ΥΠΕΝ: φρένο σε Δήμους που μπλοκάρουν οικοδομικές άδειες, με μπόνους ΝΟΚ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Το υπουργείο Περιβάλλοντος αντέδρασε με ανακοίνωση του υπέρ των κινήτρων δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), που η συνταγματικότητα τους κρίνεται στο ΣτΕ, δίνοντας αυστηρό μήνυμα, ότι οι Δήμοι δεν έχουν αρμοδιότητα να επιβάλλουν αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών. Το ΥΠΕΝ επιχειρεί να αναχαιτίσει σχετικές αποφάσεις, που οι Δήμοι Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης (3Β) και Γλυφάδας συζητούν την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2024 στα Δημοτικά Συμβούλια τους. Για ανάλογες αποφάσεις, για μπλόκο στις οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ ετοιμάζονται και πολλοί άλλοι δήμοι σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με κεντρική απόφαση της ΚΕΔΕ.

 -«Δεν έχει στις άμεσες προθέσεις του, πριν από την έκδοση της σχετικής απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, ανάληψη σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας. Στο πλαίσιο αυτό διευκρινίζεται ότι εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΝΟΚ, ως ισχύουν», υπογραμμίζει το ΥΠΕΝ.

-«Επισημαίνεται ότι αναστολές οικοδομικών αδειών -πέραν των περιπτώσεων αναστολής οικοδομικών εργασιών επί συγκεκριμένου ακινήτου δυνάμει δικαστικής απόφασης ή αυτοδικαίως του 52^Α του ΠΔ. 18/89- ισχύουν μόνο για τις περιοχές για τις οποίες υφίσταται σχετική διάταξη νόμου ή απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατ΄ εξουσιοδότηση διάταξης νόμου», τονίζεται στην ανακοίνωση του ΥΠΕΝ και υπογραμμίζεται ότι:

-«Ενημερώνουμε τους ενδιαφερόμενους πολίτες ότι οποιαδήποτε άλλη απόφαση,  προερχόμενη, για παράδειγμα, από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν έχει καμία θεσμική ισχύ. Οι αιρετοί εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών οφείλουν να είναι χρήσιμοι αρωγοί της Πολιτείας όπως και των συμφερόντων των συμπολιτών τους. Οφείλουν να μην κινδυνολογούν και να μην προβαίνουν σε αυθαίρετες αποφάσεις που πλήττουν εν τέλει το αναφαίρετο συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας».

Παράλληλα το ΥΠΕΝ αναφέρει αναλυτικά στην ανακοίνωση του τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει με παρέμβαση του στη «δίκη του ΝΟΚ» για οικοδομική άδεια στο Δήμο Αλίμου υπέρ της φιλοπεριβαλλοντικής διάτασης των κινήτρων στη δόμηση και στα ύψη των κτιρίων του ΝΟΚ και στο πλαίσιο ομάδας εργασίας, που έχει συστήσει για την εφαρμογή των διατάξεων του ΝΟΚ, τονίζοντας ότι:

-«Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εργάζεται απρόσκοπτα για την υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας αναφορικά με την προσαρμογή των κτιρίων στις σύγχρονες απαιτήσεις, την εξοικονόμηση ενέργειας, την περιβαλλοντική προστασία,  τη βελτίωση του δημόσιου χώρου και την ενίσχυση της κλιματικής ουδετερότητας».

 Με μιάμιση ώρα διαφορά αποφασίζουν τα Δημοτικά Συμβούλια 3Β και Γλυφάδας

Η ανακοίνωση του υπουργείου ΠΕΝ εκδόθηκε ένα εικοσιτετράωρο πριν την κρίσιμη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου 3 Β, της Τετάρτη 20 Μαρτίου 2024 στις 6 μμ, στην οποία έχει οριστεί μοναδικό θέμα ημερήσιας διάταξης,  κατόπιν σχετικής εισήγησης του Δημάρχου Γρηγόρη Κωνσταντέλλου ως εξής:

-«Συζήτηση και λήψη απόφασης επί της υπ. αριθμ. 310/2024 απόφασης του Ε’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σχετικά με τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων περί κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ)».

Μιάμιση ώρα αργότερα στις 7.30 μμ συγκαλείται επίσης το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Γλυφάδας, με επικεφαλής τον Δήμαρχο Γιώργο Παπανικολάου,  με θέμα ημερήσιας διάταξης, που αναφέρεται ως εξής:

-«Λήψη απόφασης για την αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών με χρήση των κινήτρων των ά. 10, 15 παρ. 8 και 25 του ν. 4067/2012, όπως ισχύει (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) και για την ανάληψη πρωτοβουλιών για τον περιορισμό της δόμησης με χρήση των πολεοδομικών κινήτρων των ως άνω διατάξεων».

«Αρχή ισότητας δικαίου» για όλες τις «κηπούπολεις»

Εκδηλώνονται καταιγιστικές εξελίξεις, όπως έχει γράψει το ecopress.gr, που αφορούν σε μαζική αναστολή έκδοσης νέων έως και ανάκλησης εγκεκριμένων οικοδομικών αδειών με βάση τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) για τα μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων από την ΚΕΔΕ και το Δήμο 3Β και εξαπλώνονται σε περιοχές όλης της χώρας, ενόψει των τελικών αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ για τη συνταγματικότητα ή μη των βασικών διατάξεων του πολεοδομικού νόμου.

Σημείο αναφοράς των εξελίξεων είναι η ειδική νομοθετική ρύθμιση κατάργησης των κινήτρων δόμησης του ΝΟΚ για τις Δημοτικές Ενότητες της Φιλοθέης, Παλαιού Ψυχικού και Εκάλης, που προώθησε το ΥΠΕΝ και ψηφίστηκε στη Βουλή, ως τροπολογία στο νόμο για του Δήμους (ν. 5043/2023 (Α’ 91/13.4.2023) δείτε εδώ στο ecopress, .

Με βάση αυτή την ειδική νομοθετική ρύθμιση, τον Μάιο του 2023  το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ) πήρε ομόφωνη απόφαση για κατάργηση των κινήτρων δόμησης στα ύψη και τις επιφάνειες των κτιρίων που προβλέπει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), σε «όλες οι περιοχές με χρήσεις γης «αποκλειστικής κατοικίας» αλλά και το σύνολο των περιοχών που διαθέτουν τα κατά τα ανωτέρω πολεοδομικά χαρακτηριστικά» ζητώντας γενική εφαρμογή της ρύθμισης που ψηφίστηκε για τις Δημοτικές Ενότητες της Φιλοθέης, Παλαιού Ψυχικού και Εκάλης για όλους τους Δήμους που έχουν χαρακτηριστικά «κηπούπολης».

Στο νομικό επιχείρημα της «αρχής ισότητας δικαίου», όπως ισχύει με νόμο για τις τρεις Δημοτικές Ενότητες των βορείων προαστίων να ισχύσει και για τους Δήμους των νοτίων προαστίων και όλους τους Δήμους με χαρακτηριστικά «κηπουπόλεων» αναμένεται να στηριχθούν οι εισηγήσεις στα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων 3Β και Γλυφάδας για τελικές αποφάσεις αναστολής οικοδομικών αδειών, αναφέρουν πηγές που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις των αδειών δόμησης του ΝΟΚ.

Ορόσημο εξελίξεων η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ

Επίσης από τους Δήμους εξετάζεται αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών με τα μπόνους του ΝΟΚ για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έως την οριστική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τις προσφυγές του Αλίμου.

Εξετάζεται η νομική προσέγγιση,  ότι οι αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ θέτουν θέματα αντισυνταγματικότητας των σχετικών διατάξεων και λαμβάνονται μέτρα από το Δήμο πριν δημιουργηθούν δυσμενή τετελεσμένα στην περιοχή του, τα οποία θα κριθούν σε επόμενο χρόνο από την Ολομέλεια του ΣτΕ άκυρα και αντισυνταγματικά. Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ εκτιμάται από τους νομικούς ότι πάει για το 2025. Παράλληλα έγινε γνωστό ότι στο Δήμο 3Β και σε άλλους δήμους ενόψει της τελικής κρίσης του ΣτΕ κατατίθεται προς έγκριση μεγάλος αριθμός νέων οικοδομικών αδειών για αξιοποίηση των μπόνους του ΝΟΚ όσο ο νόμος ισχύει και υπάρχει έντονη πίεση μεγάλης δόμησης.

Αυτή είναι η απόφαση του ΣτΕ για τα μπόνους δόμησης και ύψη κτιρίων του ΝΟΚ

Ερωτήματα εγείρονται σχετικά με το τι θα εισηγηθούν οι Δήμαρχοι και τι θα αποφασίσουν τα Δημοτικά Συμβούλια των δύο Δήμων των νοτίων προαστίων σχετικά με την αναστολή εκτέλεσης εγκεκριμένων οικοδομικών αδειών του ΝΟΚ για οικοδομές που ξεκινούν να ανεγερθούν και οικοδομές που βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή τους. Σημειώνεται ότι σχετικές ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα,  όπως από το Δήμο Αλίμου για διακοπή εργασιών σε οικοδομές με νόμιμες οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ απορρίφθηκαν από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Σε άλλες περιπτώσεις έγιναν προσφυγές προσωρινών δικαστικών μέτρων. Πάντως σε κάθε περίπτωση εγείρονται μεγάλες οικοδομικές αποζημιώσεις, που είναι βέβαιο ότι οι θιγόμενοι κατασκευαστές των οποίων θα σταματήσουν έργα που γίνονται με νόμιμες οικοδομικές άδειες, θα απαιτήσουν δικαστικά από το Δήμο να πληρωθούν.

Νομική υποστήριξη και τεκμηρίωση

Πάντως ο Δήμαρχος 3Β και Α΄Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ ενημέρωσε κατά  την προηγούμενη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης του, ότι ο Δήμος θα καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις μέτρων για τη νόμιμη αντιμετώπιση των θεμάτων οικοδομικών αδειών με τα μπόνους δόμησης του ΝΟΚ στην περιοχή του,  και για αυτό το σκοπό συνεργάζεται με επιτελείο νομικών συμβούλων του, με επικεφαλής την καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γλυκερία  Σιούτη.

Απάντηση ΥΠΕΝ και για την ομάδα εργασίας του ΝΟΚ

Το υπουργείο Περιβάλλοντος στην ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρεται και στις εργασίες της ομάδας εργασίας,  που έχει συστήσει για την αναθεώρηση βασικών διατάξεων του ΝΟΚ, στην οποία συμμετέχει ο Γρηγόρης Κωσταντέλλος  ως Δήμαρχος 3Β και Α΄Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ. Σημειώνεται ότι ο κος Κωνσταντέλλος στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου του ενημέρωσε ότι η ομάδα εργασίας του ΥΠΕΝ έχει επιτελέσει σε ποσοστό 80% το έργο της και ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο να εκδώσει το πόρισμα της, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μεγάλο μέρος των διατάξεων του ΝΟΚ πάει προς αναμόρφωση, σε συνδυασμό και με τις αναμενόμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Ολόκληρη η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ για το ΝΟΚ

Ολόκληρη η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ με τίτλο: «διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων περί κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ)» έχει ως εξής:

-«Προς αποφυγή παρερμηνειών σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων περί κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), επισημαίνεται και διευκρινίζεται ότι:

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εργάζεται απρόσκοπτα για την υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας αναφορικά με την προσαρμογή των κτιρίων στις σύγχρονες απαιτήσεις, την εξοικονόμηση ενέργειας, την περιβαλλοντική προστασία,  τη βελτίωση του δημόσιου χώρου και την ενίσχυση της κλιματικής ουδετερότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει συγκροτήσει μη αμειβόμενη Ομάδα Εργασίας για την επανεξέταση των κινήτρων του ΝΟΚ για:

Α) την ανάλυση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων κριτηρίων αναφορικά με την αποτελεσματικότητα κατά την εφαρμογή τους,

Β) την επανεξέταση των θεσπισμένων προϋποθέσεων εφαρμογής των κριτηρίων,

Γ) πρόταση επιπλέον νέων κριτηρίων ή αντικατάστασης των υφιστάμενων.

Η Ομάδα Εργασίας, η οποία έχει εισηγητικό ρόλο προς την πολιτική ηγεσία και σε κάθε περίπτωση όχι αποφασιστικό, αναμένεται να συμπεριλάβει στην εξέτασή της και τα στοιχεία που θα προκύψουν από επερχόμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με διατάξεις του ΝΟΚ. Οι δε εκπρόσωποι φορέων που συμμετέχουν σε αυτήν ως μέλη οφείλουν να εκφράζουν τους πολίτες που εκπροσωπούν συνεισφέροντας στον δημόσιο διάλογο και να αποφεύγουν τη μεταφορά στο κοινό προσωπικών κρίσεων που τυχόν διατυπώνουν στο πλαίσιο της συμμετοχής τους ως θέσφατων.

Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εν αναμονή της κρίσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου:

-Έχει καταθέσει αναλυτικά υπομνήματα για την σκοπιμότητα των εν λόγω διατάξεων και την ενεργειακή και περιβαλλοντική ένταξη στο δομημένο περιβάλλον των κτιρίων που προβλέπει ο ΝΟΚ, ενώ παράλληλα έχει επικοινωνήσει τις διεθνείς πρακτικές και τα νέα δεδομένα που επικρατούν στους κανόνες της πολεοδομικής επιστήμης και πρακτικής.

-Δεν έχει στις άμεσες προθέσεις του, πριν από την έκδοση της σχετικής απόφασης, ανάληψη σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας. Στο πλαίσιο αυτό διευκρινίζεται ότι εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΝΟΚ, ως ισχύουν.

Επισημαίνεται ότι αναστολές οικοδομικών αδειών -πέραν των περιπτώσεων αναστολής οικοδομικών εργασιών επί συγκεκριμένου ακινήτου δυνάμει δικαστικής απόφασης ή αυτοδικαίως του 52^Α του ΠΔ. 18/89- ισχύουν μόνο για τις περιοχές για τις οποίες υφίσταται σχετική διάταξη νόμου ή απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατ΄ εξουσιοδότηση διάταξης νόμου.

Ενημερώνουμε τους ενδιαφερόμενους πολίτες ότι οποιαδήποτε άλλη απόφαση,  προερχόμενη, για παράδειγμα, από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν έχει καμία θεσμική ισχύ. Οι αιρετοί εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών οφείλουν να είναι χρήσιμοι αρωγοί της Πολιτείας όπως και των συμφερόντων των συμπολιτών τους. Οφείλουν να μην κινδυνολογούν και να μην προβαίνουν σε αυθαίρετες αποφάσεις που πλήττουν εν τέλει το αναφαίρετο συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας».