσας απαιτείται η υποβολή αιτήματος στο ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α., που συνοδεύεται από ειδική τεκμηρίωση, έως και την 16η.10.2025.».

3. Στην παρ. 3 του άρθρου 77 του ν. 5151/2024 (Α’ 173), περί ελέγχου των οικοδομικών αδειών στην περιοχή της Καλντέρας στις νήσους Θήρας και Θηρασιάς, η προθεσμία «30ή Ιουνίου 2025», τρέπεται σε «30ή Ιουνίου 2026», και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:

«3. Η οικεία Υπηρεσία Δόμησης διενεργεί έως την 30ή Ιουνίου 2026 έλεγχο στο σύνολο των οικοδομικών αδειών που έχουν εκδοθεί την τελευταία πενταετία από την έναρξη ισχύος του παρόντος στην περιοχή της παρ. 1.».

4. Στην παρ. 1 του άρθρου 270 του ν. 5037/2023 (Α’ 78), περί αναστολής οικοδομικών αδειών στις εκτός σχεδίου περιοχές της νήσου Μυκόνου, η προθεσμία «31ης.12.2024», τρέπεται «31ης.12.2025», και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Έως την έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.) Δήμου Μυκόνου και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν της 31ης.12.2025 αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών στις εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισμού περιοχές της νήσου Μυκόνου.».

5. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 125ΚΑ του ν. 4495/2017 (Α’ 167), περί μεταβατικών ρυθμίσεων για την εκτέλεση πρωτοκόλλων κατεδάφισης, οι προθεσμίες «31η Δεκεμβρίου 2024» και η πρώτη προθεσμία «1η Μαΐου 2024», τρέπονται σε «31η Μαρτίου 2026», και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής:

«5. Μέχρι την 31η Μαρτίου 2026, οριστικές εκθέσεις αυτοψίας και πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν εκδοθεί μέχρι την 31η Μαρτίου 2026 εκτελούνται κατά προτεραιότητα, με κριτήριο τη χρονική εγγύτητα της αυθαιρεσίας σε σχέση με την 31η Μαρτίου 2026, από τις υπηρεσίες που ήταν αρμόδιες για την εκτέλεση των κατεδαφίσεων πριν την 1η Μαΐου 2024. Εντός δέκα (10) ημερών από τη λήξη της ανωτέρω προθεσμίας οι αρμόδιες υπηρεσίες διαβιβάζουν στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών το σύνολο των πρωτοκόλλων κατεδάφισης που δεν έχουν εκτελεστεί, καθώς και έκθεση σχετικά με τις εκτελεσθείσες κατεδαφίσεις από την 1η Μαΐου 2024.».

6. Η προθεσμία του άρθρου 72 του ν. 4843/2021 (Α’ 215), περί αναστολής οικοδομικών εργασιών στην περιοχή του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή Ιλισσίων, παρατείνεται από τη λήξη της, έως και την 31η.12.2025, υπό την επιφύλαξη της υπ’ αρ. 26229/1123/1987 κοινής απόφασης των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Δ’ 749), περί όρων και διαδικασίας έκδοσης αδειών οικοδομής για την εκτέλεση στρατιωτικών έργων.